Đến nay, phần lớn DN đã hoàn tất việc di dời, số còn lại đang khẩn trương triển khai các nhiệm vụ theo cam kết. Đây là cơ sở quan trọng để tỉnh bắt tay thực hiện Đề án chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 thành Khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường (Đề án).
Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thời điểm trước khi thực hiện Đề án chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành Khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường. Ảnh: Hoàng Lộc
Đã có khoảng 198ha mặt bằng sạch
Để triển khai Đề án nêu trên, tỉnh cần thu hồi khoảng 329ha, được chia thành 3 khu vực gồm: khu đô thị - thương mại - dịch vụ khoảng 50,5ha (khu vực 1); khu đô thị chính trị - hành chính khoảng 103,5ha (khu vực 2) và khu đô thị - thương mại - dịch vụ 175ha (khu vực 3).
Đến nay, các thủ tục chính theo quy định đã cơ bản hoàn thành như: ban hành thông báo thu hồi đất, kiểm đếm, xác nhận nguồn gốc đất và tài sản trên đất. Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh đã chuyển hồ sơ thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường đối với 67 công ty, chỉ còn 1 DN đang rà soát quy hoạch, thống nhất phương án di dời. Hầu hết các DN đã có quyết định thu hồi đất theo quy định.
Người dân phường Trấn Biên di dời tài sản, bàn giao lại đất cho Nhà nước vào tháng 7-2025. Ảnh: Hoàng Lộc
Một doanh nghiệp thực hiện dừng sản xuất, tháo dỡ máy móc trong tháng 12-2025. Ảnh: Hoàng Lộc
Theo Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Lê Thanh Điền, đến thời điểm hiện tại, công tác giải phóng mặt bằng khu vực đã đạt được kết quả nhất định. Cụ thể, có khoảng 198ha đất đã được giải phóng mặt bằng, tương ứng khoảng 65% tổng diện tích đất cần phải lập phương án bồi thường, thu hồi (diện tích 320/329ha).
Trong đó, khu vực 1 đã có “đất sạch” được 88% tổng diện tích đất cần thu hồi; khu vực 2 đã giải phóng mặt bằng đạt 69% diện tích đất cần thu hồi (bao gồm cả phần đã giải phóng nhưng chưa bàn giao do chưa hoàn tất 100%) và khu vực 3 đã có mặt bằng sạch đạt 47% diện tích (gồm cả phần diện tích đã giải phóng nhưng chưa bàn giao).
Công trình nhà xưởng được tháo dỡ vào tháng 8-2025. Ảnh: Hoàng Lộc
Dự kiến, từ nay đến ngày 9-1-2026, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với UBND phường Trấn Biên hoàn tất việc phê duyệt phương án bồi thường, ban hành quyết định thu hồi đất đối với 9 đơn vị còn lại; đồng thời niêm yết, công bố phương án bồi thường theo quy định. Cùng với đó, trung tâm sẽ làm việc, phối hợp đoàn kiểm tra liên ngành do UBND tỉnh thành lập để hoàn thành việc bàn giao đất trong tháng 1-2026.
Không gian mới từ khu công nghiệp cũ
Được thành lập từ những năm 60 của thế kỷ trước, KCN Biên Hòa 1 là KCN đầu tiên của Việt Nam, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển công nghiệp của Đồng Nai. Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển đô thị bền vững và bảo vệ môi trường, việc chuyển đổi công năng KCN này trở thành yêu cầu tất yếu.
Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Hồ Văn Hà kiểm tra, vận động doanh nghiệp thực hiện di dời, bàn giao lại đất cho Nhà nước. Ảnh: Hoàng Lộc
Quỹ đất đã được giải phóng mặt bằng ở Khu công nghiệp Biên Hòa 1 ngày càng tăng, là cơ sở để tỉnh bắt tay triển khai các công trình, dự án theo Đề án chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh: Hoàng Lộc
Đầu tháng 2-2024, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 324/QĐ-UBND phê duyệt Đề án, sau đó điều chỉnh vào tháng 6-2025. Theo Đề án, tỉnh sẽ thu hồi gần như toàn bộ diện tích của 68 DN đang sử dụng đất, với lộ trình hoàn thành vào tháng 12-2025.
Qua nhiều đợt đối thoại, vận động trực tiếp, đa số DN đã đồng thuận, chủ động tháo dỡ nhà xưởng, bàn giao đất cho Nhà nước. Một số DN có dây chuyền sản xuất phức tạp hoặc chưa bố trí được địa điểm mới nên tiến độ chậm hơn, song đã có cam kết thực hiện di dời.
Khi làm việc với Đảng ủy UBND tỉnh vào tháng 7-2025, đồng chí Thái Bảo, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy, Trưởng ban Chỉ đạo Đề án trên cho rằng: Đây là nhiệm vụ chính trị cấp bách, mang ý nghĩa chiến lược đối với phát triển đô thị, kinh tế và môi trường của tỉnh. Việc chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đồng Nai trong chỉnh trang đô thị, cải thiện môi trường và hình thành khu trung tâm chính trị - hành chính mới.
Một số công trình trụ sở cơ quan đã được hình thành trên nền Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh: Hoàng Lộc
Trong các lần đối thoại với DN, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Hồ Văn Hà cũng nhấn mạnh: Di dời KCN Biên Hòa 1 là nhiệm vụ chiến lược, gắn với mục tiêu phát triển đô thị hiện đại, xanh và bền vững. Sự đồng thuận của DN sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ, sớm hiện thực hóa mục tiêu kiến thiết không gian đô thị ven sông Đồng Nai đáng sống. Kết quả đạt được cũng minh chứng rõ nét cho trách nhiệm xã hội của DN đối với mục tiêu phát triển bền vững của Đồng Nai trong giai đoạn mới.
Việc thực hiện Đề án chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành Khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường sẽ góp phần bảo vệ nguồn nước sông Đồng Nai. Ảnh: Hoàng Lộc
Khi có đủ quỹ đất sạch, KCN Biên Hòa 1 sẽ chính thức khép lại vai trò lịch sử để mở ra không gian phát triển mới cho khu vực đô thị trung tâm của tỉnh. Tỉnh sẽ lần lượt triển khai các dự án khu đô thị, trung tâm thương mại, công viên và trung tâm chính trị - hành chính theo quy hoạch nhằm tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội. Và quan trọng hơn, nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sông Đồng Nai từ các nhà máy, xí nghiệp lâu năm sẽ được kiểm soát, góp phần cải thiện môi trường và mang lại không gian sống xanh, hiện đại cho người dân. Đây mới chính là mục tiêu lớn, thể hiện tầm nhìn dài hạn của tỉnh trong quá trình chỉnh trang đô thị, bảo đảm sự phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.
Hoàng Lộc