Hôm nay (ngày 4-10) đảng cầm quyền Dân chủ Tự do của Nhật sẽ tổ chức cuộc bỏ phiếu bầu ra tân lãnh đạo của đảng, kế nhiệm Thủ tướng Shigeru Ishiba.
Ông Ishiba đã thông báo từ chức Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do vào đầu tháng 9 để chịu trách nhiệm về thất bại nặng nề của đảng cầm quyền trong cuộc bầu cử Thượng viện hồi tháng 7. Dưới sự lãnh đạo của ông, liên minh cầm quyền cũng mất thế đa số trong cuộc bầu cử Hạ viện vào tháng 10 năm ngoái.
Kết quả cuộc bỏ phiếu vào ngày 4-10 gần như chắc chắn sẽ xác định vị trí thủ tướng mới của Nhật, do đảng Dân chủ Tự do vẫn là đảng lớn nhất tại quốc hội. Dự kiến, quốc hội Nhật sẽ bầu thủ tướng mới vào ngày 15-10.
Năm ứng cử viên tham gia cuộc đua lãnh đạo đảng cầm quyền Dân chủ Tự do của Nhật. Ảnh: KYODO NEWS
5 ứng cử viên
Chính trị gia bảo thủ Sanae Takaichi, 64 tuổi, nổi lên như một ứng cử viên hàng đầu trong cuộc đua lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật. Nếu thành công, bà Takaichi sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật, theo kênh Channel News Asia.
Bà Takaichi được bầu vào hạ viện lần đầu tiên vào năm 1993 và là đồng minh thân cận của cố Thủ tướng Shinzo Abe. Bà Takaichi từng giữ nhiều chức vụ trong nội các như bộ trưởng nội vụ, bộ trưởng an ninh kinh tế,...
Đây là lần thứ ba bà Takaichi tranh cử vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền. Năm ngoái, bà giành được nhiều phiếu nhất ở vòng đầu tiên nhưng lại thất bại trong vòng hai trước ông Ishiba.
Bà Sanae Takaichi. Ảnh: KYODO NEWS
Bà Takaichi được coi là một người theo chủ nghĩa dân tộc với lập trường cứng rắn về quốc phòng và chính sách đối ngoại. Giữa bối cảnh kinh tế khó khăn và chi phí sinh hoạt leo thang - những mối quan tâm hàng đầu của người dân - bà Takaichi đã đưa ra chương trình nghị sự tập trung vào việc quay lại chính sách "Abenomics", kêu gọi nới lỏng tiền tệ, tăng chi tiêu chính phủ và giảm thuế có mục tiêu để thúc đẩy tăng trưởng.
Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi, 44 tuổi, cũng là một ứng cử viên sáng giá. Nếu đắc cử, ông sẽ trở thành thủ tướng trẻ nhất của Nhật trong thời hiện đại.
Là con trai của cựu Thủ tướng nổi tiếng Junichiro Koizumi, ông Koizumi được bầu vào quốc hội năm 2009, kế nhiệm ghế Hạ viện của cha. Ông từng giữ chức Bộ trưởng Môi trường từ năm 2019 đến 2021.
Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi. Ảnh: Masayuki Seki/SANKEI
Ông Koizumi lần đầu tranh cử chủ tịch đảng vào năm ngoái và về thứ ba trong chín ứng viên, dù ban đầu được xem là ứng cử viên hàng đầu.
Hình ảnh cải cách của ông Koizumi vẫn giúp ông nổi bật. Trong những tháng gần đây, ông đã đưa ra những thay đổi táo bạo đối với thị trường gạo vốn được kiểm soát chặt chẽ của Nhật để kiềm chế giá cả leo thang.
Từng là người ủng hộ việc thay đổi chính sách cho phép các cặp vợ chồng được giữ họ riêng, ông Koizumi đã giảm bớt một số quan điểm tiến bộ hơn của mình - điều mà các nhà quan sát chính trị cho là một nỗ lực nhằm mở rộng sự ủng hộ. Ông Koizumi cũng cam kết tăng lương và năng suất để ứng phó với giá cả leo thang, đồng thời thành lập một cơ quan giảm nhẹ thiên tai.
Ứng cử viên thứ ba là Chánh Văn phòng nội các Nhật Yoshimasa Hayashi. Ông Hayashi được xem là một chính khách đáng tin cậy, từng đảm nhận nhiều vị trí then chốt từ ngoại giao, quốc phòng, nông nghiệp cho đến giáo dục dưới thời nhiều thủ tướng Nhật khác nhau.
Ở tuổi 64, đây là lần thứ ba ông Hayashi tranh cử chức chủ tịch đảng Dân chủ Tự do.
Chính trị gia kỳ cựu này hy vọng cam kết tranh cử của ông về việc cân bằng giữa ổn định và tăng trưởng sẽ được các thành viên trong đảng ủng hộ. Ông Hayashi tự định vị mình là một ứng cử viên có tính kế thừa, người, giống như ông Ishiba, ưu tiên quan hệ ổn định với Trung Quốc đồng thời củng cố liên minh giữa Nhật và Mỹ.
Về mặt kinh tế, ông Hayashi cam kết sẽ thúc đẩy mức tăng lương bền vững 1% - phù hợp với các mục tiêu hiện có. Một đề xuất khiến ông khác biệt so với các ứng cử viên khác là một phiên bản tín dụng phổ cập của Nhật, vốn sẽ cung cấp hỗ trợ có mục tiêu cho các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình.
Chính trị gia kỳ cựu Toshimitsu Motegi, 69 tuổi, được biết đến với phong cách đàm phán cứng rắn. Là trưởng đoàn đàm phán của chính phủ Nhật với Mỹ trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, ông đã đạt được thỏa thuận thương mại với Washington vào năm 2019.
Ông Motegi cũng từng giữ nhiều chức vụ khác, bao gồm ngoại trưởng, bộ trưởng thương mại và kinh tế và từng là Tổng thư ký của đảng Dân chủ Tự do.
Về chính sách kinh tế, ông Motegi bày tỏ sự ủng hộ đối với nỗ lực bình thường hóa chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nhật, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp Nhật chuyển trọng tâm từ dự trữ tiền mặt sang tăng cường đầu tư doanh nghiệp.
Ứng cử viên cuối cùng cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Takayuki Kobayashi. Ông bắt đầu sự nghiệp tại Bộ Tài chính và làm việc với tư cách là nhà ngoại giao tại Đại sứ quán Nhật tại Mỹ.
Ông Kobayashi được bầu vào Hạ viện lần đầu tiên vào năm 2012. Vị chính trị gia 50 tuổi này đã đề xuất cắt giảm thuế suất cố định tạm thời và ủng hộ các quy định chặt chẽ hơn về việc nước ngoài mua lại các công ty và đất đai của Nhật.
Quy trình bầu cử
Theo hãng thông tấn Kyodo News, cuộc bầu lãnh đạo đảng cầm quyền Dân chủ Tự do có thể sẽ là cuộc đua tam mã. Trong số năm ứng cử viên, ông Hayashi, bà Takaichi và ông Koizumi đang cạnh tranh quyết liệt để kế nhiệm Thủ tướng Ishiba.
(từ trái sang) Cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Takayuki Kobayashi, cựu Ngoại trưởng Nhật Toshimitsu Motegi, Chánh Văn phòng nội các Nhật Yoshimasa Hayashi, cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi và Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi. Ảnh: KYODO NEWS
Cuộc đua được dự đoán sẽ được quyết định trong vòng hai giữa hai ứng viên dẫn đầu, nếu không có ứng viên nào trong số năm chính trị gia giành được đa số trong vòng bỏ phiếu đầu tiên của các nghị sĩ và đảng viên cơ sở.
Trong vòng đầu tiên, 295 thành viên quốc hội của đảng Dân chủ Tự do sẽ bỏ phiếu, trong khi 295 phiếu bầu còn lại sẽ được phân bổ dựa trên sự lựa chọn của các thành viên cấp cơ sở. Nếu không có ứng cử viên nào giành được hơn một nửa số phiếu bầu, vòng bầu cử vòng hai sẽ được tổ chức vào cuối ngày 4-10.
Theo các cuộc thăm dò dư luận gần đây, bà Takaichi là lựa chọn yêu thích của người dân Nhật, trong khi ông Koizumi lại là ứng viên được nhiều nghị sĩ đảng cầm quyền ủng hộ nhất.
Mặc dù bà Takaichi và ông Koizumi được coi là hai ứng viên hàng đầu ngay từ đầu chiến dịch kéo dài 12 ngày, bắt đầu từ 22-9, nhưng ông Hayashi - một chính trị gia ôn hòa với nhiều kinh nghiệm bộ trưởng - đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách.
THẾ VINH