Không có Mỹ, NATO có thể tồn tại?

6 giờ trướcBài gốc

Theo hãng tin CNN, các nhà phân tích cho rằng NATO có đủ tài sản, và hiểu biết về công nghệ để tự vệ mà không cần Mỹ. Bởi thực tế, ngoài Mỹ, 31 nước thành viên còn lại trong liên minh quân sự sở hữu đội quân hơn 1 triệu người, cùng kho vũ khí hiện đại.

Hiện tại, Mỹ và Đức là những nước đóng góp lớn nhất cho ngân sách quân sự của NATO với tỷ lệ 16% mỗi nước, theo sau là Anh 11%, và Pháp 10%. Giới phân tích nhận định sẽ không mất nhiều thời gian để châu Âu bù đắp cho khoản đóng góp bị mất từ Washington.

Lính Mỹ tham gia cuộc tập trận Defender Europe 2023 tại Tây Ban Nha. Ảnh: Không quân Mỹ

Ông Ben Schreer, giám đốc điều hành khu vực châu Âu của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), cho rằng nếu các nước châu Âu đoàn kết và mua đúng thiết bị, châu Âu "có thể tạo ra một lực lượng răn đe thông thường và hạt nhân nghiêm trọng" đối với Nga.

"Riêng châu Âu vẫn có khả năng tập hợp các nguồn lực cần thiết để tự vệ, vấn đề chỉ là có sẵn sàng hay không", ông Schreer nói thêm.

Câu hỏi chính đặt ra là trong hơn 75 năm, và qua chính quyền của 14 đời Tổng thống Mỹ bao gồm cả nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ vẫn là xương sống giúp liên minh quân sự NATO gắn kết. Các nhà phân tích cho rằng, những thập kỷ của sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương có thể đã kết thúc trong những ngày gần đây.

Ông Dan Fried, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương và từng là trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, nhận định màn khẩu chiến ở Phòng Bầu dục giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, và việc Mỹ quyết định dừng viện trợ quân sự cho Kiev "giống như một sự rạn nứt sâu sắc hơn không chỉ với Ukraine, mà còn với chiến lược 'thế giới tự do' của Mỹ từ thời Tổng thống Truman đến Tổng thống Reagan".

Hay theo ông John Lough, cựu quan chức NATO và đang là thành viên tại nhóm nghiên cứu Chatham House ở London, sự chia rẽ thậm chí còn sâu sắc hơn trong liên minh quân sự NATO.

“Mỹ hiện coi châu Âu là đối thủ cạnh tranh hơn là đồng minh”, ông Lough nói vì lý do đó, những cam kết bảo vệ các đồng minh NATO của Washington hiện bị nghi ngờ.

Ông Lough nói thêm, đây là vết nứt không thể sửa chữa được. Cũng theo ông, một số người ở châu Âu đang bắt đầu đặt câu hỏi liệu Washington có nên được mô tả là “kẻ thù” hay không.

Một số nhà phân tích cho rằng, việc NATO không có Mỹ không phải là ý tưởng tồi. “Ngay khi các đồng minh của Mỹ tin rằng, họ không còn có thể tin tưởng vào khả năng bảo vệ của Washington, họ sẽ nhanh chóng gánh vác trách nhiệm và nỗ lực phát triển năng lực của chính mình”, ông Moritz Graefrath tại Viện nghiên cứu toàn cầu William & Mary nhận định hồi năm 2024.

“Việc rút quân của Mỹ có thể sẽ tạo ra một châu Âu thậm chí còn mạnh hơn, chứ không phải yếu hơn”, ông Graefrath viết.

Mới đây, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU), Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho rằng quá trình này đã bắt đầu. “Toàn bộ châu Âu thực sự có khả năng giành chiến thắng trong bất kỳ cuộc đối đầu quân sự, tài chính, kinh tế nào với Nga, chúng ta đơn giản là đang mạnh hơn. Chúng ta cần bắt đầu tin vào điều đó. Và hôm nay có vẻ như điều đó đang xảy ra”, ông Tusk nhấn mạnh.

Châu Âu có gì?

Về mặt lý thuyết, quân đội châu Âu có năng lực đáng gờm. Theo Báo cáo cân bằng quân sự 2025 của IISS, sau Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ có lực lượng vũ trang lớn nhất NATO với 355.200 quân nhân đang hoạt động. Tiếp theo là Pháp với 202.200 binh sĩ, Đức 179.850, Ba Lan 164.100, Italia 161.850, Anh 141.100, Hy Lạp 132.000, và Tây Ban Nha 122.200.

Trong khi đó, khoảng 80.000 binh sĩ Mỹ được phân công hoặc triển khai đến căn cứ ở các nước NATO tính đến tháng 6/2024. Hầu hết binh sĩ Mỹ hoạt động ở Đức với 35.000 người, Italia là 12.000, và Anh 10.000 người.

Một cuộc tập trận của NATO. Ảnh: NATO

Đáng nói, một số quốc gia NATO có vũ khí ngang bằng, hoặc tốt hơn nhiều lần so với Nga. Ví dụ như lĩnh vực tàu sân bay, Nga chỉ có 1 tàu bị đánh giá là lỗi thời, nhưng Anh có 2 tàu sân bay hiện đại có khả năng phóng tiêm kích tàng hình F-35B. Theo Báo cáo cân bằng quân sự 2025 của IISS, Pháp, Italia, và Tây Ban Nha cũng có các tàu sân bay, hoặc tàu đổ bộ có khả năng phóng chiến đấu cơ.

Ngoài Mỹ, Pháp và Anh cũng duy trì lực lượng hạt nhân, khi 2 nước này đều triển khai tàu ngầm trang bị tên lửa đạn đạo.

Các đồng minh NATO ngoài Mỹ có khoảng 2.000 chiến đấu cơ mà trong đó có hàng chục tiêm kích tàng hình F-35 mới.

Xét đến bộ binh, các xe tăng hiện đại như Leopard của Đức và Challenger của Anh cũng đang được quân đội Ukraine sử dụng trong xung đột với Nga. Các nước NATO ở châu Âu còn có các tên lửa hành trình hiện đại như SCALP/Storm Shadow. Đây là sản phẩm chung của Pháp – Anh và đã chứng minh được hiệu quả trong xung đột ở Ukraine.

Báo cáo cân bằng quân sự 2025 của IISS cũng nhấn mạnh, châu Âu đang thực hiện các bước để cải thiện lực lượng quân sự mà không cần sự trợ giúp từ Mỹ. Vào năm 2024, 6 quốc gia châu Âu đã hợp tác trong dự án phát triển tên lửa hành trình phóng từ mặt đất, thực hiện các động thái nhằm tăng năng lực sản xuất đạn dược, và đa dạng hóa nguồn cung quân sự khi hướng đến các quốc gia như Brazil, Israel, và Hàn Quốc.

Các nhà phân tích cho hay khi quân đội Mỹ rút hoàn toàn khỏi châu Âu, họ sẽ để lại các cơ sở hạ tầng quan trọng ở nước sở tại. Theo Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ, nước này có 31 căn cứ thường trực ở châu Âu bao gồm căn cứ hải quân, không quân, mặt đất, chỉ huy và kiểm soát.

Một số người lại hy vọng thông tin Mỹ rút khỏi NATO chỉ lời đe dọa của Tổng thống Trump nhằm thúc đẩy các nước đồng minh chi nhiều tiền hơn cho lĩnh vực quốc phòng.

Minh Thu

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/khong-co-my-nato-co-the-ton-tai-2378697.html