Khẩn trương khơi thông nguồn lực đất đai

3 giờ trướcBài gốc

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn một số nội dung trọng tâm của Nghị quyết 254, gồm: thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trường hợp khác không được bồi thường về đất; căn cứ thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất đối với quỹ đất thanh toán dự án BT; các quy định về bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất; các trường hợp sử dụng đất kết hợp đa mục đích khác.

Một trong những điểm mới quan trọng là quy định việc thu hồi đất chỉ áp dụng với dự án đã thỏa thuận trên 75% diện tích và trên 75% số người sử dụng đất, tạo sự thống nhất trong thực hiện. Trong điều kiện các dự án quy mô lớn, yêu cầu đồng thuận tuyệt đối thường dẫn đến bế tắc kéo dài do một vài trường hợp cá biệt, gây lãng phí nguồn lực xã hội. "Ngưỡng 75%" không chỉ tạo ra một "điểm cân bằng" giữa lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng mà còn bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức thi hành, giúp các dự án có thể vận hành thông suốt trên cơ sở bảo vệ quyền lợi của đa số.

Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Dự thảo Nghị định cũng quy định hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định trước ngày 1/7/2014 sẽ được bồi thường mà không phải xem xét quy hoạch. Đây là chính sách có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, vừa giúp giải quyết được những tồn tại do lịch sử để lại, vừa được kỳ vọng sẽ giảm thiểu khiếu kiện kéo dài - vốn chiếm tới hơn 70% các vụ khiếu nại hành chính hiện nay. Khi quyền lợi sát sườn của người dân được bảo đảm dựa trên thực tế sử dụng thay vì những bản đồ quy hoạch treo, niềm tin của xã hội vào chính quyền sẽ được củng cố, tạo tiền đề cho sự đồng thuận trong phát triển hạ tầng.

Về vấn đề định giá đất, dự thảo Nghị định cụ thể hóa 9 trường hợp áp dụng bảng giá đất và 8 trường hợp áp dụng đồng thời bảng giá cùng hệ số điều chỉnh giá đất. Đặc biệt, tại cuộc họp cho ý kiến về dự thảo Nghị định gần đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh yêu cầu phải thận trọng trong việc áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh. Khi chưa có đầy đủ dữ liệu thị trường, chưa xây dựng được bảng giá đất sát thực tế, Phó Thủ tướng yêu cầu bắt buộc phải áp dụng phương pháp xác định giá đất cụ thể theo đúng quy định của Luật Đất đai. Đối với các dự án quy mô lớn, các khu đất có điều kiện đặc thù, chưa đầu tư hạ tầng hoặc chưa có dữ liệu so sánh, Phó Thủ tướng nêu rõ, phải xác định giá đất cụ thể, không thể chỉ dựa vào bảng giá đất nhân hệ số; trường hợp có điều kiện tương đồng mới có thể áp dụng phương pháp so sánh. Việc lựa chọn phương pháp định giá phải tuân thủ đúng các phương pháp được pháp luật và thông lệ quốc tế thừa nhận, gắn với điều kiện cụ thể của từng khu đất, bảo đảm khách quan, minh bạch và sát thực tế. Như vậy, các địa phương sẽ phải chuyên nghiệp hóa công tác thẩm định. Điều này có thể làm tăng áp lực ngắn hạn cho các cơ quan định giá, nhưng về lâu dài sẽ tạo ra một thị trường bất động sản minh bạch, nơi giá trị đất đai được xác định bởi các quy luật kinh tế thay vì các quyết định hành chính chủ quan.

Đối với các dự án thực hiện theo hợp đồng BT, dự thảo Nghị định đã xác lập một hành lang pháp lý minh bạch khi khẳng định hợp đồng BT chính là căn cứ pháp lý cao nhất để thu hồi và giao đất thanh toán. Việc loại bỏ các “giấy tờ hành chính” trung gian không rõ giá trị pháp lý giúp cắt giảm thủ tục rườm rà và ngăn ngừa tranh chấp. Đặc biệt, nguyên tắc không hồi tố đối với các dự án BT phát sinh từ ngày 1/7/2025 trở đi thể hiện sự nhất quán trong việc bảo vệ tính ổn định của môi trường đầu tư. Khi doanh nghiệp có được niềm tin vào sự ổn định của cam kết pháp lý, họ mới có thể yên tâm dồn lực cho các dự án hạ tầng lớn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương và quốc gia.

Song song với việc hoàn thiện các cơ chế kinh tế, công tác cải cách hành chính thông qua phân cấp, phân quyền cũng sẽ được tiến hành mạnh mẽ. Việc dự thảo Nghị định giao thêm thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã - cấp chính quyền gần dân và sát thực tế nhất - sẽ giúp rút ngắn quy trình giải quyết hồ sơ, tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên. Tất nhiên, thẩm quyền mới phải đi đôi với trách nhiệm rõ ràng, không quy định chung chung để tránh rủi ro lạm quyền.

Có thể thấy, triển khai Nghị quyết số 254/2025/QH15 không đơn thuần là ban hành các văn bản hướng dẫn, mà là một cuộc chạy đua với thời gian để khơi thông dòng chảy nguồn lực từ đất đai. Tinh thần xuyên suốt, như chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà là, minh bạch, đúng thẩm quyền, không hồi tố và phải bám sát thực tiễn. Nếu các địa phương và bộ, ngành quán triệt tốt tinh thần này, chúng ta sẽ không chỉ tháo gỡ được những khó khăn trước mắt cho các dự án, mà còn kiến tạo được một nền quản trị đất đai hiện đại, công bằng và bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Nguyễn Bình

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/khan-truong-khoi-thong-nguon-luc-dat-dai-10401931.html