Kế hoạch hòa bình của ông Trump đặt Hamas vào cuộc chiến với chính mình

3 giờ trướcBài gốc

Hamas tuyên bố với thế giới rằng nhóm đã chấp nhận phần lớn kế hoạch hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên bên trong, nội bộ Hamas vẫn chia rẽ sâu sắc về các bước đi tiếp theo, theo tờ The Wall Street Journal (WSJ).

Hôm 3-10, Hamas cho biết sẵn sàng thả con tin và trao lại quyền kiểm soát Dải Gaza - một tuyên bố mang tính bước ngoặt, củng cố nỗ lực của ông Trump trong việc chấm dứt chiến tranh. Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng Hamas đã dùng ngôn từ mập mờ, có thể gây trở ngại cho việc đạt được thỏa thuận hòa bình cuối cùng.

WSJ dẫn lời các quan chức từ những quốc gia đang làm trung gian với Hamas rằng một lý do lớn của sự mập mờ này là Hamas vẫn chưa đạt được đồng thuận nội bộ về việc giải giáp vũ khí cũng như điều kiện để thả con tin. Đây là hai yêu cầu quan trọng nhất trong kế hoạch của ông Trump.

Các chiến binh Hamas chứng kiến cảnh bàn giao con tin Israel ở miền nam Gaza vào tháng 2. Ảnh: HAITHAM IMAD/SHUTTERSTOCK

Bất đồng nội bộ

Ông Khalil Al-Hayya, trưởng đoàn đàm phán của Hamas, cùng một số lãnh đạo chính trị cấp cao khác của nhóm ủng hộ việc chấp nhận đề xuất của ông Trump dù vẫn còn nhiều lo ngại, theo các nhà trung gian Ả Rập.

Tuy nhiên, những lãnh đạo này, vốn hoạt động bên ngoài Dải Gaza, lại có ít ảnh hưởng đối với cánh vũ trang của nhóm vẫn đang hiện diện trong vùng chiến sự.

Ông Ezzedin al-Haddad - người lên nắm quyền lãnh đạo Hamas tại Dải Gaza sau khi Israel loại bỏ ông Yahya Sinwar và ông Mohammed Sinwar - đã nói với các nhà trung gian rằng ông sẵn sàng thỏa hiệp.

Các nhà trung gian cho biết ông Haddad đồng ý giao nộp tên lửa và các loại vũ khí tấn công khác cho Ai Cập và Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên ý ông này muốn giữ lại vũ khí hạng nhẹ như súng trường tấn công, mà Hamas coi là phương tiện tự vệ.

Tuy vậy, các chỉ huy của Hamas tại Gaza lo ngại sẽ không thể buộc các chiến binh tuân thủ yêu cầu giải giáp nếu Hamas chấp nhận một thỏa thuận bị xem như đầu hàng.

Hamas đã tuyển mộ nhiều thanh niên kể từ khi chiến tranh nổ ra, phần lớn là những người chứng kiến nhà cửa bị phá hủy hoặc người thân thiệt mạng. Những chiến binh này có thể sẽ không chịu buông vũ khí.

Những điểm gây tranh cãi nhất trong kế hoạch là yêu cầu Hamas giải giáp, giao nộp toàn bộ vũ khí và thả toàn bộ 48 con tin Israel - cả còn sống lẫn đã chết - trong vòng 72 giờ sau khi đạt được thỏa thuận.

Những người phản đối trong nội bộ nhóm đã bác bỏ đề xuất này, cho rằng đó chỉ là một “lệnh ngừng bắn 72 giờ” chứ không phải một thỏa thuận hòa bình thực sự - quan điểm thể hiện sự thiếu tin tưởng của những thành viên này đối với Israel. Hôm 3-10, Hamas cho biết nhóm muốn có thêm “các cuộc đàm phán để bàn chi tiết”, dường như bao gồm cả vấn đề thả con tin.

Cùng ngày, ông Trump đăng trên mạng xã hội rằng ông tin Hamas “đã sẵn sàng cho một nền hòa bình lâu dài”. Tổng thống Mỹ kêu gọi Israel “ngừng ngay việc ném bom Gaza” để đảm bảo điều kiện an toàn cho việc thả con tin. Phát biểu này phản ánh quan điểm trong Nhà Trắng rằng Hamas đã chấp nhận kế hoạch.

Tuy nhiên, các lãnh đạo quân sự của Hamas khẳng định bất kỳ việc thả con tin nào cũng phải gắn với một lộ trình rõ ràng về việc Israel rút quân khỏi Gaza. Điều này được thể hiện ở điều kiện bổ sung trong tuyên bố của Hamas hôm 3-10 khi nhóm nói rằng con tin sẽ được thả “kèm theo việc bố trí các vị trí hiện trường cần thiết”.

Theo giới quan sát, Israel có thể sẽ ngần ngại chấm dứt giao tranh khi Hamas không đề cập đến vấn đề giải giáp trong tuyên bố nhưng lại đặt ra nhiều điều kiện đáng kể cho việc thả con tin.

Trên mạng xã hội X, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham gọi phản ứng của Hamas là “một kiểu nói ‘tôi đồng ý, tuy nhiên…’ điển hình”.

“Không giải giáp, vẫn giữ Gaza dưới quyền kiểm soát của người Palestine, gắn việc thả con tin với đàm phán cùng nhiều vấn đề khác. Về bản chất, đây là sự bác bỏ của Hamas đối với đề xuất của Tổng thống Trump” - ông Graham viết.

Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu đưa ra phản ứng thận trọng trước tuyên bố của Hamas, cho biết Israel sẽ bắt đầu chuẩn bị cho việc các con tin được trả tự do và phối hợp với Tổng thống Trump để chấm dứt chiến tranh nhưng theo các điều kiện của Israel và của tổng thống Mỹ.

Quân đội Israel không cam kết cụ thể sẽ ngừng tấn công, song cho biết đang chuyển sang thế phòng thủ hơn, đồng thời chuẩn bị cho việc đưa con tin trở về và sẵn sàng phản ứng nhanh trước mọi mối đe dọa.

Yếu thế trên chiến trường

Một số nhà quan sát nhận định rằng tuyên bố của Hamas là nhằm kéo dài thời gian để nhóm này giải quyết mâu thuẫn kéo dài giữa hai cánh chính trị và quân sự. Những bất đồng về chiến lược đã bám theo Hamas suốt cuộc chiến với Israel, bắt đầu từ các cuộc tấn công của Hamas vào miền nam Israel vào ngày 7-10-2023.

Trên chiến trường, Hamas đang kiệt quệ nhưng vẫn chiến đấu. Cánh vũ trang của nhóm đã mất phần lớn lãnh đạo cấp cao và hàng nghìn tay súng dày dạn kinh nghiệm. Nhiều tân binh thiếu huấn luyện, trong khi việc Israel siết chặt kiểm soát Gaza đã làm suy yếu khả năng liên lạc và điều phối tác chiến của Hamas.

Để thích ứng, Hamas đã phân quyền chỉ huy cho các đơn vị nhỏ hơn, theo lời các nhà trung gian Ả Rập và quan chức quân sự Israel. Những đơn vị này thường hoạt động độc lập, tự quyết định khi nào và bằng cách nào tấn công lực lượng Israel.

Các quan chức quân sự Israel cho biết Hamas chưa từ bỏ cuộc chiến. Israel nhận định hệ thống chỉ huy và kiểm soát của Hamas đã bị tan rã, với các nhóm nhỏ hoạt động riêng lẻ theo kiểu du kích, chủ yếu sử dụng thuốc nổ, lính bắn tỉa và súng phóng lựu.

Ông Haddad cùng các lãnh đạo cấp cao khác chỉ còn khả năng kiểm soát hạn chế đối với những đơn vị này do cuộc khủng hoảng tài chính khiến Hamas gặp khó khăn trong việc chi trả lương bổng.

Kể từ khi mở chiến dịch tấn công giữa tháng 9, Israel đã kiểm soát phần lớn TP Gaza. Nhiều chiến binh Hamas đã bỏ chạy xuống phía nam và phần lớn dân thường đã sơ tán. Thách thức lớn nhất của Israel hiện nay là phải làm gì nếu kiểm soát toàn bộ TP Gaza mà Hamas vẫn không chịu đầu hàng.

Cuộc tấn công của Israel vào TP Gaza ngày 3-10. Ảnh: MOHAMMED SABER/EPA/SHUTTERSTOCK

Một quan chức quân sự cấp cao của Israel nói với WSJ rằng hiện vẫn còn vài nghìn tay súng Hamas cố thủ tại TP Gaza. Các lực lượng này liên tục theo dõi binh sĩ Israel và tìm kiếm những sơ hở, vị quan chức nói thêm. Hai tuần trước, một quả đạn RPG của Hamas đã khiến một chỉ huy đại đội Israel thiệt mạng.

Vị quan chức mô tả lực lượng còn lại của Hamas phần lớn là những chiến binh trẻ, thiếu kinh nghiệm nhưng vẫn kiên quyết chiến đấu. Việc đầu hàng rất hiếm và thường chỉ xảy ra khi bị bao vây.

Các nhà trung gian cảnh báo rằng nếu lãnh đạo Hamas chấp nhận kế hoạch của ông Trump, một số tay súng có thể sẽ đào ngũ sang các nhóm vũ trang Palestine khác. Nhiều người đã đe dọa sẽ gia nhập các tổ chức như Thánh chiến Hồi giáo Palestine hoặc Mặt trận Giải phóng Palestine. Sự phối hợp giữa các nhóm này phần lớn đã sụp đổ, làm dấy lên nghi ngờ rằng liệu một thỏa thuận riêng với Hamas có đủ để chấm dứt giao tranh ở Dải Gaza hay không.

Các quan chức Ả Rập cho biết Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đang gây sức ép lên giới lãnh đạo Hamas, cảnh báo rằng đề xuất của Tổng thống Trump là cơ hội cuối cùng để chấm dứt chiến sự ở Gaza. Quan chức các nước này đã nói rõ với Hamas rằng nếu tiếp tục bác bỏ thỏa thuận, nhóm sẽ không thể tiếp tục nhận được sự ủng hộ về chính trị hay ngoại giao nữa.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/ke-hoach-hoa-binh-cua-ong-trump-dat-hamas-vao-cuoc-chien-voi-chinh-minh-post873950.html