Sau gần 4 tuần làm việc với tinh thần khẩn trương, đợt 1 của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã kết thúc vào chiều 29-5. Đây là kỳ họp được coi là lịch sử của lịch sử khi xem xét một khối lượng lớn công việc trên mọi lĩnh vực lập hiến – lập pháp, phát triển kinh tế - xã hội, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước.
Ngay trong phiên khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh Kỳ họp thứ 9 là kỳ họp thực hiện đột phá về thể chế để bước vào một kỷ nguyên của hiện đại hóa, số hóa, xanh hóa và phát triển bền vững.
Chính vì tầm quan trọng đó, ngay trong ngày làm việc đầu tiên của kỳ họp, Quốc hội đã thảo luận, xem xét việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013 nhằm tạo cơ sở hiến định cho thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy. Qua đó, xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
Quang cảnh ngày làm việc cuối cùng của Đợt 1, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: QH
Sửa Hiến pháp để thực hiện cách mạng tinh gọn bộ máy
Bên hành lang Quốc hội, chia sẻ về việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013, đại biểu Nguyễn Chu Hồi (TP Hải Phòng) cho rằng lần sửa đổi này chủ yếu tập trung để hoàn thiện thể chế mới. Chính vì vậy, từ trung ương đến địa phương và ngay cả Quốc hội đã tập trung mọi nguồn lực để thực hiện nhằm đảm bảo tiến độ đề ra.
“Cách làm là quan trọng”- Đại biểu Nguyễn Chu Hồi nói và nhấn mạnh mọi công việc cần được thực hiện song hành. Chủ trương đã thống nhất nhưng quá trình thực hiện sửa đổi cần lưu ý để tránh trùng lắp trong những điều dự kiến sửa đổi hay với Luật Tổ chức chính quyền địa phương…
Ông Nguyễn Chu Hồi nhìn nhận đời sống của Hiến pháp rất dài, đưa ra những vấn đề mang tính hiến định… do đó, thể thức văn bản cần làm sao để thể hiện được tính “mở” chặt chẽ nhưng vẫn linh hoạt sử dụng các thuật ngữ trong từng giai đoạn phát triển của đất nước.
“Luật Tổ chức chính quyền địa phương chính là sự cụ thể hóa, hiện thực hóa những vấn đề mà Hiến pháp quy định. Chính vì vậy, Hiến pháp luôn mang tính bao trùm còn luật quy định cụ thể” – ông nói và khẳng định điều này thể hiện tính linh hoạt của một văn bản mang tính hiến định, tạo sự thuận lợi trong quá trình áp dụng không chỉ ở thời kỳ này mà cả giai đoạn sau đó.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM). Ảnh: QUANG PHÚC
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) nhìn nhận kỳ họp này Quốc hội đã triển khai trên quy mô toàn quốc để lấy ý kiến Nhân dân góp ý về sửa Hiến pháp 2013 liên quan đến MTTQ Việt Nam, chính quyền địa phương 2 cấp nhằm thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
“Các khu phố, phường, xã đều tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và Tổng Bí thư đã chỉ đạo là phải lắng nghe, tiếp thu tất cả ý kiến của người dân” – ông Ngân nói và khẳng định điều này sẽ giúp tạo sự thống nhất cao khi sửa đổi Hiến pháp, tạo ra sức mạnh đoàn kết ngày một tốt hơn.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (TP Huế) cũng bày tỏ tâm đắc đến vấn đề sửa đổi Hiến pháp 2013. “Đây là chính sách pháp luật nền tảng để xây dựng các đạo luật, bộ luật khác và điều chỉnh toàn diện về đường hướng phát triển của đất nước, hành vi của con người” – nữ đại biểu nói và đánh giá những điều chỉnh trong đợt 1 kỳ họp đã có sự gắn bó chặt chẽ với việc sắp xếp, tổ chức bộ máy, sáp nhập tỉnh, xã và không tổ chức cấp huyện một cách phù hợp.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng). Ảnh: NT
Đánh dấu sự thay đổi trong thể chế để đất nước phát triển
Còn theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng), trải qua gần bốn tuần làm việc khẩn trương, sôi động, tích cực và hiệu quả, Quốc hội đã hoàn thành chương trình của đợt 1 theo kế hoạch đề ra. Trong đó, đáng chú ý là những quyết sách hết sức quan trọng để thực hiện bộ tứ trụ cột của Bộ Chính trị (Nghị quyết 57, Nghị quyết 59, Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68).
Theo bà Tú Anh, với tinh thần đó, các đại biểu đã tích cực thảo luận, góp ý để thông qua các Nghị quyết quan trọng, góp phần đưa chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước nhanh chóng đi vào cuộc sống.
“Các nghị quyết của Quốc hội đã cởi trói rất nhiều, góp phần vào phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, hội nhập quốc tế, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” – đại biểu Tú Anh nói và khẳng định xây dựng thể chế là công việc rất quan trọng hiện nay.
Các nội dung liên quan đến những chính sách pháp luật cấp bách cho phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy khoa học công nghệ theo tinh thần nghị quyết của Đảng… cũng được điều chỉnh kịp thời.
Đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM). Ảnh: QH
Đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM) thì nhận xét Kỳ họp 9 là kỳ họp khá đặc biệt, không chỉ liên quan đến câu chuyện làm luật, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật mà còn đánh dấu sự thay đổi trong thể chế của đất nước. Chẳng hạn như những yêu cầu để phục vụ cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18 của Trung ương…
Bà Yến cũng đánh giá mỗi đại biểu đã có sự nghiên cứu tâm huyết với tinh thần nghiêm túc, khẩn trương để tham gia góp ý vào các dự thảo luật, đặc biệt là sửa Hiến pháp và các luật phục vụ cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy lần này. Cùng đó là tinh thần làm việc rất trách nhiệm của ban soạn thảo các dự án luật.
“Có những nội dung ngay sau khi thảo luận, các đại biểu nêu ý kiến thì ban soạn thảo đã làm việc, xem xét điều chỉnh ngay để chúng tôi có thể đưa ra những góp ý khác trong những buổi thảo luận tiếp theo” – đại biểu Yến nói.
Đại biểu TP.HCM kỳ vọng với tinh thần làm việc trách nhiệm đó, những nội dung đặt ra tại kỳ họp này sẽ đạt được như mong muốn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (TP Huế). Ảnh: NT
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu bày tỏ đánh giá rất cao về chất lượng kỳ họp lần này. Bà cho rằng Quốc hội đã có sự chủ động sắp xếp về chương trình nội dung kỳ họp từ dự án luật, nghị quyết, thảo luận ở tổ đến thảo luận tại hội trường… một cách phù hợp, thể hiện được tính khoa học, logic.
Theo bà, những nội dung dự án luật, nghị quyết, lấy ý kiến thảo luận cũng như thông qua trong đợt 1 là để chuẩn bị cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, chuẩn bị cho những sự kiện trọng đại phải hoàn thành trước 30-6 để sáu tháng cuối năm có đủ thời gian, điều kiện triển khai thực hiện. “Giữa việc xây dựng pháp luật và thực thi pháp luật phần nào đấy đã chứng minh được sự hài hòa, hợp lý” – đại biểu Sửu nói.
Đặc biệt, đại biểu Nguyễn Thị Sửu cho rằng trên tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng” nhưng có trật tự, cẩn trọng, sau khi tiếp nhận ý kiến của các đại biểu trong phiên thảo luận hay phản ánh trên báo chí, truyền thông… các cơ quan liên quan đã nghiên cứu, điều chỉnh kịp thời các điều khoản của luật và nghị quyết sao cho thực chất nhất. “Các cơ quan của Chính phủ đã có sự chuyển mình rất lớn cùng đại biểu Quốc hội” – theo bà Sửu.
Các đại biểu bấm nút biểu quyết thông qua nhiều nghị quyết quan trọng tại đợt 1, Kỳ họp 9. Ảnh: QH
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khi phát biểu kết thúc đợt 1, Kỳ họp thứ 9, cho biết Quốc hội đã biểu quyết thông qua tám nghị quyết.
Những nghị quyết này nhằm triển khai công tác sửa đổi, bổ sung số điều của Hiến pháp năm 2013, chuẩn bị cho bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, quyết định nhiều nội dung quan trọng cấp thiết khác để triển khai ngay các nghị quyết của Bộ Chính trị.
Theo ông Mẫn, tại đợt 2 tới đây, Quốc hội sẽ tập trung xem xét các nội dung còn lại của kỳ hợp, trong đó có những công việc hết sức hệ trọng. Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận lần hai và xem xét thông qua việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, xem xét đề án, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn, biểu quyết thông qua 34 luật, 21 quyết…
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV tiến hành theo hai đợt: Đợt 1, từ ngày 5-5 đến hết ngày 29-5 và đợt 2 từ ngày 11-6 đến hết ngày 27-6.
Trong đợt 1, Quốc hội đã biểu quyết thông qua 8 nghị quyết gồm:
- Nghị quyết của Quốc hội về ngày bầu cử toàn quốc đối với bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031.
- Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
- Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026.
- Nghị quyết của Quốc hội về điều chỉnh, bổ sung dự toán ngân sách nhà nước năm 2025.
- Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt, tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
- Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân.
- Nghị quyết của Quốc hội về việc bổ sung ngân sách chi thường xuyên (nguồn viện trợ không hoàn lại nước ngoài) năm 2025.
- Nghị quyết về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
NGUYỄN THẢO