Khoảng trống thú y viên cơ sở sau sáp nhập: Những vấn đề đặt ra từ thực tiễn quản lý

7 giờ trướcBài gốc

Chuồng nuôi của một hộ dân tại phường Văn Phú vẫn bỏ trống sau khi buộc phải tiêu hủy đàn lợn do dịch tả lợn châu Phi.

Những năm gần đây, cùng với tác động của thiên tai, dịch bệnh trên đàn vật nuôi tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất chăn nuôi và sinh kế của người dân. Đáng chú ý, dịch tả lợn châu Phi vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái phát và lây lan trên diện rộng, đặt ra yêu cầu rất cao đối với công tác giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời ngay từ tuyến cơ sở, nơi được coi là tuyến phòng, chống dịch bệnh đầu tiên.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, từ đầu năm đến giữa tháng 11/2025, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 61 xã, phường trên địa bàn tỉnh, ảnh hưởng tới 4.918 hộ chăn nuôi. Tổng số lợn mắc bệnh, chết và buộc phải tiêu hủy lên tới 33.113 con, chiếm khoảng 2,74% tổng đàn lợn toàn tỉnh, với khối lượng tiêu hủy hơn 1.823 tấn. Những con số này cho thấy mức độ thiệt hại đáng kể do dịch bệnh gây ra, đồng thời khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của công tác thú y cơ sở trong việc phát hiện sớm, khoanh vùng và xử lý dịch bệnh.

Lực lượng chức năng tổ chức tiêu hủy lợn mắc dịch tả lợn châu Phi theo quy định.

Trước đây, tại nhiều xã, phường, công tác thú y được triển khai trực tiếp ở cơ sở với lực lượng tham gia giám sát dịch bệnh, tiêm phòng và hướng dẫn người chăn nuôi. Sau hợp nhất tỉnh, mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành với phạm vi quản lý rộng hơn, trong khi chăn nuôi tại nhiều địa phương trong tỉnh vẫn chủ yếu nhỏ lẻ, phân tán. Trong bối cảnh đó, tổ chức công tác thú y ở cấp xã, phường chưa được kiện toàn tương xứng với yêu cầu thực tiễn. Hiện nay, tại nhiều địa phương, cán bộ phụ trách nông nghiệp theo dõi chung các lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, đồng thời kiêm nhiệm phối hợp xử lý khi phát sinh dịch bệnh trên đàn vật nuôi.

Thực tế cho thấy, cán bộ phụ trách nông nghiệp cấp xã, phường hiện phải đảm nhiệm nhiều lĩnh vực liên quan đến sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn. Trong khi đó, chăn nuôi - thú y là lĩnh vực có tính chuyên môn đặc thù, đòi hỏi kiến thức sâu và khả năng phản ứng nhanh trước dịch bệnh. Việc cán bộ không được đào tạo chuyên ngành thú y nhưng vẫn phải theo dõi, phối hợp triển khai công tác phòng, chống dịch đã và đang gây ra nhiều khó khăn trong thực tiễn quản lý.

Ghi nhận tại phường Văn Phú cho thấy, công tác chăn nuôi, thú y hiện chủ yếu do cán bộ phụ trách nông nghiệp đảm nhiệm. Dù không được đào tạo chuyên sâu về thú y, cán bộ này vẫn phải đảm nhận các nội dung, như: tổng hợp hồ sơ, kê khai, báo cáo, phối hợp tổ chức tiêm phòng và tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh. Phần lớn các khâu triển khai tại cơ sở hiện do cấp xã chủ động thực hiện, trong khi lực lượng chuyên môn tuyến trên chỉ tham gia ở một số nội dung nhất định. Thực tế này dẫn đến lúng túng trong xử lý ban đầu khi dịch bệnh phát sinh và gia tăng áp lực đối với đội ngũ cán bộ kiêm nhiệm.

Những khó khăn tại phường Văn Phú cũng phản ánh bức tranh chung mà các cơ quan chuyên môn đã chỉ ra. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, tác động của thiên tai và dịch bệnh, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi diễn biến phức tạp, đã và đang gây thiệt hại đáng kể cho hoạt động chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.

Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, công tác triển khai tiêm phòng và phun tiêu độc, khử trùng đợt 2 năm 2025 tại 51 xã, phường thuộc tỉnh Yên Bái (trước khi hợp nhât) gặp nhiều vướng mắc. Nguyên nhân chủ yếu là do chính quyền cấp xã mới chưa bố trí được nhân lực có chuyên môn phụ trách lĩnh vực thú y, trong khi đội ngũ nhân viên thú y cấp xã thường trực không còn. Thực trạng này khiến đến nay vẫn còn một số xã, phường chưa hoàn thành các nội dung theo kế hoạch đề ra.

Cũng theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, chính quyền cấp xã thiếu cán bộ có chuyên môn, gây khó khăn trong công tác chỉ đạo và triển khai nhiệm vụ chăn nuôi trên địa bàn, nhất là các nội dung như: kê khai hoạt động chăn nuôi, quản lý đàn vật nuôi, quản lý các trang trại chăn nuôi và công tác điều tra, phát hiện, dự tính, dự báo sinh vật gây hại.

Phun tiêu độc, khử trùng chuồng trại chăn nuôi nhằm hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh trên đàn vật nuôi.

Trong điều kiện địa bàn rộng, khối lượng công việc lớn và yêu cầu phối hợp nhiều đầu mối, việc phân công trách nhiệm giữa các lực lượng tham gia công tác thú y ở cơ sở tại một số nơi chưa thật sự rõ ràng. Thực trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả triển khai các nhiệm vụ chuyên môn, đặc biệt khi dịch bệnh diễn biến nhanh, phức tạp.

Dịch bệnh kéo dài khiến nhiều hộ chăn nuôi chưa thể tái đàn, để lại những chuồng trại trống vắng.

Từ thực tiễn đó cho thấy, việc tiếp tục rà soát, hoàn thiện tổ chức công tác thú y ở cơ sở là yêu cầu khách quan. Trước mắt, cần tăng cường hỗ trợ chuyên môn, hướng dẫn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ phụ trách nông nghiệp cấp xã, phường; đồng thời làm rõ cơ chế phối hợp, phân công trách nhiệm giữa các cấp trong giám sát, phát hiện và xử lý dịch bệnh. Về lâu dài, việc điều chỉnh mô hình tổ chức thú y cần được đặt trong tổng thể yêu cầu quản lý Nhà nước, phù hợp với đặc thù địa bàn miền núi, chăn nuôi phân tán, bảo đảm tinh gọn bộ máy nhưng không tạo ra khoảng trống trong quản lý chuyên môn.

Thực tiễn công tác thú y sau sáp nhập cho thấy, tinh gọn bộ máy chỉ phát huy hiệu quả khi gắn với việc bảo đảm năng lực thực thi ở cơ sở. Việc củng cố hệ thống thú y cơ sở không chỉ đáp ứng yêu cầu chuyên môn, mà còn là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực chăn nuôi, bảo vệ sản xuất, sinh kế người dân và mục tiêu phát triển bền vững của địa phương.

Nguyễn Văn Thông

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/khoang-trong-thu-y-vien-co-so-sau-sap-nhap-nhung-van-de-dat-ra-tu-thuc-tien-quan-ly-post888859.html