Khó tổ chức đoàn giám sát việc lãng phí đất đai, công sở, biệt thự, chung cư

4 giờ trướcBài gốc

Đây chỉ là một trong những nội dung cần xem xét, bổ sung trong dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, theo góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học tại Hội nghị phản biện xã hội đối với dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức sáng nay.

Hoạt động giám sát chống lãng phí của Mặt trận còn hạn chế

Theo ông Nguyễn Văn Pha, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Luật Tiết kiệm, chống lãng phí hiện hành có 5 điều liên quan đến trách nhiệm của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, Ban Thanh tra nhân dân (TTND), Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng (GSĐTCCĐ).

Thế nhưng thực tiễn thời gian qua, hoạt động giám sát lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí của Mặt trận rất hạn chế và hình thức, kể từ khâu xây dựng, ban hành kế hoạch đến khâu triển khai thực hiện.

Ít thấy có đơn vị nào thực hiện đến nơi đến chốn quy định: “Hàng năm, Ủy ban MTTQ Việt Nam phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, ủy ban nhân dân các cấp xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình hành động giám sát và phản biện xã hội trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”. Vì thế, nên bỏ nội dung này trong luật mới.

Ông Nguyễn Văn Pha phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Vinh

Ông Pha đặc biệt lưu ý, giám sát lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí của các cơ quan nhà nước là một việc bất khả thi của 2 thiết chế Ban TTND và Ban GSĐTCCĐ.

“Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ muốn tổ chức giám sát việc lãng phí đất đai, công sở, biệt thự, nhà liền kề, căn hộ chung cư… là 2 loại dễ nhìn thấy nhất, nhưng để tổ chức một đoàn giám sát về một trong những nội dung này lại vô cùng khó khăn. Bởi, đối tượng giám sát nhiều khi không ở địa bàn xã và nhiều trường hợp họ cũng không phải là cơ quan nhà nước nên không thể làm được”, ông dẫn chứng.

Lâu nay, Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ chỉ chủ yếu giám sát nói chung (giám sát lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí nói riêng) đối với chính quyền cấp xã (HĐND, UBND). Bên cạnh đó, đối với một số chương trình dự án cụ thể thì cũng đã có các quy định cụ thể về hoạt động giám sát của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ rồi.

“Để quy định của Luật có tính khả thi về giám sát của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ đối với lĩnh vực này, Dự thảo chỉ nên giới hạn hoạt động của 2 ban này trong phạm vi cấp xã là đủ. Cụ thể thế nào sẽ do các văn bản dưới luật hoặc các luật liên quan điều chỉnh”, ông Pha nêu quan điểm.

Chưa có quy định về một số lĩnh vực mới, nhạy cảm, dễ gây lãng phí

Góp ý dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, GS.TS Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ và pháp luật nhận định: Dự thảo Luật chưa đầy đủ, chưa bao quát hết các lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí trong thực tế.

Một số lĩnh vực mới, nhạy cảm, rất dễ gây lãng phí chưa được quy định, chẳng hạn như lãng phí trong chuyển đổi số (đầu tư dàn trải phần mềm, đầu tư xây dựng hạ tầng không hiệu quả).

“Hiện vẫn chưa có các điều khoản quy định về đòi hỏi và bắt buộc ứng dụng công nghệ thông tin, dữ liệu số; hệ thống giám sát thông minh, tự động, trí tuệ nhân tạo, báo cáo phân tích định kỳ… để phát hiện và cảnh báo sớm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Điều đó cho thấy chưa thể chế hóa kịp thời yêu cầu của Đảng và nhà nước về đổi mới quản trị công hiện đại, minh bạch và chủ động phòng ngừa”, ông Đường nói.

GS.TS Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ và pháp luật lưu ý, dự thảo Luật chưa đầy đủ, chưa bao quát hết các lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí. Ảnh: Quang Vinh

Mặt khác, dự thảo Luật vẫn chưa quy định được cơ chế ràng buộc trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức một cách hiệu quả. Dự thảo Luật mới chỉ liệt kê những trách nhiệm của người đứng đầu phải làm, nhưng thiếu chế tài xử lý đủ mạnh, đủ rõ để buộc họ phải chịu trách nhiệm trực tiếp khi để xảy ra lãng phí trong đơn vị mình phụ trách.

“Thực tiễn đã chỉ ra rằng nhiều hành vi lãng phí nghiêm trọng đã diễn ra, nhưng khó xác định và không xử lý được trách nhiệm của cá nhân. Vì thế, dự thảo Luật cần phải cá thể hóa đầy đủ, hiệu quả hơn trách nhiệm của cá nhân theo chủ trương của Đảng”, ông Đường phân tích và đề nghị bổ sung thêm trách nhiệm giải trình, hậu kiểm.

Một điểm đáng chú ý nữa, dự thảo Luật chưa thể chế hóa được các tiêu chí đánh giá về định lượng để đo lường mức độ tiết kiệm hoặc lãng phí trong từng lĩnh vực như chi tiêu ngân sách, sử dụng tài sản công, thời gian, công sức… Do đó việc kiểm tra, thanh tra, giám sát, đánh giá còn mang tính cảm tính, thiếu chuẩn hóa nên kết luận còn chung chung, hiệu quả điều chỉnh không cao.

Ngoài ra, ông Đường còn phân tích khá rõ sự cần thiết phải rà soát, đảm bảo tính đồng bộ giữa dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí với các luật có liên quan; xây dựng cơ chế liên thông trong giám sát thanh tra và xử lý vi phạm giữa các cơ quan chức năng trong tiết kiệm và chống lãng phí.

Ông nêu một loạt ví dụ: Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí giao trách nhiệm cho người đứng đầu trong việc quản lý, sử dụng tài sản công tiết kiệm, chống lãng phí (Điều 29). Trong khi đó, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017 lại có những quy định về phân cấp thẩm quyền quyết định, dẫn đến rất khó xác định trách nhiệm khi có thất thoát lãng phí. Hệ quả là có trường hợp lãng phí tài sản công như để trụ sở làm việc di dời không sử dụng nhưng không xác định được cụ thể ai là người chịu trách nhiệm - đơn vị sử dụng tài sản hay cấp trên quản lý tài sản đó.

Hoặc dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí có quy định về hành vi lãng phí (Điều 2) và trách nhiệm xử lý, nhưng lại thiếu liên kết chặt chẽ với các quy định xử phạt cụ thể trong Luật cán bộ, công chức, Luật xử lý vi phạm hành chính. Vì thế rất khó xử lý vi phạm hành chính hoặc kỷ luật công vụ khi xảy ra lãng phí do không có căn cứ rõ ràng hoặc không có quy định thống nhất về mức độ và hiệu quả.

Cần bổ sung cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí

Phát biểu kết luận hội nghị, ông Hoàng Công Thủy, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu ý kiến phản biện của các chuyên gia, nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật trình Quốc hội.

Ông Hoàng Công Thủy, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát biểu kết luận hội nghị. Ảnh: Quang Vinh

Ông Thủy lưu ý thêm một số nội dung cần quan tâm. Cụ thể: Làm rõ hơn tính khả thi, hợp lý của các quy định mới về phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa các thủ tục hành chính để khắc phục tình trạng trùng lặp, chồng chéo trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về tiết kiệm, chống lãng phí ở các cấp.

Bổ sung Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí trong điều kiện đẩy mạnh chuyển đổi số, giúp cơ quan quản lý hoạch định tốt hơn các chính sách, pháp luật trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí.

Đánh giá kỹ việc bổ sung vào dự thảo Luật quy định về miễn trừ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức, người giữ chức danh, chức vụ và người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp có hành vi gây lãng phí; hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm pháp lý theo quy định của pháp luật có liên quan hoặc của cấp có thẩm quyền.

Bổ sung cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí; khen thưởng, biểu dương kịp thời những người có sáng kiến trong công tác phát triển kinh tế mang lại hiệu quả thiết thực trong thực hành tiết kiệm. Đồng thời có hình thức xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân, trước hết là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, đảng viên chưa thực hiện đầy đủ pháp luật về tiết kiệm, chống lãng phí.

“Thời gian tới, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong công tác phản biện, giám sát việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật, đồng thời tăng cường tuyên truyền, vận động để Luật Tiết kiệm, chống lãng phí sau khi được thông qua sẽ thực sự đi vào cuộc sống, góp phần xây dựng nền hành chính liêm chính, hiệu quả, phục vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước”, ông Thủy cho hay.

Bình Minh

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/kho-to-chuc-doan-giam-sat-viec-lang-phi-dat-dai-cong-so-biet-thu-chung-cu-2429691.html