Khi ý Ðảng gặp sức dân - Bài cuối: Nâng cao hiệu quả quản trị cộng đồng

8 giờ trướcBài gốc

Từ những khó khăn trong việc lựa chọn người “cầm lái”, đến sự thiếu hụt về nguồn lực và những rào cản về nhận thức, đòi hỏi một cách tiếp cận thấu đáo và những giải pháp mang tính hệ thống.

Thách thức chọn "người cầm lái"

Một trong những yếu tố cốt lõi quyết định thành bại của mô hình tổ NDTQ chính là con người, đặc biệt là đội ngũ tổ trưởng, tổ phó. Họ là những “thuyền trưởng” ở tuyến đầu, đóng vai trò kết nối, dẫn dắt cộng đồng và phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của người dân đến chính quyền. Tuy nhiên, để tìm được những người vừa tâm huyết, vừa có năng lực và thời gian cho công việc không thù lao này vẫn đang là một thách thức không nhỏ.

Tổ ANTT xã Tân Thành hướng dẫn người dân lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp trên VNeID.

Theo Ðại tá Nguyễn Phúc Cường, Phó Giám đốc Công an tỉnh Cà Mau, khó khăn lớn nhất hiện nay là công tác tuyển chọn và duy trì lực lượng tổ trưởng, tổ phó. Phần lớn người trong độ tuổi lao động bận rộn mưu sinh, trong khi người có thời gian thường là lớn tuổi, lại hạn chế về kỹ năng quản lý, điều hành, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ số ngày càng chi phối sâu rộng các mặt đời sống. Cùng với đó, việc thiếu cơ chế hỗ trợ cụ thể cũng khiến động lực tham gia giảm sút đáng kể.

Thực tế, nhiều địa phương đang rơi vào tình trạng “khuyết” hoặc “yếu” về nhân sự nòng cốt. Tổ phó Võ Tiến Triều (Ấp 1, xã Tân Lộc Ðông, huyện Thới Bình) chia sẻ: “Các tổ trưởng lớn tuổi gặp rất nhiều khó khăn khi hỗ trợ bà con sử dụng sổ sức khỏe điện tử trên VNeID. Nhiều người phải tự mày mò hoặc phụ thuộc vào người thân vì không quen thao tác công nghệ”.

Ðiều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả công việc mà còn khiến người dân e dè tiếp cận mô hình vì thiếu sự hỗ trợ phù hợp. Từ thực tế đó, vấn đề năng lực tổ trưởng, tổ phó không chỉ dừng lại ở tuyển chọn con người, mà còn đặt ra yêu cầu trang bị kỹ năng.

Công an xã Tân Lộc Ðông (huyện Thới Bình) cùng lực lượng ANTT xã tuyên truyền công tác phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh xăng dầu.

Tiến sĩ Phạm Quốc Sử, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau, nhận định: “Phần lớn cán bộ tổ hiện nay làm việc chủ yếu bằng tinh thần trách nhiệm và kinh nghiệm cá nhân, chứ chưa được đào tạo bài bản. Một vài buổi tập huấn ngắn không thể đủ để họ ứng phó với những tình huống phức tạp trong cộng đồng”. Ông cho rằng, cần “trao đúng công cụ” song song với việc “chọn đúng người”, nếu muốn mô hình vận hành hiệu quả và bền vững.

Không thể không nhắc đến một thách thức sống còn khác, đó là nguồn lực. Là mô hình dựa trên sự tự nguyện, các tổ NDTQ hiện chủ yếu hoạt động nhờ vào sự đóng góp nhỏ lẻ của người dân và hỗ trợ hạn chế từ chính quyền. Việc thiếu kinh phí đã khiến nhiều hoạt động thiết thực như: sinh hoạt cộng đồng, tuyên truyền pháp luật, hỗ trợ người dân phòng, chống tội phạm hay xây dựng công trình dân sinh... rơi vào tình trạng cầm chừng, thiếu đột phá. Bên cạnh đó, nhận thức xã hội về mô hình này ở một số nơi vẫn chưa đúng mức. Không ít địa phương còn xem đây là “việc phụ”, mang tính hình thức hoặc giao khoán hành chính, khiến tinh thần tự quản, tự nguyện bị lu mờ. Cách nhìn nhận sai lệch này làm suy yếu sự tham gia của người dân, giảm hiệu quả vận hành và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quản trị cộng đồng.

Tiến sĩ Phạm Quốc Sử, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau cho rằng: nguy cơ lớn hơn là mô hình trở thành “phong trào” rầm rộ lúc khởi đầu rồi dần mai một nếu thiếu sự đầu tư nghiêm túc về con người, kỹ năng và tài chính. Khi không có cơ chế duy trì liên tục, mô hình rất dễ rơi vào trạng thái hình thức, hoạt động cầm chừng, mất đi ý nghĩa ban đầu.

Tổ NDTQ đã, đang và sẽ tiếp tục là một cấu phần quan trọng trong chiến lược quản lý xã hội dựa vào cộng đồng. Nhưng để "giữ lửa" mô hình này rất cần một cách nhìn mới sâu sắc, thực chất và dài hạn hơn từ phía chính quyền, các tổ chức hỗ trợ và chính người dân. Sự đồng hành ấy, nếu được thiết kế đúng cách, sẽ tạo nên một “hệ sinh thái tự quản” hiệu quả, bền vững và nhân văn.

Phát huy hiệu quả mô hình

Một mô hình tự quản mang tính cộng đồng, tổ NDTQ tại Cà Mau đang dần trở thành điểm tựa vững chắc trong công tác giữ gìn an ninh trật tự (ANTT), xây dựng đời sống văn hóa và phát triển xã hội tại cơ sở.

Theo đó, sự chuyển biến trong cộng đồng bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhưng thiết thực. Ông Võ Minh Ðoàn, chủ cửa hàng xăng dầu ở Ấp 3, xã Tân Lộc Ðông, huyện Thới Bình, chia sẻ: “Gia đình tôi đã có nhiều thay đổi trong ý thức về phòng cháy chữa cháy và an toàn điện từ khi tổ NDTQ hoạt động tích cực tại địa phương. Các thành viên trong tổ thường xuyên đến tận nhà tuyên truyền, hướng dẫn và nhắc nhở, đặc biệt lưu ý những nguy cơ tiềm ẩn như sử dụng điện thoại gần trạm xăng. Tôi cảm nhận rõ trách nhiệm cộng đồng được chia sẻ”.

Công an xã Tân Lộc Đông cùng lực lượng ANTT xã đến nhà thăm hỏi tổ phó tổ NDTQ để nắm tình hình địa bàn.

Tuy nhiên, để mô hình thực sự đi vào chiều sâu và phát huy tính bền vững, theo Tiến sĩ Phạm Quốc Sử, cần một hệ thống giải pháp mang tính chiến lược và đồng bộ. Trước tiên là đổi mới công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và khơi dậy tinh thần trách nhiệm trong toàn hệ thống chính trị và Nhân dân. Ðồng thời, việc xây dựng đội ngũ tổ trưởng, tổ phó có trình độ, kỹ năng và trách nhiệm phải được đặt ở vị trí trung tâm, thông qua đào tạo bài bản, tạo diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm giữa các tổ.

Song song đó là vấn đề nguồn lực. Ông Sử nhấn mạnh sự cần thiết của cơ chế tài chính minh bạch, hợp lý, vừa hỗ trợ từ Nhà nước, vừa khuyến khích đóng góp tự nguyện từ người dân, tổ chức và doanh nghiệp. Ðặc biệt, mô hình sẽ khó đi xa nếu thiếu sự linh hoạt và sáng tạo tại cơ sở. Trao quyền tự chủ cho các tổ, khuyến khích sáng kiến địa phương là hướng đi cần thiết để mô hình không bị hành chính hóa, từ đó tạo điều kiện cho hoạt động phát triển tự nhiên, phù hợp với nhu cầu thực tiễn.

Với vai trò lực lượng chủ lực trong đảm bảo ANTT, Công an tỉnh Cà Mau đã đưa ra nhiều giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ NDTQ. Ðại tá Nguyễn Phúc Cường, cho biết: “Việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ và kỹ năng cho tổ trưởng, tổ phó được thực hiện thường xuyên theo đúng hướng dẫn của UBND tỉnh. Ðặc biệt, Công an tỉnh chủ động đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin: tổ chức tuyên truyền qua mạng xã hội, Zalo, vnEdu... đến việc xây dựng mạng lưới thông tin hai chiều để tiếp nhận phản ánh và phổ biến cảnh báo đến người dân một cách nhanh chóng. Mô hình “tổ tự quản số” bước đầu đã tạo hiệu ứng tích cực. Không dừng lại ở đó, lực lượng công an còn tăng cường phối hợp với chính quyền cơ sở và các tổ chức đoàn thể như: Ðoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh để cùng hỗ trợ tổ NDTQ trong tuyên truyền, cảm hóa thanh - thiếu niên và người lầm lỗi. Cách làm này mở rộng mạng lưới hỗ trợ, tạo sự cộng hưởng mạnh mẽ giữa các lực lượng trong cộng đồng”.

Việc nhân rộng các mô hình hoạt động hiệu quả cũng được chú trọng. Theo Ðại tá Cường, công an cấp xã định kỳ kiểm tra, sơ kết, tổng kết hoạt động của các tổ, kịp thời phát hiện những bất cập để điều chỉnh và nhân rộng điển hình. Song hành với đó là việc lồng ghép hoạt động của tổ NDTQ với các phong trào như: “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Chung sức xây dựng nông thôn mới” hay “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, nhằm lan tỏa giá trị tự quản và gắn kết.

Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền và sự tham gia tích cực của người dân, mô hình tổ NDTQ đã và đang cho thấy vai trò là “cánh tay nối dài” đắc lực của chính quyền cơ sở. Tổ NDTQ đang trở thành thiết chế hiệu quả từ cơ sở, thể hiện sự đồng thuận giữa ý Ðảng và lòng Dân, đúng với tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”./.

Hồng Phượng - Việt Mỹ

Nguồn Cà Mau : https://baocamau.vn/khi-y-dang-gap-suc-dan-bai-cuoi-nang-cao-hieu-qua-quan-tri-cong-dong-a39787.html