Italy hoài nghi khả năng đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP của NATO

5 giờ trướcBài gốc

Hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis Ashore sẵn sàng hoạt động tại Redzikowo, Ba Lan. Ảnh: NATO (nato.int)

Tờ Politico ngày 24/4 dẫn các nguồn tin cho biết, mặc dù chính phủ Italy công khai tuyên bố có thể đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng bằng 2% GDP vào cuối năm 2025 theo yêu cầu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), song thực tế nội bộ lại bày tỏ nghi ngờ về khả năng thực hiện kế hoạch này. Phương án mà Rome đưa ra là tái phân loại một số khoản chi dân sự - chẳng hạn như chi phí dành cho lực lượng tuần duyên và cảnh sát tài chính - để đưa vào báo cáo ngân sách quốc phòng mà không phải tăng thêm chi tiêu thực tế.

Tuy nhiên, theo quan chức Italy tham gia thảo luận ngân sách, kế hoạch này nhiều khả năng sẽ không thuyết phục được NATO hay Ủy ban châu Âu, nhất là trong bối cảnh cả hai tổ chức đang chuẩn bị tiến hành rà soát các tiêu chuẩn tài chính và đánh giá lại mức độ cam kết tài khóa của các quốc gia thành viên trong năm nay.

Tình trạng thiếu rõ ràng này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục gia tăng sức ép yêu cầu các nước đồng minh NATO nâng mạnh chi tiêu quốc phòng, thậm chí lên tới 5% GDP - mức cao hơn nhiều so với cam kết hiện tại. Trong khi đó, Quốc hội Italy dự kiến sẽ tiến hành thảo luận và biểu quyết kế hoạch ngân sách vào ngày 25/4, dựa trên các nội dung mà Bộ trưởng Tài chính Giancarlo Giorgetti đã trình bày tuần trước.

Ông Giorgetti khẳng định rằng Italy có thể đạt mục tiêu 2% GDP bằng cách tính gộp các khoản chi liên quan đến hạ tầng dân sự phục vụ quốc phòng, thay vì cắt giảm ngân sách dành cho các lĩnh vực xã hội như y tế - vốn đang chịu áp lực lớn sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng các tiêu chuẩn tài chính của NATO và EU có thể không công nhận phương án tính toán này.

Một quan chức giấu tên cho biết: “Chắc chắn sẽ có áp lực chính trị từ cả Liên minh châu Âu và NATO buộc phải tăng chi tiêu quốc phòng. Mức 2% hiện nay chỉ là ngưỡng tối thiểu”. Quan chức này cũng nhận định rằng trong trường hợp giải pháp hiện tại không được chấp thuận, chính phủ Italy có thể buộc phải điều chỉnh các khoản ngân sách khác để bổ sung cho quốc phòng. Ngoài ra, Rome có thể đạt mục tiêu 2% trong ngắn hạn rồi sau đó dần giảm tỷ lệ này để chuyển trọng tâm sang bảo trì và duy trì lực lượng hiện tại.

Dù vậy, các quan chức Italy khẳng định rằng phương án tài chính hiện tại đã được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng nhằm đáp ứng các yêu cầu về mặt pháp lý. Một hướng tiếp cận bổ sung là điều chỉnh cơ cấu chi tiêu theo hướng "đáp ứng kỳ vọng của Mỹ", trong đó ưu tiên mua sắm thiết bị quốc phòng từ các nhà thầu Mỹ thay vì tập trung vào nhân sự hoặc các mặt hàng lưỡng dụng phục vụ cả mục đích dân sự và quốc phòng.

Việc tăng chi tiêu quốc phòng đang trở thành một ưu tiên chính trị của Thủ tướng Giorgia Meloni, đặc biệt trong bối cảnh cam kết của Mỹ đối với an ninh châu Âu có dấu hiệu suy giảm. Tuần trước, bà Meloni đã lồng ghép nội dung này vào chương trình làm việc với Tổng thống Trump, coi đây là một phần trong đề xuất nhằm tái khởi động hợp tác Mỹ - châu Âu và thúc đẩy đàm phán về việc cắt giảm thuế thương mại song phương.

Tuy nhiên, tại Italy, chi tiêu quốc phòng vẫn là một vấn đề gây nhiều tranh cãi. Dư luận trong nước phản đối mạnh mẽ việc tăng ngân sách quân sự trong bối cảnh chính phủ đang chịu áp lực phải thắt chặt chi tiêu công nhằm kiểm soát thâm hụt ngân sách. Trong năm 2024, chi tiêu quốc phòng của Italy chỉ đạt 1,49% GDP - thuộc nhóm thấp nhất trong Liên minh châu Âu - và hiện nước này đang nằm trong diện bị Ủy ban châu Âu giám sát chặt chẽ về kỷ luật tài khóa.

Ủy ban châu Âu từng đề xuất cho phép các quốc gia thành viên loại trừ tối đa 1,5% GDP chi tiêu quốc phòng khỏi giới hạn thâm hụt ngân sách. Tuy nhiên, ông Giancarlo Giorgetti đã bác bỏ đề xuất này và khẳng định Italy sẽ tiếp tục đưa các khoản chi cho hạ tầng dân sự có liên quan đến quốc phòng vào tổng chi ngân sách quốc phòng trong các báo cáo tài khóa. Dự kiến, Rome sẽ phải đối mặt với áp lực chính trị đáng kể tại Hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra vào tháng 6 tới, khi cả Washington và Brussels đều có thể gia tăng yêu cầu Italy nâng mức cam kết ngân sách trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/italy-hoai-nghi-kha-nang-dat-muc-tieu-chi-tieu-quoc-phong-2-gdp-cua-nato-20250424103653192.htm