Khả năng gia hạn New START: Tín hiệu kiềm chế chạy đua vũ trang hạt nhân

2 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh quan hệ Nga - Mỹ rơi vào căng thẳng sâu sắc vì cuộc xung đột Ukraine, động thái này không chỉ mang ý nghĩa chiến lược đối với hai siêu cường hạt nhân, mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến nỗ lực duy trì ổn định toàn cầu.

Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ, ông Kirill Dmitriev, cố vấn kinh tế của Tổng thống Nga Putin và là một trong những nhân vật chủ chốt trong nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Nga và Mỹ đã hoan nghênh quan điểm này của ông chủ Nhà Trắng. Theo ông Dmitriev, lập trường của ông Trump cho thấy 2 bên “khá có khả năng” gia hạn thỏa thuận. Trước đó, tháng 9, Tổng thống Putin từng tuyên bố sẵn sàng kéo dài hiệu lực hiệp ước với điều kiện Mỹ không phá vỡ thế cân bằng hạt nhân.

Ảnh minh họa: Reuters

New START, được Nga và Mỹ ký năm 2010 và có hiệu lực từ 2011, là hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân duy nhất còn lại giữa hai cường quốc. Hiệp ước quy định mỗi bên không được triển khai quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân; số đầu đạn chiến lược không vượt quá 1.550. Hiệp ước đã từng được gia hạn thêm 5 năm vào năm 2021, ngay sau khi cựu Tổng thống Joe Biden nhậm chức, và dự kiến hết hạn ngày 5/2/2026.

Trong bối cảnh xung đột Ukraine làm gia tăng nguy cơ đối đầu trực tiếp, việc duy trì New START được coi là “sợi dây cuối cùng” ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới. Theo Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS), Nga hiện sở hữu 4.309 đầu đạn hạt nhân, còn Mỹ có khoảng 3.700 đầu đạn. Nếu hiệp ước chấm dứt mà không có thỏa thuận thay thế, hai bên có thể nhanh chóng vượt qua các giới hạn hiện tại.

Điều này đã được giới chuyên gia hạt nhân nhiều lần cảnh báo. Phát biểu tại một hội nghị của Liên hợp quốc mới đây, bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80, ông Earle Rattray, Trưởng phòng Nội các Liên hợp quốc cảnh báo:

"Chúng ta đang bước vào một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới - phức tạp hơn, khó lường hơn và thậm chí còn nguy hiểm hơn. Các công nghệ mới và các lĩnh vực xung đột mới đã xóa bỏ mọi giới hạn cho sai lầm. Từ không gian mạng đến không gian vũ trụ, từ tên lửa siêu thanh đến máy bay không người lái dưới biển sâu, nguy cơ leo thang và tính toán sai lầm đang gia tăng. Vì vậy, không còn lời bào chữa, không còn sự trì hoãn, không còn phớt lờ các nghĩa vụ pháp lý, không còn bỏ rơi thế hệ tương lai. Các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân phải quay lại đối thoại”.

Chia sẻ quan điểm này với Trưởng phòng Nội các Liên hợp quốc, Thứ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Zeki Levent Gumrukcu nhấn mạnh: "Không có con đường dễ dàng nào dẫn đến một thế giới không vũ khí hạt nhân. Nhưng chúng ta không thể từ bỏ hay chùn bước trước mục tiêu này. Trong suy nghĩ của chúng tôi, việc tiếp tục nỗ lực hướng tới một tiến trình giải trừ quân bị có hệ thống, từng bước một, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược không chỉ là điều cần thiết mà còn là nghĩa vụ của chúng ta”.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ gia hạn New START có thể coi là một tín hiệu tích cực hiếm hoi cho đối thoại và hợp tác chiến lược giữa Mỹ và Nga. Tuy nhiên, để biến cơ hội này thành bước tiến thực chất trong việc ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới, cả hai siêu cường cần vượt qua khác biệt, duy trì kênh đối thoại và cùng các quốc gia khác khẳng định trách nhiệm chung đối với hòa bình, an ninh toàn cầu. Bởi nếu New START đổ vỡ, không chỉ Nga và Mỹ, mà cả nhân loại sẽ phải đối diện với một kỷ nguyên bất ổn mới.

Hồng Nhung/VOV1 Tổng hợp

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/kha-nang-gia-han-new-start-tin-hieu-kiem-che-chay-dua-vu-trang-hat-nhan-post1235783.vov