Israel - Mắt xích công nghệ giúp Mỹ giữ thế thượng phong trên đại dương

3 giờ trướcBài gốc

Tàu tên lửa hộ tống INS Magen, lớp Sa'ar 6 của Israel. Ảnh: Lực lượng Phòng vệ Israel

Trong kỷ nguyên cạnh tranh giữa các cường quốc, ai kiểm soát đại dương sẽ kiểm soát tương lai. Công nghệ quốc phòng đang trở thành một trong những lĩnh vực đầu tư và chiến lược trọng yếu trong bối cảnh bất ổn toàn cầu và sự trở lại của các cuộc cạnh tranh địa chính trị. Các cường quốc vẫn dựa vào những con tàu lớn để thể hiện sức mạnh quân sự và duy trì thương mại toàn cầu - nền tảng của các nền kinh tế hiện đại. Đó là lý do vì sao ngành đóng tàu lại quan trọng và hiện Israel được coi là mắt xích công nghệ giúp Mỹ giữ thế thượng phong trên đại dương.

Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance mới đây đã nhấn mạnh tại Hội nghị thượng đỉnh American Dynamism rằng các con số thật đáng chú ý: trong Thế chiến II, Mỹ sản xuất 3 tàu Liberty chỉ trong 2 ngày. Còn hiện nay, Mỹ chỉ đóng được khoảng 5 tàu thương mại mỗi năm - chiếm chưa đến 1% sản lượng toàn cầu.

Trong khi đó, tàu thuyền vẫn là xương sống trong vận chuyển hàng hóa vật lý - từ ô tô, hóa chất, container cho tới nhiên liệu như dầu mỏ và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Đối với hải quân, tàu vẫn là phương tiện chủ lực để thể hiện sức mạnh, bảo vệ lãnh thổ và tiến hành chiến tranh.

Ở góc độ đầu tư mạo hiểm, ngành đóng tàu nằm ở giao điểm giữa hai lĩnh vực thiết yếu: công nghệ quốc phòng và công nghệ khí hậu. Vấn đề là: Mỹ không thể tự mình đáp ứng các nhu cầu này.

Hàn Quốc hiện là quốc gia đóng tàu lớn nhất ngoài Trung Quốc, là đồng minh thân cận của Mỹ, và là quê hương của các tập đoàn công nghiệp hàng đầu như Hanwha, Hyundai và Samsung. Những tập đoàn đa ngành này không chỉ sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng, mà còn chế tạo tàu chở dầu, tàu hàng và tàu hải quân hiện đại.

Hàn Quốc dẫn đầu trong phân khúc tàu có giá trị cao, sở hữu hệ thống cảng đóng tàu đa dạng và đang đẩy mạnh chuyển đổi sang các loại tàu thân thiện với môi trường theo tiêu chuẩn toàn cầu. Nhật Bản cũng là một cường quốc đóng tàu - đứng trong top 3 - với những cái tên lớn như Imabari, Mitsubishi và Kawasaki.

Châu Âu có một trường hợp đáng chú ý là Fincantieri của Italy, nhưng quy mô vẫn nhỏ hơn đáng kể.
Trung Quốc đang thống trị ngành đóng tàu toàn cầu và coi lĩnh vực này, cũng như trí tuệ nhân tạo (AI), là đòn bẩy chiến lược cần nắm giữ. Việc Bắc Kinh trợ giá mạnh tay giúp các nhà máy đóng tàu Trung Quốc có lợi thế, song cũng che giấu những dấu hiệu bất ổn tài chính trong nội bộ ngành. Đối với Mỹ và các đồng minh, phụ thuộc vào Trung Quốc trong lĩnh vực này là một rủi ro ngày càng rõ rệt.

Xét về số lượng, Israel không nổi bật, nhưng ảnh hưởng của nước này vượt xa trọng tải sản xuất. Trước hết, Israel Shipyards chuyên sản xuất tàu hải quân như tàu tấn công nhanh Saar và tàu tuần tra Shaldag – đều đã chứng minh hiệu quả trong thực chiến.

Thứ hai, công nghệ sâu của Israel đang giải quyết các điểm nghẽn trong công nghiệp đóng tàu. Công ty Civan Lasers - thuộc danh mục đầu tư của OurCrowd - đang cách mạng hóa quy trình hàn tàu, một trong những khâu chậm và tốn sức nhất. Công nghệ laser hàn thế hệ mới giúp tăng tốc độ sản xuất, cải thiện chất lượng và giảm áp lực cho lực lượng lao động đang già hóa - điều có ý nghĩa lớn với Hàn Quốc, Nhật Bản và cả Mỹ.

Cuối cùng, Israel đang nổi lên như một thế lực trong lĩnh vực AI và an ninh mạng hàng hải. Orca AI giúp nâng cao an toàn và tránh va chạm cho tàu thương mại; Windward cung cấp giải pháp tình báo phục vụ quản trị rủi ro và ra quyết định; trong khi Cydome bảo vệ tàu và đội tàu khỏi các cuộc tấn công mạng – một năng lực mà thế giới hiện có rất ít đối thủ sánh kịp. Israel có thể không đóng những con tàu lớn nhất, nhưng đang giúp các con tàu trở nên thông minh hơn, an toàn hơn và sản xuất nhanh hơn.

Đổi mới của Hàn Quốc không chỉ nằm ở quy mô đóng tàu. Quốc gia này đang nuôi dưỡng một hệ sinh thái khởi nghiệp xoay quanh lĩnh vực hàng hải. Ba ví dụ nổi bật gồm: Amogy: Startup Hàn - Mỹ đang phát triển nhiên liệu amoniac không carbon cho tàu lớn.

Cytur: Cung cấp giải pháp an ninh mạng đạt chuẩn quân sự cho tàu biển, giàn khoan và nhà máy đóng tàu thông minh (cung ứng cho Hanwha Ocean và Rakuten).

SeaVantage: Ứng dụng AI hàng hải để cung cấp phân tích logistics thời gian thực, tích hợp dữ liệu AIS, thời tiết và tắc nghẽn cảng biển.

Nếu Mỹ thực sự nghiêm túc trong việc lấy lại vị thế chiến lược trên biển, nước này không thể đơn độc hành động. Đóng 5 tàu thương mại mỗi năm không phải là chiến lược - mà là một điểm yếu.

Lời giải cho Mỹ nằm ở việc khai thác năng lực của các đồng minh đáng tin cậy nhất: Hàn Quốc và Nhật Bản với công suất công nghiệp hàng đầu thế giới, và Israel với công nghệ quốc phòng mang tính đột phá.

Hàn Quốc và Nhật Bản mang đến cơ sở hạ tầng đóng tàu hiện đại, dây chuyền sản xuất tàu hải quân đã được kiểm chứng, cùng khả năng chuyển dịch sang năng lượng hàng hải xanh. Trong khi đó, Israel góp phần hiện đại hóa và bảo vệ đội tàu tương lai thông qua các công nghệ tiên tiến như hàn laser, AI hàng hải và an ninh mạng.

Trong thời đại mà quyền kiểm soát đại dương một lần nữa trở thành thước đo quyền lực quốc gia, những người chiến thắng sẽ là những ai kết hợp được sức mạnh công nghiệp với đổi mới công nghệ tiên tiến.

Và đó là lý do vì sao làn sóng cơ hội tiếp theo trong công nghệ quốc phòng và công nghệ khí hậu - không chỉ diễn ra trên đất liền hay trên không - mà đang được kiến tạo ngay lúc này, tại các nhà máy đóng tàu trên khắp thế giới.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/vu-khi-khi-tai/israel-mat-xich-cong-nghe-giup-my-giu-the-thuong-phong-tren-dai-duong-20250825142612529.htm