Israel và Iran đánh nhau, Trung Đông nóng khó lường

17 giờ trướcBài gốc

Rạng sáng 13-6, Israel bất ngờ phát động một chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm vào các mục tiêu chiến lược tại Iran, châm ngòi một vòng xoáy xung đột mới đầy nguy hiểm ở Trung Đông.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Israel - ông Israel Katz, chiến dịch được gọi là “Sư tử trỗi dậy” và được mô tả là “cuộc tấn công phủ đầu” nhằm ngăn chặn mối đe dọa hiện hữu từ Tehran, tờ The Times of Israel đưa tin.

Rầm rập không khí quân sự

Israel điều động tới 200 máy bay chiến đấu tham gia chiến dịch, nhắm vào các cơ sở hạt nhân, nhà máy tên lửa đạn đạo, trung tâm chỉ huy và hạ tầng quân sự của Iran. Toàn bộ hệ thống phòng không tại Israel được đặt trong trạng thái báo động cao nhất để đối phó khi Tehran trả đũa.

Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu tuyên bố rằng đây là một “bước ngoặt quyết định trong lịch sử dân tộc”, nhấn mạnh chiến dịch sẽ tiếp diễn “chừng nào còn cần thiết để hoàn tất sứ mệnh bảo vệ quốc gia”. Ông khẳng định mục tiêu là “làm tê liệt khả năng quân sự của Iran trước khi Tehran kịp hành động”.

Hiện trường vụ tấn công của Israel nhằm vào Iran sáng 13-6. Ảnh: TEHRAN TIMES

Trong một tuyên bố từ Lực lượng Phòng vệ Israel, Tel Aviv xác nhận rằng các đợt tấn công chính xác đã hạ Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran - ông Mohammad Bagheri, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) - ông Hossein Salami và Chỉ huy Bộ Tư lệnh Khẩn cấp Iran - ông Gholam Ali Rashid.

Ngoài ra, một số nhà khoa học hạt nhân cấp cao - được cho là đóng vai trò cốt lõi trong chương trình hạt nhân của Tehran - cũng đã thiệt mạng. Đây là tổn thất nhân sự cao cấp nghiêm trọng nhất mà Iran phải gánh chịu trong nhiều năm qua.

Ngay sau khi bị tấn công, Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei phát đi thông điệp đặc biệt, gọi đây là “tội ác máu lạnh” và khẳng định “bàn tay đẫm máu của chế độ phục quốc Do Thái sẽ không thể thoát khỏi sự trừng phạt nghiêm khắc của Cộng hòa Hồi giáo Iran”.

Ông Khamenei tuyên bố Iran sẽ đáp trả bằng mọi giá và “lời thề đã được ban ra”, theo hãng thông tấn IRNA.

Vài giờ sau đợt không kích của Israel, phía Tel Aviv cho biết Tehran đã phóng hơn 100 máy bay không người lái (UAV) về phía Israel, mở đầu cho đòn đáp trả mà giới quan sát gọi là “có thể leo thang từng giờ”. Phát ngôn viên IDF cho biết tất cả hệ thống phòng thủ không phận đã được kích hoạt để đánh chặn các mục tiêu xâm nhập.

Tuy nhiên, Lực lượng Vũ trang Iran thì cho biết trên nền tảng X rằng số lượng UAV được triển khai nhắm vào Israel lên tới con số 800.

Tuyên bố chính thức từ chính phủ Iran nêu rõ: “Phát động chiến tranh với Iran là đang chơi với đuôi sư tử. Chúng tôi chưa từng khơi mào chiến tranh trong 200 năm qua, đồng thời cũng chưa bao giờ chần chừ trong việc bảo vệ tổ quốc”.

Chuẩn tướng Ali Fadavi, Phó Tư lệnh IRGC, tuyên bố toàn bộ lực lượng kháng chiến tại Trung Đông (gồm các nhóm thân Iran như Houthis, Hezbollah, Hamas và các lực lượng bán quân sự tại Iraq, Syria) đã được đặt trong tình trạng sẵn sàng cao nhất.

“Chúng tôi sẽ khiến Israel và những kẻ hậu thuẫn từ Mỹ phải hối hận bằng một đòn dứt khoát vào đúng thời điểm” - ông Fadavi cảnh báo.

Iran đã yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc triệu tập phiên họp khẩn cấp để thảo luận về các cuộc tấn công chưa từng có của Israel vào nước này.

Ngày 13-6, giá dầu tăng hơn 12% vượt 77 USD/thùng sau các cuộc không kích Israel vào Iran. Chứng khoán châu Á, châu Âu và hợp đồng tương lai Mỹ đồng loạt giảm. Trái phiếu và các tài sản trú ẩn an toàn tăng mạnh. Vàng tăng vượt mốc 3.400 USD/ounce, mức kỷ lục trong 5 tháng qua.

Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase cảnh báo giá dầu có thể vượt 130 USD/thùng nếu kịch bản tồi tệ nhất xảy ra, theo kênh Channel News Asia.

Tiếp theo sẽ là gì?

Về viễn cảnh tiếp theo, giới quan sát đang theo dõi sát các động thái của hai bên. Bộ Ngoại giao Iran đã tuyên bố các cuộc tấn công của Israel đã “vi phạm nghiêm trọng Điều 2, Khoản 4 của Hiến chương Liên Hợp Quốc”, đồng thời viện dẫn Điều 51 để khẳng định quyền tự vệ của Tehran, theo tờ Tehran Times.

Theo tờ Sky News, kịch bản dễ thấy nhất hiện nay là: Israel tiếp tục không kích, Iran đáp trả toàn lực, Mỹ can thiệp bảo vệ đồng minh, sau đó Tehran mở rộng tấn công.

Giới quan sát cảnh báo tình hình hiện nay đang rất gần ngưỡng chiến tranh khu vực đầy biến số. Một sự cố bất ngờ hay sai lầm trong tính toán có thể đẩy khu vực vào vòng xoáy không thể kiểm soát, với hệ lụy lan rộng trên toàn thế giới.

Theo Lực lượng Vũ trang Iran, một số bên đã lên tiếng ủng hộ Tehran. Đăng trên X ngày 13-6, Lực lượng Vũ trang Iran cho biết phía Triều Tiên tuyên bố sẽ cung cấp viện trợ quân sự cho Tehran. Hàng trăm nghìn người Iraq sẵn sàng tham chiến để hỗ trợ Iran trong cuộc đối đầu với Israel. Các thông tin này chưa được các bên liên quan xác nhận.

Các nhóm vũ trang thân Iran như Hamas, Hezbollah hay Houthis chưa công bố hành động cụ thể, nhưng giới quan sát cảnh báo khả năng các nhóm này sẽ tham gia trong trường hợp xung đột lan rộng.

Các máy bay chiến đấu F-16 mà Israel cho biết đã được sử dụng trong chiến dịch tấn công Iran sáng 13-6. Ảnh: LỰC LƯỢNG PHÒNG VỆ ISRAEL

Trong ngày 13-6, lo ngại rủi ro chiến tranh khu vực, Jordan (có biên giới với Israel) và Iraq (có biên giới với Iran) đã đồng loạt đóng không phận từ ngày 13-6, nhấn mạnh không để lãnh thổ trở thành chiến trường xung đột.

Trong bối cảnh đó, việc kiềm chế và đối thoại - dù mong manh - vẫn là điều cần thiết hơn bao giờ hết.

Về bình diện khu vực và quốc tế, có thể thấy đang có sự chia rẽ, với nhiều nước phương Tây bênh Israel và nhiều nước Ả Rập bênh Iran. Cụ thể, các nước Đức, CH Czech, Pháp,... khẳng định Israel có quyền tự vệ khi hành động như vậy. Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman và Lebanon thì đồng loạt lên án đòn không kích của Israel nhằm vào Iran, coi đây là hành động vi phạm trắng trợn chủ quyền và luật pháp quốc tế.

Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc và nhiều nước có ảnh hưởng lớn đã nhanh chóng gửi thông điệp kêu gọi các bên kiềm chế, hạ nhiệt căng thẳng tại chảo lửa Trung Đông, theo đài CNN.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres "lên án mọi hành động leo thang quân sự ở Trung Đông" và kêu gọi cả hai bên hãy kiềm chế.

Tại Nga, phát ngôn viên Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov lên án sự leo thang căng thẳng nghiêm trọng giữa Israel và Iran, đồng thời bày tỏ lo ngại sau các cuộc không kích của Tel Aviv nhằm vào Tehran. Đại sứ quán Trung Quốc tại Iran gọi tình hình ở Iran là "nghiêm trọng và phức tạp". Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon cho rằng hành động của Israel là “diễn biến không mong muốn”, đồng thời bày tỏ lo ngại về nguy cơ tính toán sai lầm. Ngoại trưởng Úc Penny Wong nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại và ngoại giao.

Iran: Mỹ phải chịu trách nhiệm

Bộ Ngoại giao Iran cáo buộc Mỹ phải chịu trách nhiệm cho hành động của Israel, gọi Washington là “nhà bảo trợ chính cho chế độ phục quốc Do Thái”.

Mỹ khẳng định không liên quan. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Washington đã được Israel thông báo trước nhưng không tham gia, không hỗ trợ chiến dịch. Ông Rubio nói chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ưu tiên bảo vệ lực lượng Mỹ và vẫn duy trì liên lạc với các đối tác trong khu vực.

Một nguồn tin nói với CNN rằng trong cuộc họp tại Trại David vào ngày 8 và 9-6 vừa qua Tổng thống Trump cùng các cố vấn đã thảo luận nhiều kịch bản đối phó với Iran, bao gồm khả năng đạt được thỏa thuận hạt nhân mà không leo thang xung đột.

Trên mạng xã hội Truth Social chiều 12-6 (giờ Mỹ), ông Trump viết: “Chúng tôi cam kết về một giải pháp ngoại giao cho vấn đề hạt nhân Iran! Cả chính quyền của tôi đã được chỉ đạo đàm phán với Iran. Họ có thể trở thành một quốc gia vĩ đại nếu từ bỏ hoàn toàn tham vọng sở hữu vũ khí hạt nhân”.

DƯƠNG KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/israel-va-iran-danh-nhau-trung-dong-nong-kho-luong-post855070.html