George Jerjian, 67 tuổi, tác giả cuốn Dare to Discover Your Purpose: Retire, Refire, Rewire, là một trong số những người dám nói thật về những điều mà đa phần người nghỉ hưu đều trải qua nhưng hiếm khi chia sẻ.
Một cuộc nghỉ hưu bất đắc dĩ và cú sốc thay đổi cả cuộc đời
Năm 2007, khi mới 52 tuổi, George buộc phải nghỉ hưu chỉ sau một đêm. Kết quả MRI cho thấy ông có một khối u lớn bằng quả cà tím nằm trên xương chậu.
Bác sĩ ung thư kết luận rằng trong 98% trường hợp tương tự, đó là ung thư thứ phát, và ông chỉ còn khoảng sáu tháng để sống.
Sau hai ca phẫu thuật thành công, George mất nhiều tháng chống nạng, tập đi. Sống sót nhưng tinh thần ông rơi vào khoảng trống.
Những năm nghỉ hưu đầu tiên không phải là chuỗi ngày thảnh thơi như ông từng nghĩ. Thay vào đó là buồn chán, bồn chồn, bế tắc. Năng lượng và nhiệt huyết như dần cạn. Sức khỏe tinh thần suy giảm trầm trọng.
Ông nhận ra không ai từng nói rằng nghỉ hưu có thể tệ đến thế. Khi ông chia sẻ, nhiều người cũng thừa nhận họ từng âm thầm chịu đựng cảm giác tương tự.
Từ đó, ông quyết định "nghỉ hưu lần nữa", theo đúng nghĩa đen: rời bỏ cuộc sống hưu trí bế tắc và thành lập một công ty huấn luyện để giúp người khác tìm lại mục đích sống.
Một nghiên cứu năm 2021 trên 12.825 người trên 51 tuổi cho thấy: Ai có mục đích sống mạnh mẽ sẽ sống lành mạnh hơn, ít mắc bệnh mãn tính hơn và có tinh thần tích cực hơn. Ảnh minh họa
Thử thách lớn nhất của nghỉ hưu không phải tiền
George khảo sát hơn 15.000 người trên 60 tuổi với câu hỏi: "Thử thách lớn nhất của bạn khi nghỉ hưu là gì?". Kết quả khiến ông bất ngờ.
1. Hối tiếc
"Tôi nhớ công việc mình từng yêu."
"Ước gì tôi không nghỉ hưu. Tôi muốn quay lại giảng dạy."
"Tôi không biết phải làm gì với thời gian của mình."
2. Sức khỏe
"Tôi sợ chết trong đau đớn."
"Tôi muốn giữ tâm trí mình khỏe mạnh và vẫn tạo ra giá trị."
3. Bị lãng quên
"Tôi sợ đánh mất danh tính đã xây trong cả đời người."
"Mọi người như không còn nhìn thấy tôi nữa."
"Cảm giác bị từ chối, bị bỏ lại phía sau."
Nhưng điều đáng ngạc nhiên là tiền không nằm trong top 3 nỗi sợ dù nhiều người vẫn lo "tiền đi ra mà chẳng có gì vào", nhưng tài chính không phải nỗi lo được nhắc đến nhiều nhất.
Lý do là bởi hầu hết mọi người vẫn nhầm lẫn giữa tiết kiệm hưu trí - liên quan đến tiền và kế hoạch cuộc sống khi nghỉ hưu – liên quan đến cách sống, mục tiêu, ý nghĩa.
George nói: "Bạn có thể rời bỏ sự nghiệp, nhưng không thể rời bỏ cuộc đời."
Tìm được mục đích sống - nền tảng của tuổi già an yên
Trong khảo sát, 35% người tin rằng giải pháp cho tất cả thách thức nằm ở việc tìm lại mục đích sống thông qua một kỹ năng hoặc sở thích mới. Khoa học cũng đồng tình.
Một nghiên cứu năm 2021 trên 12.825 người trên 51 tuổi cho thấy: Ai có mục đích sống mạnh mẽ sẽ sống lành mạnh hơn, ít mắc bệnh mãn tính hơn và có tinh thần tích cực hơn.
Thậm chí, tìm được mục đích sống còn mở ra những cơ hội tạo thu nhập giúp người về hưu bớt áp lực tài chính.
Ikigai: Triết lý Nhật Bản giúp thoát khỏi một cuộc nghỉ hưu bế tắc
Để tìm lại điều khiến mình sống vui mỗi ngày, George tìm đến khái niệm ikigai – lý do tồn tại của mỗi người.
Phiên bản phương Tây của ikigai xoay quanh bốn câu hỏi quan trọng:
1. Bạn có đang thực hiện một hoạt động mà bạn yêu thích không?
2. Bạn có giỏi về nó không?
3. Thế giới có cần những gì bạn cung cấp không?
4. Bạn có thể được trả tiền để làm việc đó không?
Bốn câu hỏi này giúp mỗi người định hình rõ ràng hơn điều thật sự nuôi dưỡng tâm hồn mình.
Theo chuyên gia người Nhật Ken Mogi, ikigai còn được nuôi dưỡng bởi năm trụ cột: bắt đầu từ những điều nhỏ, được sống là chính mình, theo đuổi sự hài hòa và bền vững, biết tận hưởng những niềm vui giản dị và đặc biệt là sống trọn vẹn trong giây phút hiện tại. Khi đáp ứng đủ những yếu tố này, mục đích sống trở thành nguồn năng lượng ổn định, giúp con người bước qua tuổi già mà không thấy lạc lõng.
Nghỉ hưu không phải dấu chấm hết, đó là một cuộc đời mới
Với George, mục đích sống của ông bây giờ là giúp người khác tìm lại ý nghĩa sau khi nghỉ hưu.
Nhiều người ông từng hướng dẫn đã không trở lại làm việc theo kiểu truyền thống, mà chọn mở doanh nghiệp nhỏ, làm cố vấn, tình nguyện hoặc theo đuổi một sở thích từng bị bỏ lỡ.
Ông nhấn mạnh nếu bạn nghỉ hưu ở tuổi 55–60, trước mắt bạn có thể còn 30–50 năm cuộc đời.
Đó là quãng thời gian quá dài để sống mà không mục đích.