Người dân hoang mang, không biết mặt hàng nào được phép lưu hành, hàng giả, hàng nhái
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, hoạt động đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế được Bộ Y tế, các cơ quan liên quan triển khai một cách thường xuyên, liên tục từ nhiều năm.
Thời gian qua, Bộ Y tế đã tập trung hoàn thiện, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt trong lĩnh vực an toàn thực phẩm (ATTP) có nhiều nội dung liên quan đến kỹ thuật, quá trình triển khai thực hiện, quản lý thực tiễn tại cơ sở… Tuy nhiên, việc quản lý các mặt hàng trên các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội còn nhiều vấn đề mới phức tạp.
"Nếu chúng ta không kịp chấn chỉnh sớm, đây cũng là nội dung khó khăn cho quản lý, đặc biệt lĩnh vực ATTP liên quan đến 3 bộ cùng quản lý, việc buôn bán sản phẩm liên quan đến nhiều công đoạn"- Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.
Bộ Y tế cũng đã ký kết chương trình phối hợp giai đoạn tiếp theo với Bộ Công an để chấn chỉnh công tác phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ như thời gian qua ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe người dân. Qua thực tiễn, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều đường dây, sản phẩm vi phạm, kể cả đội ngũ cán bộ liên quan trực tiếp đến vấn đề này đã đưa ra xử lý.
Đề cập đến các vụ án thời quan qua, Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng, việc triển khai hậu kiểm các địa phương làm chưa nghiêm. Theo quy định, liên quan đến mặt hàng do địa phương quản lý, phải tổ chức hậu kiểm, có khó khăn... cần báo cáo cơ quan cấp trên liên quan.
Bộ Y tế đang tập trung xây dựng 2 nghị định về phân định thẩm quyền thực hiện theo chính quyền 2 cấp, nghị định về phân cấp, phân quyền. Tinh thần là Bộ Y tế phân cấp tối đa cho địa phương triển khai nhiệm vụ thực tiễn. Bộ Y tế tập trung xây dựng các văn bản, pháp lý, hướng dẫn tổ chức thực hiện. Như vậy, vai trò của UBND tỉnh, Sở Y tế ngày càng nặng nề hơn.
Bộ trưởng Bộ Y tế nêu thực tế, hiện người dân rất hoang mang, không biết mặt hàng nào được phép lưu hành, mặt hàng nào là hàng giả, hàng nhái. Do đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành, kể cả doanh nghiệp rất quan trọng để giải quyết vấn đề căn cơ lâu dài, nếu không sẽ khó cho quá trình thực hiện.
“Quan điểm chỉ đạo của Bộ Y tế là kiên quyết, đấu tranh không khoan nhượng với các hành vi sản xuất, buôn bán, lưu thông hàng giả trong lĩnh vực y tế. Các hành vi vi phạm phải được xử lý nghiêm minh, không có “vùng cấm”, không có “ngoại lệ”. Đồng thời, Bộ Y tế sẽ xử lý trách nhiệm các cá nhân, tổ chức có hành vi buông lỏng quản lý, tiếp tay hoặc bao che cho các hoạt động sai phạm. Cuộc chiến chống hàng giả, gian lận thương mại là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của tất cả các cấp, các ngành và toàn thể xã hội” - Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.
Xử phạt gần 200 cơ sở vi phạm ATTP với hơn 23 tỷ đồng
Theo Bộ Y tế, từ năm 2020 đến tháng 5/2025, Cục ATTP đã thanh kiểm tra, hậu kiểm tại trên 400 cơ sở thực phẩm; xử lý 198 cơ sở vi phạm, với tổng số tiền phạt 23,76 tỷ đồng.
Trong lĩnh vực dược phẩm, mỹ phẩm và dược liệu, trong năm 2024, Cục Quản lý Dược, Cục Quản lý Y, dược cổ truyền, Bộ Y tế đã tổ chức trên 80 đoàn kiểm tra GMP, 130 đoàn kiểm tra GSP. Thanh tra Bộ Y tế triển khai 50 đoàn thanh tra độc lập. Năm 2024, Bộ Y tế đã ban hành 46 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt trên 2,5 tỷ đồng.
Bộ Y tế cũng đẩy mạnh phối hợp liên ngành, ký Quy chế phối hợp với Bộ Công an để chia sẻ dữ liệu và xử lý các vụ án liên quan đến thuốc giả. Cục ATTP đã chuyển cơ quan Công an 31 vụ việc liên quan đến sản xuất, buôn bán thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, chứa chất cấm, sử dụng giấy tờ giả.
Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng thẳng thắn nhìn nhận, các thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, công nghệ hiện đại bị lợi dụng để sản xuất hàng giả; hoạt động kinh doanh trực tuyến còn chưa được kiểm soát hiệu quả. Việc thanh tra, kiểm nghiệm tại tuyến cơ sở còn hạn chế do thiếu nhân lực và trang thiết bị.
Thời gian qua, nhiều công điện và chỉ thị quan trọng từ Chính phủ đã được Bộ Y tế cụ thể hóa bằng kế hoạch hành động, tổ chức bộ máy kiểm tra, giám sát từ Trung ương đến địa phương.
Tổ công tác đặc biệt do Thứ trưởng Bộ Y tế làm Tổ trưởng đã được thành lập để chỉ đạo triển khai đợt cao điểm phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Đặc biệt, trong tháng cao điểm từ ngày 15/5 đến 15/6/2025, các Cục chuyên môn của Bộ đã đồng loạt thành lập 15 tổ kiểm tra đột xuất để kiểm soát chặt chẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, sữa, dược phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế trên toàn quốc,
Thời gian tới, Bộ Y tế tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý ATTP, siết chặt quản lý hoạt động đăng ký, quảng cáo, lưu hành, đặc biệt đối với các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Cùng đó, Bộ Y tế kiểm tra chặt chẽ việc công bố sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, đặc biệt là trên sàn thương mại điện tử; tăng chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm sản xuất kinh doanh thuốc giả, mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng giả, thiết bị y tế giả.
Ngoài ra, Bộ Y tế tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, vận động người dân nâng cao cảnh giác, cùng tham gia phát hiện và lên án hành vi buôn bán hàng giả là các sản phẩm trong lĩnh vực quản lý của Bộ.
Thanh Bình