Giải pháp giúp doanh nghiệp sử dụng năng lượng hiệu quả
Theo thống kê, cả nước hiện có 3.491 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, trong đó, có đến 2.864 cơ sở công nghiệp. Ngành công nghiệp chiếm tới hơn 50% tổng tiêu thụ năng lượng của toàn quốc. Trong khi đó, tiềm năng tiết kiệm năng lượng trong ngành này còn rất lớn, đạt tỷ lệ từ 20 - 30%. Trong bối cảnh đó, kiểm toán năng lượng là một trong những công cụ hữu ích giúp các cơ sở công nghiệp ra soát lại sử dụng năng lượng của đơn vị mình, tìm ra những giải pháp cải tiến để sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hơn, hướng tới phát triển bền vững.
Bà Nguyễn Thị Lâm Giang, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, kiểm toán năng lượng không chỉ là yêu cầu bắt buộc với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm theo Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, mà còn là một "mắt xích" quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp có cái nhìn đầy đủ về mức tiêu hao năng lượng, họ sẽ thấy rõ những điểm có thể tối ưu, từ đó cải tiến dây chuyền sản xuất, giảm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Thực tế cho thấy, sau khi tiến hành kiểm toán năng lượng, nhiều doanh nghiệp đã tiết kiệm được từ 10 - 30% lượng điện năng tiêu thụ mỗi năm, đồng thời giảm đáng kể lượng phát thải CO₂. Điều này không chỉ góp phần giảm chi phí sản xuất, mà còn giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe từ thị trường quốc tế, đặc biệt là khi xuất khẩu vào các nước EU, Mỹ, những nơi đã và đang siết chặt yêu cầu về phát triển bền vững.
Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, các tiêu chuẩn xanh như Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) của EU đang dần trở thành rào cản kỹ thuật với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Nếu không kịp thời cải tiến quy trình sản xuất, giảm phát thải và sử dụng năng lượng hiệu quả, doanh nghiệp sẽ khó giữ vững thị phần xuất khẩu.
Hoạt động kiểm toán năng lượng là cơ sở để doanh nghiệp sử dụng, tiết kiệm năng lượng hiệu quả, hướng tới phát triển bền vững. Ảnh: Hương Trà
Nâng cao ý thức của cộng đồng doanh nghiệp
Ở góc độ doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kiểm toán năng lượng, ông Hòa Thái Thanh, Kiểm toán viên năng lượng của Công ty Cổ phần Giải pháp Công nghệ Việt Nam (VETS) cho biết, mặc dù hiện nay, Bộ Công Thương đã ban hành hướng dẫn “Các bước thực hiện kiểm toán năng lượng và mẫu báo cáo kiểm toán năng lượng” ban hành kèm theo Thông tư 25/TT-BCT ngày 29/9/2020, tuy nhiên việc thực hiện vẫn còn một số khó khăn, tồn tại nhất định.
Cụ thể, các doanh nghiệp vẫn chưa hiểu rõ được lợi ích của việc kiểm toán năng lượng, vì thế, chưa khai thác triệt để được hiệu quả từ việc thực hiện công tác kiểm toán năng lượng.
Bên cạnh đó, do nhận thức và kiến thức về thiết bị, hệ thống tiêu thụ năng lượng còn hạn chế. Các doanh nghiệp chỉ mới quan tâm đến các thiết bị hoạt động bình thường, đáp ứng nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp mà chưa thực sự quan tâm đến mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trong khi đó, lãnh đạo doanh nghiệp chủ yếu quan tâm tới dây chuyền sản xuất hiệu quả hơn là tập trung vào nâng cao các giải pháp tiết kiệm năng lượng.
Ngoài ra, do việc triển khai các dự án cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng các doanh nghiệp gặp phải vấn đề lớn về nguồn vốn. Chi phí đầu tư cao dẫn tới sự e ngại của các doanh nghiệp trong việc đầu tư thực hiện.
Để giải quyết vấn đề này, ông Hoàng Hải, Giám đốc Công ty VETS cho rằng, doanh nghiệp cần nhận thức rõ vai trò của kiểm toán năng lượng và lợi ích mà giải pháp này mang lại. “Doanh nghiệp nên coi kiểm toán năng lượng như một hoạt động thường xuyên, tương tự như kiểm toán tài chính. Đây là cách để duy trì hiệu quả sản xuất ổn định, kiểm soát chi phí và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững”, ông Hải nhấn mạnh.
Cũng theo ông Hải, thực tế cho thấy, doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng bài bản và đầu tư cải tiến dây chuyền sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các gói tín dụng xanh từ ngân hàng, các dự án đầu tư công nghệ sạch, cũng như nhận được sự hỗ trợ tích cực từ các tổ chức quốc tế về chuyển giao công nghệ.
Không chỉ dừng lại ở lợi ích kinh tế, kiểm toán năng lượng còn mang lại giá trị xã hội và môi trường rõ nét. Việc giảm tiêu thụ năng lượng hóa thạch giúp giảm áp lực lên hệ thống điện quốc gia, giảm lượng phát thải khí nhà kính yếu tố trực tiếp góp phần vào biến đổi khí hậu. Đồng thời, nâng cao hình ảnh doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội và môi trường, gia tăng niềm tin của đối tác, người tiêu dùng và nhà đầu tư.
Ông Hải cũng đề xuất, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội ngành nghề và đặc biệt là truyền thông trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp. Việc xây dựng các mô hình điểm về kiểm toán năng lượng thành công, kết nối với các chuyên gia và đơn vị cung cấp dịch vụ uy tín cũng sẽ giúp doanh nghiệp tự tin hơn khi triển khai.
Với sự đồng hành của cơ quan quản lý, cộng đồng chuyên gia và sự chủ động từ chính doanh nghiệp, kiểm toán năng lượng hoàn toàn có thể trở thành “chìa khóa” giúp doanh nghiệp mở rộng "cánh cửa" phát triển bền vững trong thời đại kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang ngày càng lan tỏa trên toàn cầu.