Một trong những vấn nạn nổi bật nhất hiện nay chính là rao bán nhà “ảo” – nơi niềm tin của khách hàng bị biến thành công cụ kiếm lời của những kẻ môi giới thiếu đạo đức.
Chiêu trò cũ, nạn nhân mới
Khi giá cả thị trường “nhảy múa”, môi giới thường nắm bắt tâm lý cả bên bán lẫn bên mua. Người bán sợ bán hớ nên chần chừ giữ nhà, trong khi người mua sợ giá tăng tiếp nên dễ dàng xuống tiền.
Lợi dụng kẽ hở này, nhiều môi giới dựng lên kịch bản “khách mua gấp, giá cao hơn thị trường” để câu kéo chủ nhà. Câu chuyện của chị Lê Thanh Hà, một nhà đầu tư ở TP.Thủ Đức, là ví dụ điển hình.
Chỉ trong một cuộc gọi, chị được hứa hẹn có khách mua căn hộ với giá cao hơn kỳ vọng gần 500 triệu đồng – con số đủ để đánh bật sự cảnh giác của bất kỳ ai đang cần bán gấp.
Để bán được hàng, không ít môi giới bất chấp uy tín để "lùa gà" khách hàng.
Địa điểm hẹn là một quán cà phê đông nghẹt “cò đất”, nơi lảng vảng những “chim mồi” đi xe sang. Màn kịch quá quen thuộc, nhưng nếu người bán non kinh nghiệm, rất có thể sẽ bị “dắt mũi” đi tỉnh xa, sa lầy trong những dự án không hề tồn tại.
Đây không chỉ là trò lừa vặt vãnh. Nó khiến thị trường méo mó, làm suy giảm niềm tin vào nghề môi giới – vốn dĩ phải đóng vai trò cầu nối minh bạch giữa cung và cầu.
Nếu chiêu “mua gấp giá cao” chỉ dừng lại ở việc mất thời gian, thì những lời tư vấn nửa thật nửa giả của môi giới lại để lại hậu quả nặng nề hơn nhiều. Trường hợp của chị Phạm Thu Trang ở quận 9, TP.HCM, là minh chứng cay đắng.
Chỉ với lời chào mời ngọt ngào bỏ 15% là nhận nhà, sáu tháng sau mới trả hết, trong thời gian đó bán chênh sẽ lời gấp đôi, chị Trang đã xuống tiền.
Một năm sau, giấc mơ lời lãi biến thành cơn ác mộng, căn hộ không bán được, cho thuê cũng không xong, còn bản thân thì oằn lưng gánh khoản nợ ngân hàng. Những chiêu thức này không mới, nhưng mỗi năm lại tìm thêm những nạn nhân mới – những người khao khát sở hữu bất động sản hoặc kỳ vọng đầu tư sinh lời.
“Luật rừng” của môi giới
Trong khi đó, vấn nạn rao bán nhà ảo vẫn đang âm ỉ lan rộng. Chị Nguyễn Thị Huyền, một phụ huynh ở Hải Phòng, từng bỏ nhiều công sức lên Hà Nội để tìm nhà cho con trai sắp ra trường.
Những bức ảnh long lanh, vị trí đẹp, giá vừa tầm khiến chị tràn đầy hy vọng. Nhưng thực tế thì khác xa: nhà quá cũ, ngõ chật, phong thủy kỵ, thậm chí cạnh nghĩa trang.
Lời giải thích quen thuộc luôn là “căn đó vừa bán xong”, “chủ đổi ý”, “chủ đi công tác”. Sự lặp đi lặp lại của kịch bản này không chỉ làm chị mất thời gian mà còn dập tắt niềm tin vào kênh thông tin trực tuyến. Và đó cũng là tình cảnh của không ít khách hàng khác.
Ngay cả những môi giới cũng thừa nhận thẳng thắn nếu không “làm đẹp” thông tin thì chẳng có khách. Điều này biến thành một thứ “luật ngầm” trong nghề.
Nguyễn Xuân Minh, một môi giới khu vực Từ Liêm (Hà Nội), từng ngạc nhiên khi đồng nghiệp chỉ cách đăng tin sai lệch để hút khách. Ban đầu anh thấy vô lý, nhưng sau vài tháng đăng tin thật mà chẳng ai quan tâm, cuối cùng anh cũng phải chấp nhận “luật chơi”.
Kỹ nghệ phổ biến nhất chính là đánh tráo địa chỉ: căn nhà trong ngõ nhỏ thì rao ở mặt phố lớn hơn; căn nhà diện tích 30m² thì rao thành 36m² bằng cách tính cả phần lối đi chung hay ban công. Thậm chí, một căn nhà thật có thể được “nhân bản” thành năm, sáu căn “ảo” để đăng tin, vừa để câu khách, vừa tạo cảm giác thị trường đang sôi động.
Chị Thu Thảo, một môi giới tại Cầu Giấy, còn chia sẻ rằng thủ thuật “vẽ” nhà ảo thường kết hợp với nhiều thông tin được thổi phồng khác như diện tích, số tầng, mặt tiền, nội thất.
Theo nữ môi giới, ngay cả những người sống lâu năm ở Hà Nội cũng không mấy ai nhớ tên các con ngõ nhỏ, mà chỉ quen thuộc với tên phố lớn. Chính vì vậy, khi rao bán, môi giới thường cố tình ghi địa chỉ ở phố lớn để tạo tâm lý “món hời” cho khách hàng.
“Khi người mua thực sự muốn đo đạc, kiểm chứng, họ mới nói thật. Nhưng lúc đó, khách hàng đã mất công, mất sức, và quan trọng hơn cả, mất đi sự tin tưởng”, chị Thảo cho hay.
Những chiêu trò này không chỉ gây thiệt hại cho từng cá nhân, mà còn tạo ra hiệu ứng domino tiêu cực. Người mua mất niềm tin, trở nên dè chừng, thậm chí rút khỏi kế hoạch mua nhà. Người bán thì bị ảnh hưởng tâm lý, chần chừ, không dám giao dịch.
Thị trường vì thế rơi vào vòng luẩn quẩn thông tin sai lệch khiến định giá méo mó, thanh khoản trì trệ. Nghề môi giới bị hoen ố, dù thực tế vẫn có nhiều người làm ăn chân chính.
Nguyên nhân sâu xa nằm ở khoảng trống trong quản lý thông tin bất động sản. Việc rao bán nhà trên mạng hiện nay gần như không có cơ chế kiểm chứng chặt chẽ, khiến thật giả lẫn lộn trở thành điều bình thường.
Muốn chặn đứng tình trạng này, cần sớm công khai cơ sở dữ liệu bất động sản tập trung để người dân kiểm chứng, đồng thời quy định chặt chẽ trách nhiệm của các website, sàn giao dịch khi đăng tin.
Đào tạo và cấp chứng chỉ môi giới cũng cần được siết lại, không thể để bất kỳ ai cũng tự xưng là “chuyên viên bất động sản” và tung hoành trên thị trường. Quan trọng hơn, chính khách hàng cũng phải nâng cao cảnh giác, bởi “miếng pho mát miễn phí chỉ có trong cái bẫy chuột”.
Thị trường chỉ có thể phát triển lành mạnh khi niềm tin được khôi phục, và điều đó chỉ xảy ra khi môi giới làm thật, nhà nước quản thật và người mua cảnh giác thật. Nếu không, những căn nhà ảo sẽ còn dài dài xuất hiện trên các trang rao vặt, còn những nạn nhân mới thì vẫn nối dài theo năm tháng.
Hưng Nguyên