Trước đây, Phong Hải nổi tiếng là vùng nuôi thủy sản chất lượng, nhưng các hộ chủ yếu nuôi theo hình thức quảng canh. Với mục tiêu tập hợp các hộ nghề cá, cùng nâng tầm thủy sản và hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm, năm 2017, Hợp tác xã (HTX) Thủy sản Phong Hải được thành lập do ông Nguyễn Văn Hợp làm Giám đốc. HTX Thủy sản Phong Hải có hơn 20 ha mặt nước nuôi thủy sản, gồm 17 thành viên, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng 100 tấn cá trắm, chép, rô phi các loại.
Năm 2025, HTX Thủy sản Phong Hải vinh dự là đơn vị được Công ty TNHH Dinh dưỡng quốc tế Big Hope - tỉnh Hải Dương (nay là thành phố Hải Phòng) lựa chọn thu mua cá chế biến xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ. Sau thời gian dài khảo sát chất lượng nguồn nước, thức ăn, hai bên thống nhất quy trình nuôi thủy sản đúng tiêu chuẩn xuất khẩu. Cụ thể, nguồn nước trong lành, dư lượng kháng sinh đảm bảo, thức ăn đạt tiêu chuẩn, chất lượng thủy sản theo quy chuẩn. Nếu đảm bảo các điều kiện trên, mỗi tháng, doanh nghiệp sẽ thu mua 70 - 80 tấn cá rô phi.
Trước thông tin này, các thành viên HTX vui mừng và tự hào bởi nếu đơn hàng ký kết thành công, lần đầu tiên thủy sản Phong Hải "đặt chân" vào thị trường Hoa Kỳ, điều này cũng đồng nghĩa với thu nhập của các thành viên trong HTX sẽ ổn định hơn. Ông Bàn Văn Chi ở thôn Khởi Khe cho biết: "Gia đình tôi sẵn sàng và có thể đảm bảo chất lượng thủy sản theo cam kết giữa HTX và doanh nghiệp thu mua".
Người vui mừng hơn cả là Giám đốc Nguyễn Văn Hợp - người đã hơn 30 năm gắn bó với nghề cá, ấp ủ bao giấc mơ nâng tầm thủy sản Phong Hải. Ông Hợp nhiều lần tiếp đón đoàn khảo sát của doanh nghiệp, cùng bàn bạc thống nhất phương thức nuôi cá xuất khẩu. Sau khi hoàn tất quy trình khảo sát và đạt tiêu chuẩn theo yêu cầu, HTX đã xuống giống cá rô phi, trong đó, Công ty TNHH Dinh dưỡng quốc tế Big Hope đối ứng 20% cho mỗi đơn hàng.
Dẫn chúng tôi thăm ao nuôi cá rô phi chuẩn bị đến ngày thu hoạch, ông Nguyễn Văn Hợp phấn khởi: "Theo như cam kết, doanh nghiệp sẽ thu mua mỗi tháng 70 - 80 tấn cá rô phi, nghĩa là cơ hội tiêu thụ sản phẩm cá chất lượng của HTX sẽ vô cùng rộng mở. Không dừng lại ở đó, sau đơn hàng này, thương hiệu thủy sản Phong Hải sẽ được nâng tầm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường khó tính, mở ra hướng phát triển mới cho thủy sản địa phương, đồng thời thay đổi phương thức nuôi thủy sản theo hướng an toàn, chất lượng cao".
Tuy nhiên, một số thay đổi trong chính sách thuế quan của Hoa Kỳ đã tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu của Công ty TNHH Dinh dưỡng quốc tế Big Hope khiến đơn hàng với HTX Thủy sản Phong Hải khó thực hiện. Ông Nguyễn Văn Hợp cho biết: "Hiện doanh nghiệp đề nghị HTX chờ đợi, nhưng trong ao nuôi đang có khoảng 100 tấn cá rô phi nuôi theo quy trình kỹ thuật hai bên đã thỏa thuận, trọng lượng trung bình 0,6 - 1kg/con. Điều này buộc HTX không thể chờ đợi mà phải tìm hướng tiêu thụ khác".
Theo đó, ông Nguyễn Văn Hợp và một số thành viên HTX đang tiêu thụ cá rô phi đạt tiêu chuẩn xuất khẩu ở thị trường quen thuộc, đồng thời, chế biến thành một số sản phẩm phục vụ bữa ăn hằng ngày, tuy nhiên, thủ tục cấp phép chế biến đang gặp khó khăn.
Ông Lê Văn Dương - Phó Trưởng Phòng Kinh tế, UBND xã Phong Hải khẳng định: "Phát triển thủy sản đang là một trong những thế mạnh thúc đẩy kinh tế địa phương. Xã luôn khuyến khích và tạo điều kiện phát triển thủy sản chất lượng cao, đưa sản phẩm vươn xa, bên cạnh đó cũng đồng hành, giúp người nuôi thủy sản gỡ khó. Trước việc HTX Thủy sản Phong Hải gặp khó khăn trong xây dựng cơ sở chế biến, xã đang cùng HTX tìm cách tháo gỡ theo đúng quy định của pháp luật".
Tuy vậy, để tiêu thụ hết 100 tấn cá rô phi đang tồn đọng trong ao không đơn giản, vì thế, HTX tiếp tục liên hệ với doanh nghiệp tìm hướng giải quyết và doanh nghiệp vẫn phản hồi tiếp tục chờ đợi khi chính sách thuế quan tại thị trường Hoa Kỳ khả quan. Tuy nhiên, nếu chờ đợi thì cá trong ao vượt trọng lượng và không đủ chi phí thức ăn.
Ông Nguyễn Văn Hợp chia sẻ: "Chúng tôi mong muốn người tiêu dùng chung tay hỗ trợ. Đây là "cú sốc" đối với HTX khi hiện thực hóa "giấc mơ" xuất khẩu. Nhìn theo hướng tích cực thì đó là bài học kinh nghiệm, dù trước mắt khó khăn nhưng HTX vẫn kiên định trong vai trò cầu nối đưa thủy sản chất lượng của Phong Hải vươn xa".
Vân Thảo