KOL và nguy cơ trở thành công cụ của tội phạm mạng

3 giờ trướcBài gốc

Nhiều nguy cơ tiềm ẩn vi phạm pháp luật

KOL có thể là ca sĩ, diễn viên, streamer, beauty blogger, TikToker… với lượng fan hùng hậu và khả năng dẫn dắt dư luận mạnh mẽ. Khi KOL trở thành “thần tượng số”, mọi phát ngôn, hành vi hay sản phẩm họ quảng bá có thể tạo ra hiệu ứng dây chuyền, tác động đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

Với một video TikTok vài chục giây, một buổi livestream bán hàng, một status Facebook hay Instagram, KOL có thể bán hết hàng nghìn sản phẩm, định hướng trào lưu tiêu dùng, thậm chí tạo nên phong trào xã hội. Chính vì vậy, doanh nghiệp coi họ là “công cụ marketing hiệu quả”. Nhưng đi cùng với sức mạnh đó là nguy cơ: vì lợi ích kinh tế có thể khiến nhiều KOL bất chấp hay vô tình tiếp tay cho tội phạm mạng, tin giả và các hoạt động lừa đảo.

Một thực tế đáng lo ngại là nhiều KOL nhận quảng cáo từ những thương hiệu, ứng dụng không rõ nguồn gốc. Có trường hợp livestream bán mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng chưa kiểm định, hoặc quảng bá sàn giao dịch tiền ảo vốn là chiêu trò rửa tiền, lừa đảo qua mạng. Nhiều bạn trẻ nhẹ dạ tin tưởng “idol”, nạp tiền vào các ứng dụng đó và mất trắng.

Vụ việc hàng nghìn nhà đầu tư bị lừa qua các sàn Forex ảo, trong đó có sự tham gia của nhiều KOL quảng bá, là minh chứng rõ ràng rằng sức ảnh hưởng của họ đã trở thành công cụ tiếp tay cho tội phạm mạng. Không ít vụ việc đã được cơ quan chức năng vào cuộc xử lý, song thiệt hại gây ra cho cộng đồng thì khó có thể bù đắp.

KOL cũng là một mắt xích trong chuỗi lan truyền tin giả. Chỉ cần một chia sẻ thiếu kiểm chứng, một thông tin giật gân, ngay lập tức lan tỏa đến hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người theo dõi. Những tin giả về dịch bệnh, thiên tai, hay các sự kiện chính trị - xã hội, nếu bị KOL phát tán, sẽ gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến an ninh xã hội.

Đáng chú ý, nhiều KOL còn bị hacker chiếm đoạt tài khoản để phát tán link độc hại, gắn mã độc hoặc điều hướng đến các website lừa đảo. Người hâm mộ vì tin tưởng “thần tượng” nên dễ dàng click vào, trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.

Không ít KOL vì muốn “câu view”, “câu like” đã đăng tải nội dung phản cảm, bạo lực, thậm chí cổ súy lối sống lệch lạc. Đằng sau những clip hàng triệu lượt xem là một thế hệ trẻ dễ bị tiêm nhiễm suy nghĩ sai lệch, hình thành thói quen xấu, tác động tiêu cực đến trật tự xã hội. Những luồng ảnh hưởng này, nếu không kiểm soát, sẽ gián tiếp gây mất an ninh mạng và an ninh văn hóa.

Khi vượt ra khỏi khuôn khổ đạo đức và pháp luật, KOL có thể gây hậu quả lớn cho cộng đồng, làm suy yếu nền tảng xã hội. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, sự nổi tiếng cũng không thể miễn trừ trách nhiệm trước pháp luật và lương tâm.

Bản thân KOL cũng là mục tiêu bị tấn công

Không chỉ là tác nhân gián tiếp, bản thân KOL cũng là mục tiêu tấn công của hacker. Với lượng fan đông đảo, tài khoản mạng xã hội của họ chứa dữ liệu cá nhân khổng lồ, từ thông tin cá nhân, giao dịch, cho đến danh bạ người hâm mộ. Nhiều trường hợp KOL bị chiếm đoạt tài khoản Facebook, TikTok, sau đó hacker dùng để phát tán link lừa đảo, kêu gọi đầu tư, mượn tiền. Người hâm mộ tin tưởng chuyển khoản, cuối cùng trở thành nạn nhân. Họ còn có thể bị tống tiền và bôi nhọ danh dự. KOL thường bị tấn công bằng cách phát tán hình ảnh riêng tư, cắt ghép video, deepfake. Những vụ việc này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân, mà còn gây hoang mang cho cộng đồng fan, làm mất niềm tin vào mạng xã hội.

Họ cũng có thể bị đánh cắp dữ liệu thương mại. Với những KOL hợp tác cùng doanh nghiệp, dữ liệu chiến dịch truyền thông có thể bị rò rỉ nếu hệ thống bảo mật lỏng lẻo, gây thiệt hại kinh tế lớn. Tốc độ lan truyền những thông tin sai sự thật cũng như các dữ liệu thương mại rất lớn. Một livestream chỉ cần vài phút là có thể tiếp cận hàng trăm nghìn người. Khi cơ quan quản lý vào cuộc, hậu quả đã lan rộng. Bên cạnh đó, việc nhiều KOL hợp tác với thương hiệu xuyên biên giới, đặt máy chủ ở nước ngoài, cũng gây khó khăn cho việc xử lý pháp lý…

Trước những nguy cơ trên, các cơ quan chức năng đã khuyến cáo, KOL cần ý thức rằng mình không chỉ là người tạo nội dung, mà còn là “người dẫn dắt dư luận”. Do đó, các KOL cần kiểm chứng thông tin trước khi đăng tải; chỉ hợp tác với thương hiệu minh bạch, có giấy phép kinh doanh rõ ràng; chủ động cập nhật kiến thức về an ninh mạng, bảo vệ tài khoản cá nhân; chọn doanh nghiệp minh bạch, chọn lọc đối tác.

Thay vì “chạy theo lượt view”, các thương hiệu cũng cần lựa chọn KOL uy tín, có giá trị phù hợp. Doanh nghiệp cũng phải chịu trách nhiệm liên đới nếu để KOL quảng bá sai sự thật gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Người dùng mạng xã hội, đặc biệt là giới trẻ, cần có kỹ năng chọn lọc thông tin. Không nên tin tuyệt đối vào lời quảng bá của KOL, mà phải kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, đối chiếu thông tin từ cơ quan chức năng. Các chương trình giáo dục an toàn mạng trong trường học, chiến dịch truyền thông cộng đồng sẽ là “lá chắn” quan trọng.

Các nền tảng mạng xã hội tăng cường hơn nữa công nghệ phát hiện nội dung sai lệch, lừa đảo. Trí tuệ nhân tạo có thể tự động phát hiện quảng cáo trái phép, tin giả, từ đó cảnh báo và ngăn chặn kịp thời.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, bảo vệ an ninh mạng không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà còn là ý thức của từng KOL, doanh nghiệp và cộng đồng. Chỉ khi tất cả cùng hành động, thay vì mối nguy tiềm ẩn, sự lan tỏa của KOL mới thực sự trở thành nguồn năng lượng tích cực, có ích cho xã hội.

Bảo Châu

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/kol-va-nguy-co-tro-thanh-cong-cu-cua-toi-pham-mang.html