Iraq thành chiến trường cạnh tranh dầu mỏ giữa Trung Quốc và phương Tây

5 giờ trướcBài gốc

Từ lợi thế chi phí khai thác thấp đến vị trí địa chiến lược, Iraq trở thành tâm điểm cạnh tranh gay gắt giữa Trung và Nga với các tập đoàn dầu khí phương Tây (trong ảnh: Công nhân làm việc tại nhà máy lọc dầu ở tỉnh Wasit, Iraq). Ảnh: THX/TTXVN

Iraq hiện đang đứng trước một thời điểm bước ngoặt trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu. Theo trang tin Oilprice.com, sau một thời gian dài bị gián đoạn, sự trở lại mạnh mẽ của các tập đoàn dầu mỏ phương Tây đã biến quốc gia này thành "chiến trường" chiến lược, nơi diễn ra cuộc đối đầu trực diện giữa ảnh hưởng của Mỹ cùng các đồng minh với Trung Quốc và Nga.

Sự thâm nhập sâu rộng của Trung Quốc

Trong những năm qua, tận dụng sự vắng bóng tạm thời của các công ty phương Tây, Trung Quốc đã thiết lập một nền tảng vững chắc tại Iraq. Theo các số liệu thực tế, Bắc Kinh hiện kiểm soát khoảng 1/3 trữ lượng dầu khí đã được chứng minh của Iraq và nắm giữ 2/3 sản lượng khai thác hiện tại.

Cụ thể, các doanh nghiệp Trung Quốc đang quản lý trực tiếp khoảng 24 tỷ thùng dầu và chịu trách nhiệm sản xuất khoảng 3 triệu thùng mỗi ngày. Sự hiện diện này không chỉ thuần túy là kinh tế mà còn mang tính chiến lược dài hạn thông qua hai thỏa thuận then chốt:

Một là thỏa thuận "dầu mỏ đổi lấy tái thiết và đầu tư" (2019): Cho phép các công ty Trung Quốc ưu tiên khai thác các mỏ mới với mức chiết khấu cực cao để đổi lấy việc xây dựng cơ sở hạ tầng.

Hai là thỏa thuận khung Iraq - Trung Quốc (2021): Mở rộng mức chiết khấu lên đến 30% tùy theo mỏ và trao quyền cho các công ty Trung Quốc triển khai lực lượng an ninh, xây dựng mạng lưới đường bộ, đường sắt, thậm chí là quyền sử dụng các sân bay quân sự và dân sự của Iraq.

Iraq - Mỏ "vàng đen" với chi phí khai thác thấp nhất thế giới

Theo phân tích của OilPrice.com, Iraq vẫn là một nơi chứa dầu khổng lồ với lợi thế cạnh tranh tuyệt đối. Chi phí khai thác trung bình tại đây thuộc hàng thấp nhất thế giới, chỉ dao động từ 2 đến 4 USD mỗi thùng.

Bên cạnh trữ lượng dầu khí chưa được khai phá hết, vị trí địa lý của Iraq là "trái tim" của khu vực: Nằm giữa các cường quốc năng lượng như Iran, Saudi Arabia và Kuwait; tiếp giáp Jordan và Syria, tạo lối ra Địa Trung Hải và các tuyến đường biển quan trọng; là thành viên chủ chốt của "vành đai quyền lực Shia", nơi các phong trào thân Iran có ảnh hưởng sâu rộng đến an ninh và kinh tế.

Cuộc "phản công" của các tập đoàn phương Tây

Sau giai đoạn bị lấn lướt, các "ông lớn" năng lượng phương Tây đã bắt đầu chiến dịch tái khẳng định vị thế tại Iraq. Những chuyển động gần đây cho thấy một cục diện mới đang hình thành:

Với TotalEnergies (Pháp), tập đoàn này nắm giữ thỏa thuận trị giá 27 tỷ USD với 4 dự án lớn. Vào tháng 9 năm nay, theo Reuters, TotalEnergies đã khởi động giai đoạn phát triển thứ hai tại mỏ dầu Ratawi của Iraq và bắt đầu xây dựng nhà máy xử lý nước biển đi kèm. Đây là những giai đoạn cuối cùng của dự án đa năng trị giá 27 tỷ USD trên. Dự án này nhằm mục đích thúc đẩy sản lượng dầu khí và điện năng của Iraq, giảm nhập khẩu từ nước láng giềng Iran và thu hút các nhà đầu tư nước ngoài quay trở lại.

Với BP (Anh), công ty này đã kích hoạt thỏa thuận trị giá 25 tỷ USD tập trung vào 5 mỏ dầu chiến lược tại miền Bắc Iraq. Bên cạnh đó, các tập đoàn Mỹ (Chevron, ExxonMobil): Đang củng cố quyền kiểm soát tại các dự án trọng điểm.

Đáng chú ý nhất là động thái của Chính phủ Iraq dưới thời Thủ tướng Mohammed Shia' al-Sudani khi gửi lời mời đặc biệt tới các công ty Mỹ đấu thầu dự án West Qurna 2 khổng lồ, thay thế cho tập đoàn Lukoil của Nga.

Tương lai phụ thuộc vào kết quả chính trị

OilPrice.com lưu ý, kết quả của cuộc thương lượng hậu bầu cử tại Iraq sẽ quyết định cán cân quyền lực tại chiến trường này. Trung Quốc đang nỗ lực vận động để đưa các ưu tiên của mình vào "Kế hoạch 5 năm" lần thứ 15 của Iraq, đồng thời mở rộng Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Một quan chức Điện Kremlin nhận định với OilPrice.com rằng: "Việc loại bỏ phương Tây khỏi Iraq sẽ là chương quyết định dẫn đến sự sụp đổ của bá quyền phương Tây ở Trung Đông".

Ngược lại, Mỹ và các đồng minh tin rằng việc đẩy lùi ảnh hưởng của Trung và Nga tại Iraq sẽ làm suy yếu khả năng thể hiện quyền lực của hai nước này trên toàn cầu. Tuy nhiên, phía Iraq cũng đang thực hiện một chiến lược cân bằng tinh tế. Một nguồn tin từ Bộ Dầu mỏ Iraq tiết lộ: "Chúng tôi đang cố gắng giữ Trung Quốc về phía mình, nhưng đồng thời cũng không muốn làm bất cứ điều gì khiến người Mỹ phật lòng".

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/iraq-thanh-chien-truong-canh-tranh-dau-mo-giua-trung-quoc-va-phuong-tay-20251229160052533.htm