Kiểm soát khí thải giao thông: Hướng đi trọng tâm giảm ô nhiễm tại các đô thị lớn

2 giờ trướcBài gốc

Kiểm soát khí thải, cải thiện chất lượng không khí

Chia sẻ về dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô-tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trương Mạnh Tuấn thông tin, quy chuẩn sẽ quy định thành 4 mức với mục đích là phù hợp với việc chuyển đổi một cách dần dần. Điều này đồng nghĩa không loại bỏ một cách đột ngột đối với các phương tiện đang lưu hành.

Bên cạnh đó, quy chuẩn, lộ trình ban hành phải phù hợp với Quyết định số 19 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ. Quyết định này cũng ban hành lộ trình áp dụng đối với các mức quy định khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy là xe mới đưa vào sử dụng; còn lộ trình này áp dụng đối với các xe đang lưu hành.

Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trương Mạnh Tuấn chia sẻ tại tọa đàm.

Phó Trưởng phòng Trương Mạnh Tuấn cũng cho biết, mức độ áp dụng sẽ được phân loại theo các loại xe để phù hợp với lộ trình. Theo đó, sẽ có 4 mức và theo mức độ thiết chặt dần.

Cụ thể, đối với xe mô tô (xe trên 50 phân khối), loại xe được dùng nhiều nhất và gần như là số lượng lớn nhất, sản xuất trước 2008 sẽ áp dụng mức 1; đối với xe sản xuất từ 2008 – 2016, sẽ áp dụng mức 2. Đối với xe sản xuất từ năm 2017 đến ngày 30/6/2026 áp dụng mức 3. Đối với xe bắt đầu sản xuất từ năm 2027 lưu hành sẽ áp dụng mức 4. Xe gắn máy cũng áp dụng tương tự như vậy.

Mốc thời gian bắt đầu kiểm định sẽ áp dụng đối với khu vực TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh sẽ từ 1/7/2027, tuy nhiên sẽ có khoảng lộ trình ngoài việc từ nay đến 1/7/2027 phải xây dựng các trạm kiểm định do đó sẽ có thêm các điều khoản chuyển tiếp.

Có thể hiểu từ 1/7/2027 các cơ quan sẽ bắt đầu thực hiện việc kiểm định, tuy nhiên sẽ có khoảng thời gian là 18 tháng để cho người dân cũng như các bên quen với việc này. Trong quá trình kiểm định, cơ quan quản lý sẽ chưa tiến hành các biện pháp xử lý nếu như phát hiện có những xe chưa đạt chuẩn. Sau khoảng 18 tháng kể từ 1/7/2027, sẽ bắt đầu áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định.

Ông Trương Mạnh Tuấn đánh giá, lộ trình này đã đưa ra mốc thời gian hài hòa nhất hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường . Mặc dù chất lượng không khí hiện nay theo số liệu đưa ra đang ở mức độ xấu, tuy nhiên, chúng ta cũng phải tính tới những lộ trình hợp lý không làm đột ngột để cho những chuyển đổi này mang tính tăng dần để người dân có thể quen với việc này và thực hiện việc kiểm định.

PGS.TS Bùi Thị An, ĐBQH Khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng chia sẻ tại tọa đàm.

Đánh giá từ góc độ xã hội, PGS.TS Bùi Thị An, ĐBQH Khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng, vấn đề kiểm định xe cơ giới không chỉ dừng ở chuyện quản lý phương tiện mà đây là vấn đề rất quan trọng với các thành phố lớn, có tác dụng giảm ô nhiễm rất hiệu quả. Ô nhiễm không khí vì phương tiện giao thông hiện giờ đang đứng thứ ba trong các tác nhân gây ô nhiễm đối với không khí.

Là một người đang sinh sống tại Hà Nội, PGS.TS Bùi Thị An đánh giá đây là nội dung rất quan trọng bởi an sinh xã hội và môi trường gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ sung, bổ trợ cho nhau chứ không tách rời.

“Nếu an sinh xã hội tốt thì chất lượng cuộc sống của dân sẽ đi lên, mà chất lượng cuộc sống tốt thì người dân sẽ tham gia tích cực trong chuyển đổi xanh, đó là xu hướng tất yếu của Việt Nam. Cho nên vấn đề ở đây là làm thế nào cho hài hòa, nếu lệch thì không được”, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng nhận định.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi chia sẻ tại tọa đàm.

Còn theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi, tại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội đã thảo luận về kết quả giám sát chuyên đề về thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 được thi hành. Hiện nay trong dự thảo Nghị quyết có một vấn đề cấp bách đặt ra là giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí.

Ở góc độ người làm chính sách, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi cho rằng, có một số vấn đề đáng quan tâm. Thứ nhất, ban hành hệ thống tiêu chuẩn quy chuẩn. Hiện nay trước hết cần tính toán để tiêu chuẩn, quy chuẩn bảo đảm tính khả thi cả về mặt kinh tế, bảo vệ môi trường, bảo đảm an sinh, xã hội…

Thứ hai, phải có lộ trình về hạ tầng. Trong kiểm định, thách thức là thiết lập hệ thống hạ tầng phục vụ công tác kiểm định chứ không phải hạ tầng giao thông. Bên cạnh đó là vấn đề đội ngũ nhân lực, kỹ thuật, công nghệ áp dụng tiên tiến. Kể cả góc độ các cơ quan kiểm định, các cơ quan quản lý như ngành môi trường, ngành giao thông vận tải, cơ quan có trách nhiệm xử phạt như lực lượng công an.

Thứ ba, khi đưa ra lộ trình đó phải tính toán đầy đủ lợi ích của các bên liên quan, có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên. Ví dụ, vấn đề mục tiêu trước mắt là giải quyết ô nhiễm không khí ở 2 thành phố lớn. Theo tôi, việc áp dụng phải có trọng tâm trọng điểm, chính sách phải bảo đảm tính đồng bộ. Đồng thời, phải cân nhắc làm sao chính sách phải đồng bộ, liên quan đến an sinh, sinh kế của người dân.

Thứ tư, cần quan tâm thiết lập cơ chế giám sát, xử phạt một cách hiệu quả. Trong đó, việc giám sát gắn với hai góc độ, thứ nhất là giám sát đối với các cơ sở kiểm định và thứ hai là chuyển đổi nhiên liệu, chuyển đổi các phương tiện phải có tính chất tổng thể, đồng bộ, có lộ trình rõ ràng, việc truyền thông đến các đối tượng liên quan phải rất hiệu quả, dễ hiểu.

Gỡ “nút thắt” về hạ tầng trong kiểm định khí thải giao thông

Chia sẻ về giải pháp trong kiểm định khí thải giao thông, GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Viện trưởng Viện Môi trường đô thị và công nghiệp Việt Nam nhận định, một trong những vấn đề người dân quan tâm là hạ tầng kiểm định liệu có đáp ứng đủ nhu cầu hay không? Thiết bị kiểm định khí thải như thế nào, giá cả ra sao? Do đó, vận động, truyền thông để người dân tự giác kiểm định và chuyển đổi phương tiện, đặc biệt là các hộ đã sử dụng xe từ trước năm 2006 là vô cùng quan trọng. Đây là những phương tiện đã cũ và phát thải lớn, gây ảnh hưởng đến môi trường.

GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Viện trưởng Viện Môi trường đô thị và công nghiệp Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm.

Thứ hai về hệ thống kiểm định và kiểm soát lượng khí thải của xe gắn máy phải gắn chặt với cơ sở của xã, phường, các cửa ngõ của các đô thị bởi đây chính là nơi thực hiện được công tác kiểm định.

“Hiện nay có hình thức kiểm định di động, chúng ta chỉ kiểm tra 2 chỉ số không khí Oxit carbon và Carbon hidro và các thiết bị này tùy thuộc vào nước sản xuất mà có những giá thành khác nhau. Còn các loại thiết bị cố định sẽ có giá từ 55 đến hơn 100 triệu. Như vậy giá để hình thành một trạm kiểm định không quá cao, chúng ta có thể xã hội hóa được. Tôi cho rằng nên phối hợp với điểm bán xe gắn máy hoặc trung tâm sửa chữa để làm các trạm kiểm định này”, GS.TS Nguyễn Hữu Dũng nhận định.

Về việc giám sát, Viện trưởng Viện Môi trường đô thị và công nghiệp Việt Nam cho rằng, quan trọng nhất là vấn đề chứng chỉ, tem dán để xác định các loại xe phát thải vượt ngưỡng cho phép, phí kiểm định cũng cần ở mức hợp lý để lấy dữ liệu và theo dõi các xe cơ giới.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chia sẻ tại tọa đàm.

Ủng hộ xã hội hóa hoạt động kiểm định khí thải xe cơ giới, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, xã hội hóa giúp giảm bớt gánh nặng cho nhà nước, phát huy vai trò của đơn vị tư nhân trong lĩnh vực này, nhưng không thể bỏ qua vai trò thanh tra kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước.

“Cần có lộ trình nhằm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư máy móc, nhân lực kiểm định chất lượng xe cơ giới. Đặc biệt là kiểm định chất lượng không khí xe xăng, đòi hỏi cần có phương tiện tốt để kiểm định được, nếu máy móc không đạt chất lượng thì không đạt được hiệu quả”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.

Đặc biệt, đây là loại hình kinh doanh có điều kiện, do đó chủ trương là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Khi cấp giấy phép kinh doanh cho loại hình này, cần hậu kiểm xem cơ sở vật chất của doanh nghiệp có đúng giấy phép, phương tiện kỹ thuật kiểm định có tốt không, con người quản lý cơ sở kiểm định đó có đúng tiêu chuẩn theo quy định, theo quy chế của kiểm định viên kiểm định chất lượng xe cơ giới không.

Để thực hiện được việc này, vai trò quan trọng thuộc về cơ quan nhà nước, cơ quan dân cử, đại biểu HĐND, ĐBQH, mặt trận và các tổ chức đoàn thể xã hội để hạn chế tiêu cực, phát huy tích cực, phát huy những mặt tốt của các cơ sở.

Quang cảnh tọa đàm.

PGS.TS Bùi Thị An thì nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ rất quan trọng là truyền thông, cần đúng, đủ, truyền thông sâu, liên tục để người dân hiểu, doanh nghiệp, cộng đồng hiểu để thực thi trong bối cảnh vấn đề giảm ô nhiễm không khí là vấn đề rất cấp bách...

Bài: Chi Nguyễn, Ảnh: Duy Thông

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/kiem-soat-khi-thai-giao-thong-huong-di-trong-tam-giam-o-nhiem-tai-cac-do-thi-lon-10397060.html