Kho báu giữa đại ngàn

3 giờ trướcBài gốc

Ðộc đáo đàn đá, hang động

Bảo vật quốc gia Đàn đá Đắk Sơn được phát hiện năm 2014 tại thôn Đắk Sơn, xã Nam Xuân, huyện Krông Nô (Đắk Nông cũ). Đàn đá được các nhà khoa học xác định là một trong những nhạc cụ cổ xưa nhất Việt Nam.

Ngay sau phát hiện, Bảo tàng tỉnh Đắk Nông (cũ) đã khảo sát địa điểm, phối hợp với Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ (TPHCM) giám định khảo cổ, đo tần số âm thanh (2016), đồng thời khai quật để làm rõ mối liên hệ với di tích Đắk Sơn (2017). Đàn được chế tác từ đá rhyolite, loại đá đặc trưng ở Tây Nguyên và Đông Nam bộ.

Bộ đàn đá Đắk Sơn

Bộ đàn có niên đại 3.500-3.000 năm, gồm 16 thanh (11 thanh nguyên vẹn, 5 thanh gãy có thể ghép lại), hình chữ nhật và hình thắt eo. Mỗi thanh dài trung bình 57cm, rộng 12,4cm, dày 3cm, nặng khoảng 3,9kg, với âm vực dao động từ 191,9Hz đến 4.500Hz.

Cụm hang động C3-C4, C7, C8 cũng vừa được xếp hạng Di tích Quốc gia. Các hang này hình thành cách đây 200.000 đến 600.000 năm từ dòng dung nham núi lửa Nâm B’Lang.

Hang C3-C4 dài gần 1km, thuộc xã Buôn Choáh và xã Nam Đà, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông cũ (nay tỉnh Lâm Đồng), được đánh giá là một trong những hang động đẹp, độc đáo nhất của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông. Bộ VH-TT&DL đã xếp hạng Di tích Quốc gia cho cụm hang này tại Quyết định số 1014/QĐ-BVHTTDL ngày 14/4/2025.

Hang 7 vừa được công nhận là di tích cấp quốc gia danh lam thắng cảnh

Còn hang C7 và C8 thuộc địa bàn xã Nam Đà, xã Buôn Choáh và xã Đắk Sôr, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông cũ. Đây là hai hang tiêu biểu trong hệ thống núi lửa Krông Nô. Đặc biệt, hang C7 dài 1.200m, được UNESCO ghi nhận là hang dung nham dài nhất Đông Nam Á. Ngày 9/9/2025, Bộ VH-TT&DL công nhận C7 và C8 là Di tích Quốc gia theo Quyết định số 3245/QĐ-BVHTTDL và 3246/QĐ-BVHTTDL.

“Đàn đá Đắk Sơn có giá trị đặc biệt về lịch sử, khảo cổ và văn hóa, khẳng định đây là sản phẩm bản địa độc đáo của Tây Nguyên thời tiền sử. Từ tiếng đàn đá vọng lên, ta như nghe âm thanh của ngàn xưa ngân tới hôm nay và vang mãi về sau”.

PGS.TS Bùi Văn Liêm, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam

Lễ hội Tăm Blang M’prang Bon (lễ cúng rào bon trồng cây) của người M’Nông ở xã Nâm Nung (tỉnh Lâm Đồng) cũng được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội thường được tổ chức 3-5 năm một lần vào mùa khô (tháng 1-3 hằng năm), quy tụ đông đảo bon (buôn) làng tham gia. Đây là dịp cộng đồng nghỉ ngơi sau mùa rẫy, cùng nhau vui chơi, tạ ơn thần linh, cầu mong sức khỏe, mùa màng bội thu, bon làng bình an.

Lễ hội mang đậm bản sắc của dân tộc M’Nông, không chỉ lưu giữ truyền thống lâu đời mà còn tạo nên không gian văn hóa gắn kết, nơi cộng đồng gặp gỡ, chia sẻ và thắt chặt tình đoàn kết. Qua đó, cầu mong cho bon khỏe mạnh, bình an trong cuộc sống cũng như thuận lợi trong sản xuất nông nghiệp.

Kỳ vọng bứt phá du lịch văn hóa

Toàn tỉnh Lâm Đồng hiện có 144 di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được Nhà nước xếp hạng; 3 bảo vật quốc gia; 10 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận là di sản cấp quốc gia và 7 di sản được UNESCO ghi danh.

Tại lễ công nhận ba di sản cấp quốc gia, ông Nguyễn Văn Lộc Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Lâm Đồng, nhấn mạnh: “Việc cùng lúc ba di sản được vinh danh không chỉ ghi nhận giá trị đặc biệt về khảo cổ, địa chất, văn hóa mà còn đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương. Đây sẽ là nền tảng để Lâm Đồng mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế-xã hội bền vững, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch văn hóa”.

Ông Lộc cho hay, thời gian tới Sở sẽ tham mưu UBND tỉnh triển khai nhiều giải pháp cụ thể: tăng cường tuyên truyền, quảng bá di sản; xây dựng tua du lịch văn hóa, trải nghiệm gắn với bảo vật, danh thắng; tổ chức triển lãm, sự kiện chuyên đề; đồng thời kết hợp phát triển dịch vụ lưu trú, ẩm thực để thu hút khách trong và ngoài nước.

Đàn đá Đắk Sơn có thể trở thành linh hồn của các chương trình biểu diễn nghệ thuật, gắn với du lịch trải nghiệm tại bảo tàng. Lễ hội Tăm Blang M’prang Bon sẽ được tổ chức thường niên, mở ra cơ hội để du khách hòa mình vào đời sống cộng đồng M’Nông.

Hệ thống hang động núi lửa C3-C4, C7, C8 sẽ là tuyến du lịch khám phá chuyên biệt, bổ sung vào bản đồ du lịch sinh thái mạo hiểm. “Chúng tôi cam kết gìn giữ, lan tỏa giá trị di sản để trở thành tài sản chung của cộng đồng, đồng thời góp phần phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh tỉnh nhà”, ông Lộc khẳng định.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Đinh Văn Tuấn nhận định, với vị trí chiến lược kết nối Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ cùng địa hình đa dạng từ cao nguyên xuống biển, Lâm Đồng có nền tảng vững chắc để phát triển kinh tế đa ngành, bền vững và giàu bản sắc.

“Trong giai đoạn mới, tỉnh xác định ba trụ cột văn hóa, du lịch và thương mại vừa là ngành kinh tế mũi nhọn, vừa là không gian hội tụ trí tuệ, bản sắc và công nghệ, mở ra bước đột phá để Lâm Đồng hội tụ và tỏa sáng.

Cùng với sự quan tâm của Trung ương, tỉnh đã đẩy mạnh gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể”, ông Tuấn nói.

THÁI LÂM

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/kho-bau-giua-dai-ngan-post1781024.tpo