Binh sĩ Israel được triển khai gần vùng đệm ở Cao nguyên Golan ngày 15-12. Ảnh: THX
Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã ủng hộ cuộc tấn công do lực lượng nổi dậy Sunni, Hayat Tahrir al-Sham (HTS), lãnh đạo để lật đổ Tổng thống al-Assad. Với sự ra đi của ông al-Assad, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan được cho là đang định vị mình là nhà lãnh đạo trên thực tế của thế giới Hồi giáo Sunni. Ông cũng muốn Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một trong những cường quốc thống trị trong khu vực. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản đối bất kỳ sự nhượng bộ nào của HTS đối với nhóm thiểu số người Kurd do Mỹ hậu thuẫn ở Đông Bắc Syria, bởi họ ủng hộ nhóm ly khai người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong khi đó, Israel đã lợi dụng khoảng trống quyền lực ở Syria để thúc đẩy tham vọng lãnh thổ và an ninh của mình. Họ đã tiến vào Cao nguyên Golan chiến lược thuộc Syria đồng thời pháo kích vào các tài sản quân sự trên khắp Syria. Hôm 16-12, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã ra tuyên bố lên án quyết định mở rộng các khu định cư của Israel ở Cao nguyên Golan. Ankara gọi đây là một bước đi trong chiến lược "mở rộng biên giới thông qua chiếm đóng" của Israel, đồng thời cảnh báo kế hoạch này sẽ "làm suy yếu nghiêm trọng" những nỗ lực mang lại sự ổn định cho quốc gia láng giềng Syria sau khi Tổng thống al-Assad bị lật đổ. Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi Israel tuân thủ Hiệp định rút quân năm 1974. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố hiệp định này vô hiệu sau khi quân đội Syria từ bỏ các vị trí đồn trú của họ trên Cao nguyên Golan sau khi chính quyền al-Assad tan rã.
Bộ Ngoại giao Israel đã đáp trả vào ngày hôm sau bằng một tuyên bố cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng Syria như một phần của chiến dịch xâm nhập và bạo lực chống lại cộng đồng người Kurd thiểu số ở Syria. Israel cho rằng hiện Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát khoảng 15% lãnh thổ Syria cũng như tấn công người Syria và "hỗ trợ những kẻ khủng bố thánh chiến".
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã chỉ trích Israel và sự căng thẳng giữa đôi bên leo thang đáng kể từ khi nổ ra xung đột ở Gaza. Ông Erdogan đã kêu gọi một mặt trận Hồi giáo Arab để ngăn chặn Israel ở Gaza. Ông cũng chỉ trích việc Israel tấn công lực lượng Hezbollah ở Lebanon vào đầu năm nay. Tương tự, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ trích ông Erdogan trong nhiều năm.
Quan hệ giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đã xuống mức thấp mới trong thời gian gần đây, đặc biệt là từ khi Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đình chỉ quan hệ thương mại với Israel vào tháng 5 năm ngoái và nộp đơn xin tham gia vụ kiện tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) chống lại Tel Aviv. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng kêu gọi Liên hợp quốc áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với Israel, việc mà ông Erdogan cho rằng sẽ là "giải pháp hiệu quả" để chấm dứtxung đột ở Gaza.
Một số nhà quan sát không loại trừ khả năng xảy ra một cuộc đối đầu quân sự giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ, nếu Israel biến cái mà họ gọi là sự chiếm đóng tạm thời của mình đối với khu phi quân sự ở phía Syria của Cao nguyên Golan thành một cuộc chiếm hữu lãnh thổ vĩnh viễn. Không hẳn đó là một cuộc chiến mới nhưng mức độ thù địch lẫn nhau chắc chắn đạt đến một cấp độ mới.
AN BÌNH