Kỳ 1: Công an xã chính quy - Bước chuyển mình mạnh mẽ

17 giờ trướcBài gốc

Loạt bài "Công an xã trong kỷ nguyên vươn mình" sẽ đưa độc giả đi sâu vào từng địa bàn trọng yếu - từ các khu công nghiệp sôi động tại Bình Dương, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh; những tuyến biên giới nóng bỏng của Tây Ninh, Lạng Sơn, An Giang; đến các vùng nông thôn đang thay đổi từng ngày. Qua từng bài viết, chúng tôi sẽ phản ánh chân thực những nỗ lực, khó khăn, cũng như những mô hình, điển hình giúp lực lượng Công an xã ngày càng vững vàng trong nhiệm vụ giữ gìn bình yên cho nhân dân.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII), với tinh thần trách nhiệm cao nhất trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, Đảng ủy Công an Trung ương đã lãnh đạo lực lượng Công an tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đề xuất Bộ Chính trị ban hành và lãnh đạo thực hiện chủ trương bố trí Công an cấp xã.

Công an xã phối hợp các lực lượng tuần tra bảo đảm ANTT ở cơ sở.

Sự kiện đánh dấu chính quy hóa lực lượng Công an xã

Trước đây, Công an xã do lực lượng bán chuyên trách đảm nhiệm, nguồn lực và trang bị còn hạn chế. Thực hiện Nghị quyết số 22 ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Bộ Công an đã tích cực chỉ đạo Công an đơn vị, địa phương khẩn trương xây dựng Đề án xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy. Tháng 7/2019, Luật CAND (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, đánh dấu bước ngoặt quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy.

Ngày 31/3/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 42 quy định việc xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy, mà thẩm quyền tổ chức Công an xã chính quy do Bộ trưởng Bộ Công an quyết định, bảo đảm mỗi xã, thị trấn có Trưởng Công an, Phó trưởng Công an, Công an viên; hoàn thành việc tổ chức Công an xã chính quy ở các xã, thị trấn trọng điểm, phức tạp về ANTT trước ngày 30/6/2021; các xã, thị trấn còn lại hoàn thành trước ngày 30/6/2022.

Tiếp đó, ngày 1/11/2022, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban thành Thông tư số 45 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Công an xã. Theo đó, Công an xã thuộc hệ thống tổ chức của lực lượng CAND, là cấp Công an trực tiếp chiến đấu ở địa bàn cơ sở, thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về ANTT; phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, bảo đảm ANTT tại địa bàn các xã. Có thể nói, đây là chủ trương đúng đắn, được triển khai quyết liệt. Việc điều động, bố trí Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã đã khắc phục những tồn tại của Công an xã bán chuyên trách, như quân số không ổn định, không được đào tạo bài bản về nghiệp vụ công tác Công an...

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sát sao của Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an, đứng đầu là Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, nay là Tổng Bí thư Tô Lâm; với sự đồng tình, ủng hộ rất lớn của các ban, bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương; sự đùm bọc, giúp đỡ của nhân dân, Công an cấp xã từ bán chuyên trách đã trở thành Công an chính quy vững mạnh.

Xét về mặt tâm lý xã hội, sự có mặt của Công an chính quy ở xã đã phần nào răn đe, uy hiếp các đối tượng có âm mưu xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Tình hình ANTT tại các xã được bố trí Công an chính quy hầu hết đều có chuyển biến tích cực, rõ nét, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật giảm rõ rệt, ANTT ổn định hơn, góp phần phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân. Bên cạnh đó, chất lượng công tác tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương được nâng cao; công tác quản lý Nhà nước về ANTT được thực hiện bài bản hơn, đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, việc chính quy hóa lực lượng Công an xã cũng nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ của chính quyền địa phương và nhân dân trong công tác đảm bảo ANTT, góp phần giảm bớt số lượng cán bộ công chức hoạt động không chuyên trách công tác tại cơ sở và giải quyết tình trạng mất cân đối trong việc bố trí cán bộ tại Công an các địa phương. Theo đánh giá của Bộ Công an, hơn 56.000 cán bộ Công an chính quy được đưa về xã, thị trấn đã giải quyết hiệu quả các vấn đề ANTT từ sớm, ngay tại cơ sở; phục vụ đắc lực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; góp phần quan trọng tạo ra kỳ tích xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân, thực hiện Đề án 06 của Chính phủ nhằm đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số quốc gia...

Từ ngày 1/7/2024, Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở được thành lập và ra mắt, trên cơ sở sáp nhập lực lượng Công an xã bán chuyên trách trước đây, lực lượng Bảo vệ dân phố, Dân phòng... đã tích cực tham gia xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; hỗ trợ Công an xã, phường, thị trấn nắm bắt nhanh chóng và giải quyết triệt để các vấn đề phức tạp về ANTT tại cộng đồng dân cư, góp phần hạn chế nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm và tệ nạn xã hội, không để hình thành các "điểm nóng". Có thể nói, Công an cấp xã đã được củng cố thêm một bước, hiểu cơ sở, bám địa bàn hơn khi có những "cánh tay nối dài" ngay tại cơ sở.

Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, với phương châm "Gần dân, trọng dân, lúc dân cần, lúc dân khó, có Công an", "cứu dân là trên hết, trước hết", Công an xã cùng với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở không nề gian khó, hy sinh, không quản ngại hiểm nguy, gian khổ, bất kể ngày đêm, sẵn sàng tham gia hỗ trợ, giúp đỡ nhân dân, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, cùng nhân dân khắc phục hậu quả do thiên tai, bão lũ gây ra, góp sức xây nhà cho các hộ nghèo, để lại nhiều dấu ấn đậm nét, thực sự trở thành "điểm tựa bình yên của nhân dân" trên mọi miền Tổ quốc, góp phần bồi đắp truyền thống CAND "Vì nước quên thân, vì dân phục vụ".

"Pháo đài" vững mạnh, bám cơ sở

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình của cả hệ thống chính trị khi Bộ Chính trị quyết định tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả"; đồng thời, Ban Chấp hành Trung ương đồng ý chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy Công an địa phương theo hướng "Tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở", không tổ chức Công an cấp huyện.

Khi không còn Công an cấp huyện, trách nhiệm của Công an xã càng trở nên nặng nề hơn. Không chỉ trực tiếp xử lý các tình huống về ANTT, Công an xã nay còn phải gánh vác các nhiệm vụ hành chính, nghiệp vụ vốn trước đây do Công an huyện đảm nhiệm. Điều này khiến Công an xã trở thành lực lượng đầu mối chính trong bảo đảm ANTT tại địa phương, với thẩm quyền mở rộng và trách nhiệm cao hơn. Nhiều nhóm nhiệm vụ trước đây do cấp huyện phụ trách nay được chuyển giao cho Công an cấp xã, gồm: Quản lý cư trú, đăng ký hộ khẩu, cấp căn cước; giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến ANTT; tiếp nhận, xử lý tố giác tội phạm, thực hiện công tác điều tra ban đầu; phối hợp phòng cháy chữa cháy, quản lý vũ khí, vật liệu nổ; kiểm soát an ninh trong khu công nghiệp, vùng biên giới, khu vực trọng điểm...

Công an xã ở Bắc Kạn đến nhà thăm hỏi, tuyên truyền pháp luật cho người dân.

Bộ Công an đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho Công an cấp xã; xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn, bổ sung phương tiện để đảm bảo Công an cấp xã có thể phục vụ tốt nhất cho người dân theo quy định của pháp luật. Ban hành hướng dẫn về phân cấp thực hiện tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến khi không tổ chức Công an cấp huyện.

Theo đó, tại Công an cấp xã đủ điều kiện có thể tiếp nhận, giải quyết tối đa 35 thủ tục hành chính/ dịch vụ công trực tuyến trong các lĩnh vực quản lý xuất nhập cảnh (4 thủ tục); cấp và quản lý căn cước (16 thủ tục); định danh và xác thực điện tử (1 thủ tục); quản lý ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về ANTT (3 thủ tục); đăng ký, quản lý phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (11 thủ tục).

Tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vừa qua, Trung ương đã thống nhất cao chủ trương tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp: cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố); sáp nhập còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương); kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện sau khi Quốc hội quyết nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi); sáp nhập bảo đảm cả nước giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay.

Với việc thực hiện các chủ trương trên sẽ trao quyền nhiều hơn cho Công an cấp xã, không chỉ giúp bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu quả hơn, mà còn đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng cán bộ Công an xã, đầu tư trang thiết bị hiện đại, đào tạo kỹ năng nghiệp vụ bài bản. Để đáp ứng nhiệm vụ mới, lực lượng Công an xã đã đang và sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong công tác Công an, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về ANTT, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật để phục vụ nhân dân được tốt hơn, mở rộng khả năng xử lý các vụ việc ngay tại địa bàn... Đây chính là những thay đổi quan trọng, giúp Công an xã trở thành "điểm tựa", "pháo đài" vững chắc trong bảo vệ ANTT tại địa phương...

(Còn nữa)

Thể hiện sáng ngời bản chất CAND thực sự "sống trong lòng dân"

Dự Chương trình giao lưu nghệ thuật chính luận "Sống trong lòng dân" tối 18/1/2025 tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ xúc động trước những việc làm ý nghĩa, những câu chuyện đẹp, giàu tình người, thể hiện sự cống hiến, hy sinh của Công an xã, thị trấn và lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, với việc chủ động triển khai các biện pháp công tác, kịp thời giải quyết những mâu thuẫn, bức xúc và vấn đề tiềm ẩn phức tạp về ANTT ngay ở cơ sở; thần tốc, miệt mài tìm kiếm, khai thác tài nguyên dữ liệu đảm bảo "đúng, đủ, sạch, sống", đã góp phần đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Sản xuất, cấp căn cước công dân. "Luôn lắng nghe, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, là điểm tựa vững chắc của nhân dân trong thiên tai, hoạn nạn, tích cực thực hiện chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát... Công an xã không chỉ thể hiện sâu sắc tinh thần "lúc dân cần, lúc dân khó, có Công an", "sâu một việc, hiểu nhiều việc", mà cao hơn thể hiện sáng ngời bản chất CAND thực sự "Sống trong lòng dân", "Vì nước quên thân, vì dân phục vụ", Tổng Bí thư biểu dương.

Quỳnh Vinh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/hoat-dong-ll-cand/ky-1-cong-an-xa-chinh-quy-buoc-chuyen-minh-manh-me-i767483/