Hành động của Israel còn cơ bản hoàn tất việc tạo cục diện an ninh mới giữa Israel và Syria cũng như tạo dựng những con bài lâu dài ở Syria. Chính vì thế mà chính thể mới ở Syria của Tổng thống lâm thời Ahmad al-Sharaa tuy chưa từng lần nào công khai thể hiện thái độ hay có tuyên bố thù địch Israel nhưng không thể sớm thân thiện với Israel.
Cho tới nay, Israel tìm cách gây dựng cục diện an ninh mới ở Syria bằng ba bước đi.
Thứ nhất, ngay sau khi chính thể của ông Bashar al-Assad sụp đổ ở Syria, Israel đã không kích ồ ạt vào những căn cứ quân sự và kho tàng vũ khí thuộc quân đội Syria để không cho phe phiến binh tiếp quản.
Thứ hai, Israel ngay lập tức thiết lập hành lang an ninh trên lãnh thổ Syria xung quanh cao nguyên Golan của Syria mà Israel chiếm đóng suốt từ nhiều thập kỷ nay. Nói theo cách khác, Israel mở rộng phạm vi lãnh thổ của Syria mà Israel chiếm đóng trái phép. Kiểu hành lang an ninh này vốn được phía Israel nhiều lần thiết lập ở Lebanon, ở Dải Gaza và ở khu vực bờ Tây sông Jordan.
Thứ ba, mới đây nhất, Israel can dự trực tiếp vào cuộc nội chiến ở Syria. Sau khi giao tranh vũ trang bùng phát dữ dội giữa quân đội của ông Sharaa và lực lượng quân sự của người Bedouin với lực lượng vũ trang của người Druze ở vùng miền Nam Syria, Israel đã không kích mạnh mẽ lực lượng quân sự của phe ông Sharaa và người Bedouin, công khai thể hiện thái độ đứng hẳn về phía người Druze ở Syria và đưa ra chiêu bài bảo hộ an ninh cho người Druze. Thực chất ý đồ của Israel ở đây là gây dựng cộng đồng người Druze - chiếm đa số ở vùng phía Nam của Syria - thành đồng minh của Israel ở Syria cùng đối phó chính thể của ông Sharaa.
Ở trên cao nguyên Golan của Syria bị Israel chiếm đóng trái phép lâu nay có cộng đồng rất đông đảo người Druze. Israel muốn người Druze ly khai Syria và nhập quốc tịch Israel nhưng đại đa số người Druze ở trên cao nguyên Golan không đồng tình. Israel chơi con bài bảo hộ an ninh cho người Druze ở vùng phía Nam Syria là đánh vào tâm lý đối với người Druze ở cao nguyên Golan và ở Syria; từ đó, có con bài mới nhằm thu phục cộng đồng người Druze ở cao nguyên Golan và ứng phó với mọi chiều hướng diễn biến của tình hình chính trị - xã hội ở Syria trong thời gian tới, đặc biệt liên quan đến định hướng quan điểm chính sách của ông Sharaa đối với Israel.
Qua đây có thể thấy Israel trong thâm tâm hiện rất quan ngại chính thể mới ở Syria tuy không thân thiện và gắn bó với Iran như chính thể trước đây nhưng cũng không thân thiện với Israel; và về lâu dài sẽ trở thành thách thức an ninh đáng gờm mới đối với Israel.
Israel ý thức được rằng phải cấp thiết tạo dựng nên thế cục chính trị - an ninh này bởi Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) nói chung cũng như nhiều thành viên EU nói riêng nhìn nhận và định hướng quan hệ của họ với chính thể của ông Sharaa ở Syria khác hẳn với chính thể của ông Assad. Chỉ cần chính thể của ông Sharaa bình ổn được nội trị ở Syria, có những bước đi nào đấy về xây dựng xã hội dân chủ và nhà nước pháp quyền - thật hay giả và nông hay sâu đến đâu lại là chuyện khác - mở cửa đất nước cho Mỹ, EU và thế giới bên ngoài thì Israel sẽ không còn có thể tiếp tục dễ dàng hành động quân sự như vừa qua ở Syria.
Đại sứ Trần Đức Mậu