Biểu tượng chatbot ChatGPT của Công ty OpenAl. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuần này, hai trong số những "ông lớn" nhất trong ngành AI đã đạt được một thỏa thuận. OpenAI, công ty sở hữu ChatGPT, đã đồng ý mua lượng chip AI trị giá hàng chục tỷ USD trong nhiều năm từ AMD (Advanced Micro Devices). Đổi lại, AMD đã tạo điều kiện để OpenAI trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của mình.
Các quản lý cấp cao của cả AMD và OpenAI đều gọi đây là một thỏa thuận "đôi bên cùng có lợi". Nếu OpenAI thành công, đó là một thắng lợi cho AMD vì chip của AMD sẽ được sử dụng. Và ngược lại, khi AMD kinh doanh tốt, OpenAI cũng có cổ phần trong công ty đó.
Thỏa thuận "vòng tròn" và nỗi lo bong bóng
Nếu sự sắp xếp này nghe có vẻ hơi "vòng tròn", đó là vì nó đúng là như vậy. Một nhà sản xuất chip AI và một nhà phát triển AI đang đặt cược hàng tỷ USD vào nhau. Và đây không phải là thỏa thuận duy nhất mà OpenAI đã thực hiện gần đây.
Theo giới quan sát, bản chất "vòng tròn" này đã thu hút sự chú ý từ nhà đầu tư trong những tuần gần đây vì quy mô, kích thước và tần suất của các thương vụ. Một phần trong số đó được khơi mào bởi khoản đầu tư lên tới 100 tỷ USD của Nvidia vào OpenAI, trong khi OpenAI cũng có một thỏa thuận trị giá 300 tỷ USD với Oracle và một thỏa thuận khác lên tới 22,4 tỷ USD với công ty chuyên về nền tảng điện toán đám mây CoreWeave. Nvidia cũng đã mua dịch vụ đám mây trị giá 6,3 tỷ USD từ chính CoreWeave.
Các công ty AI cho rằng những thỏa thuận lớn, “có đi có lại” và đôi khi chồng chéo này là cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của họ. Nhưng khi ngày càng có nhiều tiền được đầu tư vào lĩnh vực AI, các thỏa thuận kinh doanh độc đáo này cũng đang làm dấy lên hồi chuông cảnh báo cho các nhà phân tích. Họ bắt đầu tự hỏi: Liệu thị trường AI nghìn tỷ USD có đang được "chống lưng" bởi chính ngành công nghiệp này không?
Những lo ngại về tài trợ "vòng tròn" đi đôi với lo ngại về một “bong bóng” AI. Khi nhà đầu tư đổ quá nhiều tiền vào một ngành chưa thực sự mang lại lợi nhuận, họ chắc chắn lo lắng rằng nếu ngành đó không bao giờ sinh lời, toàn bộ hệ thống sẽ sụp đổ.
Trung tâm của mạng lưới các thỏa thuận
Giới quan sát chỉ ra trung tâm của mạng lưới này chắc chắn là Nvidia và OpenAI. Nvidia thiết kế các con chip phục vụ cho hệ thống AI, trong khi OpenAI phát triển các sản phẩm AI như ChatGPT. Vào tháng Chín, chỉ hai tuần trước thỏa thuận với AMD, OpenAI và Nvidia đã công bố một quan hệ đối tác riêng. Nvidia đồng ý đầu tư tới 100 tỷ USD vào OpenAI để xây dựng các trung tâm dữ liệu, còn OpenAI đồng ý lấp đầy các trung tâm đó bằng hàng triệu con chip của Nvidia.
Một phần lý do Nvidia có thể đầu tư vào nhiều nơi là vì họ có rất nhiều tiền nhờ vị thế thống trị về chip. Trong khi đó, OpenAI đã đi trước thời đại. ChatGPT hiện có hơn 700 triệu người dùng hàng tuần và đã trở nên phổ biến đến mức tên gọi của nó gần như trở thành một động từ, giống như cách Google trở thành quen thuộc với người dùng Internet. Gần đây, OpenAI vừa đạt được mức định giá 500 tỷ USD. Chính sự thống trị toàn cầu và lượng tiền khổng lồ mà cả hai công ty đang nắm giữ đã biến họ trở thành trung tâm của mạng lưới này.
Tuy nhiên, OpenAI có doanh thu cao nhưng cũng "đốt tiền" rất nhanh. Hiện tại, đây không phải là một công ty có lãi. Đó chính là một trong những lo ngại chính về việc các thỏa thuận "vòng tròn" này có thể dẫn đến một bong bóng AI. Nguyên nhân là vì các công ty đang đổ quá nhiều tiền không chỉ vào OpenAI mà còn vào các công ty đối tác xung quanh họ, qua đó "chống lưng" cho cả một lĩnh vực AI. Đó chính là nỗi lo lớn nhất ở đây - rằng một mạng lưới đầu tư phức tạp và liên kết chặt chẽ đang làm tăng mức định giá của các công ty AI này một cách giả tạo trước khi họ thực sự kiếm được tiền.
Gợi nhắc tới giai đoạn “bong bóng” dot-com
Giới quan sát chỉ ra rằng những gì đang xảy ra trong không gian AI hiện nay đang gợi lại một số ký ức về một kỷ nguyên công nghệ đã qua: bong bóng dot-com. Đó là thời điểm cuối những năm 1990, khi mọi người đều háo hức đầu tư vào bất cứ thứ gì liên quan đến Internet. Nhưng khi lợi tức đầu tư không xuất hiện, tất cả đã sụp đổ.
Tuy nhiên, một số người cho rằng lần này có sự khác biệt. Thị trường đã có những sản phẩm thực tế đang được rất nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng sử dụng hàng ngày. Vì vậy, họ cho rằng ván cược vào AI có một nền tảng vững chắc hơn.
Nhưng câu hỏi vẫn còn đó: Lợi nhuận ở đâu để bù đắp cho tất cả những khoản đầu tư khổng lồ này?
Một điểm đáng chú ý nữa là các công ty AI đang chi tiêu vượt xa so với các startup dot-com. Mỗi con chip AI có giá hàng chục nghìn USD và thế giới đang sử dụng hàng triệu con chip như vậy. Các trung tâm dữ liệu cũng khổng lồ và tốn rất nhiều tiền để xây dựng. Điều đó có nghĩa là một bong bóng AI tiềm tàng có thể lớn hơn rất nhiều so với bong bóng dot-com.
Tác động lan tỏa vượt ngoài lĩnh vực AI
Câu chuyện này đã vươn ra ngoài ngành AI. Lĩnh vực chịu ảnh hưởng rõ ràng nhất từ sự bùng nổ công nghệ là thị trường tài chính.
Gần đây, tập đoàn quản lý tài sản khổng lồ BlackRock đang trong các cuộc đàm phán nâng cao để mua lại công ty trung tâm dữ liệu Aligned Data Centers với mức định giá 40 tỷ USD. Đây là một ván cược lớn vào một công ty chỉ có khoảng 600 megawatt công suất hoạt động. Chính phủ Mỹ cũng tham gia vào “cơn sốt” AI khi lấy 10% cổ phần trong nhà sản xuất chip Intel thông qua quỹ của Đạo luật CHIPS và Khoa học, đồng thời lấy 15% doanh thu từ việc bán chip của Nvidia và AMD sang Trung Quốc. Nvidia, đối thủ của Intel, cũng đầu tư 5 tỷ USD vào công ty này và có kế hoạch cùng nhau phát triển chip.
Giới quan sát cho rằng thị trường chứng khoán chắc chắn đang được "chống lưng" bởi những cơn sốt xung quanh các công ty công nghệ. Nếu kết quả của các công ty này đột ngột sụt giảm dù chỉ một chút, nhà đầu tư chắc chắn sẽ cảm nhận được tác động trên toàn thị trường.
Ngoài ra, sự bùng nổ của AI còn tác động tới thị trường bất động sản (vì các trung tâm dữ liệu là những công trình thực tế cần được xây dựng) và năng lượng. Hóa đơn tiền điện của người dân bình thường hoàn toàn có thể tăng cao hơn nếu họ sống gần một trung tâm dữ liệu.
Cuối cùng, câu hỏi lớn về khả năng sinh lời của AI vẫn còn bỏ ngỏ. Các “ông lớn” lớn AI có thể đang dẫn dắt nền kinh tế hướng đến một tương lai bùng nổ mạnh mẽ hơn. Hoặc, tình hình có thể phát triển theo hướng ngược lại hoàn toàn. Không ai biết câu trả lời chắc chắn và đó chính là điều khiến các nhà đầu tư lo lắng.
Hương Thủy/TTXVN (tổng hợp)