Không thể tìm được việc làm, nhiều sinh viên chọn đi học tiếp. Ảnh: Washington Post.
"Khoảng 40.000 sinh viên đã nhập học tại Đại học Bang San Jose (SJSU), đây là lứa sinh viên lớn nhất trong lịch sử 168 năm của trường", Hiệu trưởng Cynthia Teniente-Matson nói trong email chào mừng tân sinh viên, ngày 25/8.
Nằm gần Thung lũng Silicon và nổi tiếng với tỷ lệ sinh viên có việc làm cao tại các tập đoàn công nghệ lớn, thế nhưng giờ đây, SJSU đang phải đối mặt với một thực trạng mới.
Kể từ năm ngoái, bằng việc đầu tư mạnh vào AI tạo sinh, các công ty công nghệ lớn đã thực hiện hàng loạt đợt sa thải. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng các lập trình viên mới vào nghề giảm mạnh vì các công việc này thường dễ bị tự động hóa nhất.
Không thể tìm được việc làm, nhiều sinh viên chọn quay lại trường, khiến số lượng tuyển sinh tại các trường gần Thung lũng Silicon tăng đột biến.
Ngành hot cũng thất nghiệp vì AI
Ngày 27/8, khuôn viên SJSU nhộn nhịp với những sinh viên mang theo laptop và hồ sơ xin việc vào căng-tin và phòng chờ, nhưng gương mặt họ đầy lo lắng.
Nhiều người không thể vượt qua các vòng phỏng vấn khắt khe, hoặc thậm chí mất việc do những chính sách nhập cư mới.
Diana Omran, một học viên cao học ngành Khoa học máy tính, so sánh thời điểm này với cuộc cách mạng công nghiệp.
"Cũng như các nhà máy thay thế lao động thủ công, AI có thể thay thế chúng tôi. Tôi nghĩ cần phải thích nghi", cô nói. "Tôi đang nộp hồ sơ ở khắp mọi nơi, kể cả những công việc mà tôi không thực sự muốn".
Xu hướng này không chỉ giới hạn ở những người mới tốt nghiệp. Choi Jung-hyun, một kỹ sư có ba năm làm việc tại một công ty công nghệ lớn, cũng đã quay lại trường để học thêm về AI.
"Tôi thấy không chỉ các vị trí mới vào nghề mà cả các vị trí cấp thấp cũng đang bị AI thay thế. Đó là lý do tôi quay lại," anh chia sẻ.
Trong khi đó, nhiều sinh viên đại học cũng đang cố gắng phòng ngừa rủi ro. Aaron Hwang, một sinh viên năm thứ ba ngành Khoa học máy tính tại UC Berkeley, cho biết trước thị trường việc làm khó khăn, anh đang cân nhắc học song ngành.
Charlie Dao, một sinh viên năm cuối, nói rằng nhiều bạn bè của anh đang trì hoãn tốt nghiệp hoặc học thêm một chuyên ngành khác sau khi không tìm được công việc thực tập.
"AI đã bão hòa thị trường. Vì vậy, sinh viên hoặc là đi học cao học hoặc chuyển sang các lĩnh vực khác", anh nói.
Các công ty công nghệ Mỹ siết chặt tuyển dụng lập trình viên cấp thấp. Ảnh: CNN.
Thị trường việc làm phân cực
Các gã khổng lồ công nghệ đang tái cấu trúc một cách mạnh mẽ. Vào tháng 6, Google đã đề nghị nhân sự nghỉ hưu tự nguyện, trong khi Microsoft cắt giảm 15.000 việc làm trong năm nay.
Các nhà phân tích cho rằng những động thái này là một phần của các biện pháp tiết kiệm chi phí để bù đắp cho khoản đầu tư AI trị giá hàng tỷ đô la.
Cùng lúc đó, các công ty khởi nghiệp cũng đi theo mô hình tương tự, sử dụng các công cụ AI thay vì tuyển dụng nhân viên mới.
"Đúng là các công ty công nghệ lớn và các công ty khởi nghiệp đều nâng tiêu chuẩn đối với sinh viên mới tốt nghiệp. AI cho phép các công ty khởi nghiệp hoạt động hiệu quả mà không cần thuê nhân viên thiếu kinh nghiệm", Scott Xiao, đối tác tại Goodwater Capital, cho biết.
Theo công ty đầu tư mạo hiểm SignalFire, nhu cầu về các vị trí cấp thấp đã giảm đáng kể. Vào năm ngoái, sinh viên mới tốt nghiệp chiếm chưa đến 6% số nhân viên được thuê của các công ty khởi nghiệp.
Ngược lại, các công ty công nghệ lại sẵn sàng trả những khoản tiền khổng lồ để thu hút những tài năng AI hàng đầu.
Meta được cho là đã đề nghị tới 100 triệu đô la để lôi kéo các kỹ sư từ OpenAI. Sự phân cực này để lại rất ít chỗ cho các lập trình viên mới vào nghề hoặc cấp thấp.
Mặc dù thị trường lao động có vẻ ảm đạm, một số chuyên gia tin rằng sự co lại này chỉ là tạm thời. Khi các ứng dụng AI đa dạng hóa, các lĩnh vực mới có thể mở ra.
"Tuyển dụng sẽ không giảm mãi mãi", Scott Xiao nhận định. "Nhu cầu về phần mềm cá nhân hóa đang tăng lên, và mỗi cá nhân có thể sớm có các hệ thống độc đáo. Việc duy trì chúng đòi hỏi nhiều người hơn. Đến thời điểm nào đó, cơ hội sẽ quay trở lại với những người mới tốt nghiệp".
Phương Lam