Khúc hoan ca trong hành trình sáng tạo hội họa của Đỗ Sơn

4 giờ trướcBài gốc

Triển lãm "Các tác phẩm hội họa của Đỗ Sơn" đang diễn ra tại bảo tàng mỹ thuật Việt Nam đến hết ngày 9/10, giới thiệu 92 tác phẩm hội họa, trong đó có nhiều bức ký họa ấn tượng, với đa dạng chất liệu. Các tác phẩm trưng bày được chọn lọc từ lưu trữ của gia đình họa sĩ, đặc biệt có một số bức được vẽ trong thời gian gần đây, khi họa sĩ đã cao tuổi.

Bức tranh sơn dầu "Hoa biển" của họa sĩ Đỗ Sơn nằm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Nhắc tới họa sĩ Đỗ Sơn, nhiều người yêu mến hội họa sẽ nhớ ngay tới bức sơn dầu "Hoa biển" thể hiện hình ảnh 3 người lính hải quân bên những cánh chim chao liệng, dày đặc sát phía trên vai và đầu họ. Bức tranh được trao Huy chương Vàng - triển lãm mỹ thuật toàn quốc về đề tài lực lượng vũ trang năm 1984 và được Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sưu tập. Cũng chỉ với 1 bức tranh này, họa sĩ Đỗ Sơn đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước đợt 4, năm 2016. Hiếm có hồ sơ xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật nào, chỉ với 1 tác phẩm duy nhất nhưng đã nhận được sự đồng thuận cao của hội đồng xét tặng như trường hợp của họa sĩ Đỗ Sơn.

Bên cạnh bức "Hoa biển", họa sĩ Đỗ Sơn còn 7 tác phẩm khác được Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sưu tập. Tranh của ông cũng được nhiều tổ chức, cá nhân thuộc 26 nước và vùng lãnh thổ sưu tập như bảo tàng mỹ thuật Singapore, bộ sưu tập của gia đình hoàng gia Morocco, bộ sưu tập nghệ thuật của hãng mobil (Mỹ)...

Tranh sơn dầu "Trái tim người mẹ", năm 1994. Tranh sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Tại triển lãm, công chúng yêu nghệ thuật sẽ có cơ hội được chiêm ngưỡng những tác phẩm đa sắc, giàu tình yêu cuộc sống được họa sĩ Đỗ Sơn thể hiện qua cây cọ của mình. Từ những bức ký họa chiến trường đến tranh phong cảnh, tĩnh vật, thiếu nữ, tranh nude... tất cả đều được họa sĩ khắc họa với một phong cách và ngôn ngữ hội họa rất riêng.

17 năm trở lại trong triển lãm cá nhân lần thứ 5, họa sĩ Đỗ Sơn mong muốn đưa công chúng yêu mỹ thuật trở về với những cảm xúc nguyên sơ trong những sáng tác mà ông đã dành gần trọn cuộc đời gắn bó, từ hoài niệm chiến trường, thiên nhiên, quê hương, tới nội tâm người nghệ sĩ. Các tác phẩm được trưng bày đều mang theo dấu ấn đặc biệt trong hành trình sáng tác nghệ thuật của ông.

Trong loạt tác phẩm được giới thiệu lần này, có lẽ, các tác phẩm tranh nude là ấn tượng hơn cả. Và đây cũng là đề tài Đỗ Sơn yêu thích thể hiện trong nhiều năm. Từ nhiều ký họa chì, bút dạ màu, phấn màu được ông thực hiện liên tục, nhiều năm, phần lớn trực họa với mẫu vẽ tại xưởng. Từ dáng đơn, nhóm đôi, nhóm ba, cho tới hàng chục thế dáng khỏa thân tràn kín mặt tranh. Từ các chủ đề chân dung, trang điểm, sưởi nắng, mẫu tử, cho tới tắm tiên, dù là thiếu nữ hay bà mẹ, cơ thể họ luôn căng đầy sức sống ở bầu ngực, dáng hông, ở các tư thế không ngại ngùng mà tự nhiên hòa và khung cảnh.

Họa sĩ Đỗ Sơn bên gia đình.

Trong một cuộc trò chuyện, khi được hỏi, nếu sức khỏe cho phép, ông sẽ tiếp tục với chủ đề nào trong hội họa, Đỗ Sơn không ngần ngại trả lời, nude và khung cảnh ao sen. Và đến nay, ở tuổi 82, khi sức khỏe giảm sút nhưng họa sĩ Đỗ Sơn cho biết, ông vẫn vẽ, vẽ như niềm đam mê và cũng là một cách rèn luyện sức khỏe, trí tuệ. Không chỉ vẽ đề tài tự do, ông còn thuê người mẫu để vẽ nude. Và thật may mắn các bức tranh này được nhiều nhà sưu tập trong và ngoài nước tìm mua.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Vũ Huy Thông nhận xét, Đỗ Sơn vẽ nude hối hả như sợ vuột mất cái thanh xuân, vuột mất những khoảnh khắc có thể biểu hiện thái độ hiện sinh mạnh mẽ bằng ngọn bút đẫm màu. Nude của Đỗ Sơn, dù là các dáng đứng, nằm, ngồi, trang điểm hay nô đùa, đều là ngôn ngữ hội họa không diễn tả theo quy luật ánh sáng, chỉ dùng bút lực thô phác và các màu tươi nguyên sắc biểu hiện cảm xúc ngồn ngộn tinh thần phồn thực nguyên thủy.

Tranh nude của họa sĩ Đỗ Sơn.

"Thông qua triển lãm này, tôi muốn tôn vinh vẻ đẹp cuộc sống, của người phụ nữ, phong cảnh những vùng miền mà tôi đi qua", họa sĩ Đỗ Sơn nhấn mạnh.

Dù là tranh nude hay ở các đề tài khác, tác phẩm của Đỗ Sơn luôn tìm thấy tinh thần phóng khoáng, nguyên sơ, tự do. Ngôn ngữ tạo hình của Đỗ Sơn đã có sự thay đổi trong 60 năm làm nghề, từ ngây thơ sang biểu hiện, từ trữ tình hoài niệm đồng quê sang gấp gáp phóng túng hiện sinh, từ sử dụng mô típ thẩm mỹ phổ quát đền gần sự độc lập thuần ngôn ngữ (trừu tượng) hội họa.

Theo nhà nghiên cứu Vũ Huy Thông, hành trình sáng tạo kiên định của Đỗ Sơn đã khẳng định một phong cách nghệ thuật có địa vị chắc chắn, một khúc hoan ca tràn ngập tinh thần tự do trong nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

Họa sĩ Đỗ Sơn (1943), tốt nghiệp hệ Trung cấp trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam niên khóa 1961-1964. Ông nhập ngũ, tham gia chiến đấu ở chiến trường khu V, rồi bị thương, chuyển ra Bắc điều trị, sau đó về công tác tại Báo Quân đội nhân dân.

Ông học nâng cao, tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam niên khóa 1973-1978. Sau khi tốt nghiệp, ông về công tác tại xưởng mỹ thuật quân đội, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu.

Một số tác phẩm triển lãm mỹ thuật "Các tác phẩm hội họa của Đỗ Sơn: