Không gian kể chuyện đình Kim Ngân: Đánh thức ký ức phường nghề phố cổ Hà Nội

một giờ trướcBài gốc

Được Bộ Văn hóa công nhận là di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp quốc gia năm 2013, Đình Kim Ngân (số 42-44 Hàng Bạc, phường Hoàn Kiếm, Hà Nội) là nguồn tư liệu quý, một bằng cứ để giúp cho việc nghiên cứu về sự hình thành một đường phố, một phố nghề, một làng nghề ở tại Kinh thành Thăng Long. Dự án “Không gian kể chuyện đình Kim Ngân”, Từ hoa văn Đặc hữu – Kể chuyện về chữ Nghệ. Dự án gồm ngôn ngữ kiến trúc, bảng biển, vật dụng được đồng bộ hóa, sử dụng hoa văn đặc hữu làm điểm nhấn; bước đầu định hình kiến trúc - cảnh quan, đồng bộ hóa, sử dụng hoa văn đặc hữu làm điểm nhấn cho bộ nhận diện của Đình Kim Ngân, tổ chức không gian chức năng thể hiện không gian chiều sâu nghề truyền thống.

Đình Kim Ngân là nơi lý tưởng để kể lại câu chuyện sống động của một phường thợ giữa lòng đô thị cổ. Sân đình – không gian Kỹ Nghệ, nơi diễn ra hoạt động trình diễn và chia sẻ tri thức nghề.

Cổng đình – nơi bắt đầu hành trình “Vô Nghệ – Nhập Môn” của người học việc xưa.

Dự án áp dụng phương pháp tiếp cận đa chiều, đặt sự chân thực của di sản làm trung tâm. Ngôn ngữ kiến trúc, bảng biển, vật dụng được đồng bộ hóa, sử dụng hoa văn đặc hữu làm điểm nhấn, nhằm tuân theo tinh thần trang nghiêm và nghề nghiệp của thế kỷ XIX.

Dự án không chỉ dừng lại ở việc bảo tồn hình thức di sản, mà hướng đến việc kích hoạt giá trị văn hóa sống của Đình Kim Ngân thông qua ngôn ngữ hội họa Việt và nghệ thuật đương đại.

Không gian văn hóa, biểu trưng cho sự thăng hoa của nghề. Đây là điểm dừng sâu lắng, giúp ta chiêm nghiệm giá trị tinh thần, lòng tự hào và truyền thống “kính Tổ - trọng Nghề”.

Khu trưng bày hệ thống hoa văn đặc hữu của Đình Kim Ngân sau khi được nghiên cứu – phân loại.

Nghệ nhân Quách Tuấn Anh, làng nghề đậu bạc Định Công chia sẻ về tinh hoa của nghề kim hoàn truyền thống, các kỹ thuật đúc, chạm và hoàn thiện sản phẩm bạc tinh xảo, đồng thời nhấn mạnh giá trị văn hóa, sự tỉ mỉ và tâm huyết của người thợ.

Một tác phẩm tiêu biểu của phường Hàng Bạc, kết hợp kỹ thuật cổ truyền và dấu ấn cá nhân của nghệ nhân. Không gian trưng bày tại đình Kim Ngân giúp du khách chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh xảo, đồng thời hiểu rõ giá trị tinh thần và truyền thống nghề bạc Thăng Long.

Không gian văn hóa tại đình Kim Ngân – biểu trưng cho sự thăng hoa của nghề kim hoàn. Tại đây, các nghệ nhân chia sẻ câu chuyện nghề và trưng bày các tác phẩm đỉnh cao. Không gian này là điểm dừng sâu lắng, giúp du khách chiêm nghiệm giá trị tinh thần, lòng tự hào và truyền thống “kính Tổ – trọng Nghề”.

Tác phẩm đỉnh cao trưng bày tại không gian “Nghệ” của đình Kim Ngân. Hoa văn nổi bật, bố cục hài hòa, tái hiện sự tinh xảo và vẻ đẹp thẩm mỹ đặc trưng của nghề kim hoàn truyền thống.

Thế kỷ XIX là thời kỳ đình Kim Ngân đã hoàn thiện về kiến trúc, giữ trọn chức năng cốt lõi: thờ tổ, hội họp, đúc bạc, đổi tiền. Đây là giai đoạn đỉnh cao của phường Hàng Bạc, khi “chữ NGHỆ” không chỉ hiện diện trên từng sản phẩm chạm bạc mà còn thấm đẫm trong phong cách sống, kỷ luật nghề, và đạo làm thợ.

Tác phẩm trưng bày tại không gian “Nghệ” của đình Kim Ngân, kết hợp kỹ thuật cổ truyền và dấu ấn cá nhân của nghệ nhân. Mỗi chi tiết được hoàn thiện thủ công, tái hiện vẻ đẹp thẩm mỹ và giá trị tinh thần của nghề kim hoàn xưa.

Kỹ thuật thúc– một trong những công đoạn tinh xảo nhất của nghề kim hoàn truyền thống. Từng nhát búa nhẹ nhàng nhưng chính xác tạo nên các hoa văn nổi trên bề mặt, thể hiện sự khéo léo và tâm huyết của người thợ. Hoạt động này không chỉ tái hiện kỹ thuật xưa mà còn giúp du khách trải nghiệm trực tiếp hành trình “rèn nghề thành nghệ” tại không gian đình Kim Ngân.

Nghệ nhân Đinh Quang Thắng, làng nghề trạm bạc Đồng Xâm thực hiện kỹ thuật của làng nghề, trao đổi câu chuyện nghề, kết nối giữa truyền thống và hiện đại.

Kiến trúc sư Bùi Tiến - Công ty CP thiết kế Bối Ân là chủ nhiệm dự án “Không gian kể chuyện đình Kim Ngân”, Từ hoa văn Đặc hữu – Kể chuyện về chữ Nghệ chia sẻ: “Chúng tôi muốn không gian này trở thành một hành trình học nghề đúng nghĩa — nơi người xem có thể cảm nhận được sự chuyển mình từ “Vô Nghệ” – người mới bước vào, tới “Nhập môn”, rồi “Kỹ luyện” và “Phá cách”, trước khi đạt đến đích cuối là “Thành Nghệ”.

Anh Nguyễn Văn Ninh, người làng Kiệu Kỵ, thực hiện kỹ thuật dán bạc truyền thống trong không gian trải nghiệm của đình Kim Ngân. Đây là một trong những thao tác đặc trưng của nghề kim hoàn xưa, được trình diễn trực tiếp để giúp du khách hiểu rõ hơn về quá trình “rèn nghề thành nghệ”.

Làng nghề Kiêu Kỵ là cái nôi của kỹ thuật dát vàng, dát bạc truyền thống, hiện vẫn lưu giữ nhiều công đoạn thủ công tinh xảo. Nghề hơn 300 năm tuổi này góp phần tạo nên nguồn nhân lực nghệ nhân cho phố nghề Thăng Long xưa và tiếp tục được bảo tồn qua các thế hệ thợ trẻ.

Khách tham quan được khuyến khích tương tác và nhập vai, trực tiếp tham gia vào các thao tác nghề cơ bản dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân - để di sản không chỉ được ngắm nhìn, mà được sống lại trong chính hiện tại.

Khách tham quan tại “Không gian kể chuyện đình Kim Ngân”, Từ hoa văn Đặc hữu – Kể chuyện về chữ Nghệ.

Từ những hoa văn đặc hữu của Đình Kim Ngân, nhóm thực hiện tiến hành nghiên cứu, phóng tác và chuyển hóa chúng thành các chất liệu sáng tạo mới – được ứng dụng trong tranh, gối, vải, và không gian trưng bày nghệ thuật.

Tại không gian Đình Kim Ngân còn trưng bày các sản phẩm thủ công của Làng sừng mỹ nghệ Đô Hai có truyền thống lâu đời chế tác từ sừng trâu, bò. Nghệ nhân làng nghề tạo ra hàng trăm sản phẩm từ vật dụng đời sống như lược, đoi ngựa, cặp tóc, đến các tác phẩm mỹ nghệ tinh xảo mang đậm văn hóa dân gian.

Nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai được xem là di sản nghệ thuật thủ công truyền thống, vừa giữ gìn truyền thống, vừa hướng tới đổi mới để tiếp cận thị trường quốc tế.

Du khách còn được trải nghiệm nghề khắc và in mộc bản Thanh Liễu tại đình Kim Ngân. Từng thao tác khắc chữ và in trên mộc bản được thực hiện tỉ mỉ, tái hiện kỹ thuật truyền thống.

Nghề khắc in mộc bản vô cùng công phu và tỉ mỉ, từ công đoạn chọn gỗ đến ra thành phẩm. Để làm được một tấm mộc bản, nghệ nhân phải trải qua khoảng 30 bước, từ chọn gỗ, ngâm gỗ, xẻ gỗ, cắt chà bào, làm phẳng… rồi mới đến khắc, in ấn. Những người thợ khắc ván in Liễu Tràng, Thanh Liễu đã từng đảm đương khắc in những bộ sách đồ sộ của đất nước, như bộ Đại Việt sử ký toàn thư - bộ sử quan trọng của dân tộc.

“Không gian kể chuyện đình Kim Ngân” tại phố Hàng Bạc dự kiến trở thành mô hình mẫu để nhân rộng tới các di tích khác trong khu Phố cổ Hà Nội. Dự án đồng bộ hóa không gian văn hóa di sản, kết hợp trưng bày, trải nghiệm nghề truyền thống và các sản phẩm văn hóa – du lịch – thương mại, hướng tới phát triển du lịch bền vững. Chương trình diễn ra đến hết 15/12/2025, tạo cơ hội cho du khách trải nghiệm hành trình “rèn nghề thành nghệ” ngay tại đình Kim Ngân.

Hải Hà/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/van-hoa/khong-gian-ke-chuyen-dinh-kim-ngan-danh-thuc-ky-uc-phuong-nghe-pho-co-ha-noi-post1248073.vov