Lá chắn công nghệ bảo vệ hàng thật trên môi trường số

6 giờ trướcBài gốc

Nhân viên Tập đoàn quốc tế Á Châu giao hàng cho đơn vị vận chuyển.

Quy mô mở rộng, thủ đoạn tinh vi

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), trong nửa đầu năm 2025, Cục đã yêu cầu các sàn thương mại điện tử gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm và xử lý trên 11.000 gian hàng có dấu hiệu vi phạm. Tại TP. Hồ Chí Minh, Chi cục Quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh cũng phát hiện xử lý 526 vụ vi phạm, xử phạt gần 20 tỷ đồng. Trong đó có nhiều vụ việc liên quan đến hoạt động kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử. Những con số này cho thấy vi phạm kinh doanh trực tuyến ngày càng diễn biến phức tạp và tinh vi.

Từng là nạn nhân mua hàng trên sàn thương mại điện tử, chị Nguyễn Thị Toán (ngụ phường Tân Mỹ, TP. Hồ Chí Minh) bức xúc chia sẻ: "Tôi đặt mua đôi giày trên ứng dụng trực tuyến, dù đã cẩn thận lựa chọn nhà bán hàng, xem đánh giá của người mua, nhưng vẫn thất vọng khi nhận hàng. Sản phẩm có hình dáng tương tự như hình ảnh trên website, nhưng chất liệu khác hẳn, màu sắc lợt lạt, đường keo dán vụng về".

Trong cuộc chiến với các phương thức lừa đảo trực tuyến, doanh nghiệp là đối tượng bị thiệt hại nặng nề nhất, không chỉ về doanh thu, mà còn về uy tín trên thị trường. Yến sào đóng hũ của Công ty cổ phần Yến sào Nha Trang là nạn nhân trực tiếp của nhiều website và người bán hàng giả mạo.

"Website hay người bán hàng chào hàng bằng hình ảnh, giấy tờ như giấy chứng nhận sản phẩm đạt ISO (một chứng nhận về chất lượng), an toàn thực phẩm của chúng tôi, nhưng lại gửi sản phẩm làm giả mạo của họ. Chỉ đến khi người tiêu dùng đến chúng tôi để khiếu nại, chúng tôi mới biết để tư vấn, giải thích cho người tiêu dùng", ông Tạ Đình Vũ Đàm, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Yến sào Nha Trang cho hay.

Nhân viên Tập đoàn quốc tế Á Châu livestream bán hàng.

Các nhà sản xuất mũ bảo hiểm cũng chật vật nhiều năm nay trước nạn mũ bảo hiểm giả, nhái thương hiệu bán tràn lan trên thị trường, nhất là tại các sàn kinh doanh trực tuyến. Tập đoàn quốc tế Á Châu sở hữu nhiều thương hiệu mũ bảo hiểm nổi bật như: Asia, Royal, Roc, Royce… bị thiệt hại ít nhất 30% doanh thu vì vấn nạn hàng giả. Theo đại diện Tập đoàn, tình trạng mũ bảo hiểm kém chất lượng, hàng giả, nhất là mũ nhập từ Trung Quốc gắn tiêu chuẩn 3C nhưng không đạt chuẩn chất lượng Việt Nam ngày càng nguy hại và phức tạp.

"Trong khi chúng tôi đầu tư rất nhiều cho nghiên cứu, công nghệ sản xuất, kiểm định, phát triển thị trường, thì các đơn vị làm giả chỉ việc sao chép kiểu dáng, thương hiệu của chúng tôi để bán trên các sàn thương mại điện tử. Thiệt hại trước mắt là doanh thu, nhưng nghiêm trọng hơn là uy tín, niềm tin của khách hàng vào sản phẩm của chúng tôi. Đây là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, cần phải được chấn chỉnh", ông Nguyễn Văn Thịnh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn quốc tế Á Châu bức xúc chia sẻ.

Kinh doanh trực tuyến nở rộ, cũng đồng nghĩa tất cả các mặt hàng từ mỹ phẩm, thực phẩm, thời trang, hàng tiêu dùng… đều bị làm giả, làm nhái, không đạt chuẩn về chất lượng, bán rất rẻ để thu hút người mua. Theo ông Nguyễn Đức Lợi, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Chống hàng giả, các thủ đoạn vi phạm kinh doanh trực tuyến ngày càng khó nhận diện: sao chép bao bì, mẫu mã, tên thương hiệu, tạo tài khoản ảo "đánh bóng" sản phẩm, mượn danh thương hiệu lớn để bán hàng kém chất lượng... Các đối tượng lợi dụng tính ẩn danh và độ phủ rộng của thương mại điện tử, khiến cơ quan chức năng khó kiểm soát, truy vết dòng hàng, nguồn gốc và trách nhiệm pháp lý.

Ông Võ Thanh Mỹ, Chi hội trưởng Chi hội truyền thông số phía Nam phân tích thêm, Việt Nam đang chứng kiến tốc độ số hóa trong thương mại rất nhanh, nhưng đi kèm với đó là áp lực kiểm soát chất lượng. Nhiều nhà bán hàng không đầu tư sản phẩm, thương hiệu, làm giả, làm nhái để chạy theo doanh số ngắn hạn là thực trạng đáng báo động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính minh bạch của thị trường và trải nghiệm của người dùng.

Lá chắn công nghệ

Tem AI ứng dụng công nghệ giúp truy xuất, minh bạch thông tin cho sản phẩm chính hãng, bảo vệ người tiêu dùng.

Giảm thiểu rủi ro từ tình trạng bát nháo này, doanh nghiệp chân chính phải chủ động bảo vệ uy tín thương hiệu của mình. Theo ông Nguyễn Văn Thịnh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn quốc tế Á Châu, kinh doanh trực tuyến đang chiếm khoảng 30% doanh thu toàn tập đoàn. Đây là kênh rất tiềm năng, nhưng cũng nhiều rủi ro. Để chặn mũ bảo hiểm không đạt chuẩn đến người tiêu dùng, trước hết đơn vị tập trung truyền thông, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sử dụng mũ đạt chuẩn, về các kênh bán hàng chính hãng của đơn vị, đồng thời làm việc với luật sư, cơ quan chức năng theo dõi, phát hiện và tố giác hành vi sản xuất, kinh doanh mũ bảo hiểm kém chất lượng.

"Chúng tôi cũng tập đầu tư nghiên cứu đa dạng mẫu mã sản phẩm, ứng dụng công nghệ để đảm bảo 100% mũ xuất xưởng đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, có tem nhãn nhận diện, mã code truy xuất nguồn gốc. Sản phẩm càng tinh vi, tiêu chuẩn cao, thì càng khó bị sao chép, làm nhái. Tập đoàn cũng mở rộng hệ thống bán hàng trực tiếp từ nhà máy đến người tiêu dùng, hạn chế khâu trung gian, giám sát các kênh bán hàng, giao hàng trực tuyến, đảm bảo người dân đặt mua được mũ bảo hiểm chính hãng", ông Thịnh cho biết.

Bên cạnh đó, ông Thịnh cũng kiến nghị cần phải có giải pháp siết chặt kiểm soát nhập khẩu, yêu cầu sàn thương mại điện tử phải chịu trách nhiệm pháp lý với sản phẩm bán trên nền tảng, đồng thời tăng cường kiểm tra – xử phạt, phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và nền tảng trực tuyến. Chỉ khi cả hệ thống cùng vào cuộc, từ nhập khẩu, lưu thông, đến tiêu dùng mới tạo được thị trường minh bạch, an toàn, bảo vệ được những thương hiệu chân chính.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện Cục Sở hữu Trí tuệ tại TP. Hồ Chí Minh cho biết, trong bối cảnh bùng nổ thương mại điện tử như hiện nay, ngay cả ngành chức năng cũng rất loay hoay để xác định hàng thật, hàng giả. Như vậy, cần phải có những công cụ số để minh bạch thông tin, làm căn cứ để nhận biết sản phẩm thật hay giả. Chuyển đổi số, trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm, ứng dụng công nghệ bảo vệ hàng chính hãng là giải pháp hiệu quả, thiết thực để bảo vệ doanh nghiệp chân chính.

Thương mại điện tử là kênh bán hàng tiềm năng cho các doanh nghiệp chính hãng.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Viết Hồng, Tổng Giám đốc Công ty CHG, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP. Hồ Chí Minh phân tích, doanh nghiệp, người tiêu dùng cùng phải chủ động nhập cuộc trong thời đại 4.0. Không chỉ ứng dụng giải pháp công nghệ vào sản xuất, doanh nghiệp còn phải ứng dụng công nghệ trong truy xuất, minh bạch thông tin.

"Công ty CHG đang phát triển giải pháp tem AI ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, doanh nghiệp có thể sử dụng như một trợ lý ảo, được cung cấp đầy đủ thông tin, hiểu rõ về hoạt động, sản phẩm của doanh nghiệp để sẵn tư vấn 24/24 cho khách hàng khi có thắc mắc về sản phẩm. Với việc sử dụng tem AI này, người tiêu dùng cũng được định danh, có thể tiếp cận kho thông tin về sản phẩm chính hãng, để quyết định mua hay không mua. Tem AI được xem như “hộ chiếu số” để doanh nghiệp minh bạch, bảo vệ chất lượng sản phẩm, còn người tiêu dùng có cơ sở để tin tưởng, lựa chọn hàng chính hãng", ông Hồng phân tích.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang tập trung hoàn thiện dự thảo Luật Thương mại điện tử sửa đổi, trong đó tập trung định danh người bán để tăng hiệu quả quản lý, xử lý vi phạm và bảo vệ người dùng, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, phát hiện hành vi gian lận trong môi trường số.

Trong kỷ nguyên số, thương mại điện tử là “đường cao tốc” nhưng cũng là “điểm nóng” cho hàng giả, hàng nhái lợi dụng. Chống hàng giả, hàng nhái trong môi trường số không thể chậm trễ, để thương mại điện tử Việt Nam phát triển minh bạch và bền vững.

Hương Giang (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/la-chan-cong-nghe-bao-ve-hang-that-tren-moi-truong-so-20250817151120023.htm