Nhờ đà tăng trưởng kinh tế thần tốc hậu chiến tranh, Hàn Quốc đã biến đổi từ một đất nước nghèo đói thành một trong “tứ hổ châu Á”. Tuy nhiên, giờ đây Hàn Quốc đang đối mặt một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học có thể hãm đà tăng trưởng trong hai thập kỷ tới.
Năm ngoái, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BoK) dự đoán tỷ lệ sinh thấp kỷ lục của quốc gia sẽ là một trong những yếu tố đẩy đất nước vào thời kỳ suy thoái kéo dài vào thập niên 2040.
Nguy cơ quy mô kinh tế thu hẹp
Vào tháng 5, một nghiên cứu khác của Viện Phát triển Hàn Quốc cho thấy những thay đổi nhân khẩu học sẽ tiếp tục kìm hãm tiềm năng tăng trưởng kinh tế. Theo dự báo, nền kinh tế Hàn Quốc có thể thu hẹp quy mô vào năm 2047 theo kịch bản trung tính hoặc sớm nhất vào năm 2041 theo kịch bản bi quan.
Tỷ suất sinh của Hàn Quốc đạt khoảng 0,748 vào năm 2024, tăng nhẹ so với mức thấp kỷ lục 0,721 vào năm 2023. Con số này thấp hơn hẳn mức trung bình 1,43 của các nước OCED vào năm 2023. Để duy trì dân số ổn định, các nước cần phải đạt tỷ suất sinh là 2,1.
Với tỷ suất sinh 0,72, cứ 100 người Hàn Quốc mới có khoảng 36 con. Các chuyên gia cảnh báo thực trạng ấy sẽ khiến lực lượng lao động thu hẹp qua từng thế hệ, làm giảm năng suất làm việc và đè nặng lên tăng trưởng kinh tế.
Nếu đổi mới công nghệ không thể bù đắp cho đà giảm của tỷ suất sinh, Hàn Quốc sẽ chứng kiến “đà suy thoái kinh tế kéo dài”, bà Lee In-sil, Giám đốc Viện Dân số Tương lai Bán đảo Triều Tiên, cảnh báo với CNBC.
Trên thực tế, Hàn Quốc vẫn đang nỗ lực. Chính phủ đã triển khai hàng loạt biện pháp hỗ trợ cho các cặp vợ chồng mới cưới sinh con, bao gồm cả tiền thưởng cho trẻ sơ sinh và tiền thưởng bằng tiền mặt.
Một bài báo trên Tạp chí Đạo đức Y khoa năm 2024 ước tính Seoul đã chi hơn 270 tỷ USD trong 16 năm qua cho các chính sách khuyến sinh. Năm 2023, Seoul thậm chí còn đề xuất miễn nghĩa vụ quân sự bắt buộc cho nam giới nếu họ sinh từ 3 con trở lên trước 30 tuổi.
Song, những nỗ lực mang lại hiệu quả không đáng kể tại Hàn Quốc. Chia sẻ với CNBC, nhà kinh tế Nicholas Eberstadt của Viện Doanh nghiệp Mỹ, đánh giá: “Tôi không nghĩ chính sách dân số có thể giúp nâng cao đáng kể mức sinh ở Hàn Quốc. Mặc dù tổng tỷ suất sinh của Hàn Quốc đã tăng nhẹ vào năm ngoái, chúng ta không nên vội mừng vì con số này vẫn thấp hơn nhiều tỷ lệ thay thế 2,1 cần để duy trì dân số ổn định".
Quỹ lương hưu chịu áp lực
Lực lượng lao động thu hẹp cũng sẽ gây áp lực lên hệ thống lương hưu. Vào tháng 3, Hàn Quốc đã thông qua đợt cải cách quỹ hưu trí đầu tiên sau 18 năm, kéo dài thời gian cạn kiệt của quỹ hưu trí nhà nước thêm 15 năm đến năm 2071.
Bà Lee của Viện Dân số Tương lai Bán đảo Triều Tiên chỉ ra rằng, trong số 4 hệ thống lương hưu chính của Hàn Quốc - gồm quân đội, nhân viên trường tư thục, công chức và quỹ hưu trí quốc gia, quỹ lương hưu quân đội và công chức đã cạn kiệt.
"Với đợt cải cách hiện tại, thế hệ trẻ sẽ phải đóng góp nhiều hơn nhưng nhận phúc lợi ít hơn. Viễn cảnh này chắc chắn sẽ khiến công chúng chỉ trích chính phủ đang chuyển gánh nặng cho các thế hệ tương lai", bà Lee nói.
Việc giảm số lượng quân dịch cũng có những tác động đến quốc phòng, trong bối cảnh xung đột trên bán đảo Triều Tiên chưa chấm dứt. Quân số thường trực của Hàn Quốc đã giảm 20% từ 690.000 người vào năm 2019 xuống khoảng 450.000.
Linh Phong/CNBC