Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025 từ 8% trở lên, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biến lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng thương mại.
"Làn sóng" giảm lãi suất tiết kiệm lan rộng
Theo kết quả khảo sát các khó khăn của doanh nghiệp TP.HCM do Hiệp hội Doanh nhiệp TP.HCM (HUBA) công bố mới đây, có tới 39% doanh nghiệp cho biết thiếu vốn kinh doanh.
HUBA cho hay, thực tế khá nhiều doanh nghiệp đang thiếu tiền để trả các khoản nợ trước đây và bổ sung vốn lưu động cho hoạt động tiếp theo. Do đó, HUBA đề nghị gia hạn lâu dài chính sách giảm lãi suất, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 02/2023.
Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2025, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, dịp đầu năm dương lịch và sau Tết Nguyên đán, nhu cầu gửi tiền của người dân và doanh nghiệp tăng lên nhiều. Do đó, các ngân hàng đẩy mạnh huy động, đã có khoảng 8 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất nhưng chỉ ở một số kỳ hạn.
Trong bối cảnh đó, NHNN xác định mục tiêu lớn lúc này là phải duy trì lãi suất thấp ổn định hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp, người dân. Vì vậy, NHNN đã chỉ đạo ngay các ngân hàng thương mại đã tăng lãi suất huy động dịp đầu năm (không tăng lãi suất cho vay) điều chỉnh lãi suất.
Theo thống kê của NHNN, có 12 ngân hàng thương mại đã kịp thời điều chỉnh giảm lãi suất huy động từ 0,1%, trong đó có ngân hàng giảm sâu 0,7%.
Đáng chú ý, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng nhanh chóng hạ nhiệt, là tín hiệu cho thấy hệ thống ngân hàng đang nỗ lực ổn định mặt bằng lãi suất. “NHNN áp dụng các công cụ chính sách nhằm tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại có thanh khoản, có nguồn vốn, để không phải tăng lãi suất đầu vào nhằm huy động vốn, đó chính là quan điểm điều hành của NHNN từ nay đến cuối năm”, ông Tú nói.
Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng còn đưa ra gói tín dụng ưu đãi, phù hợp, nhất là các gói tín dụng nhà ở xã hội, người có thu nhập thấp.
Sau khi lãi suất cho vay đã giảm bình quân 1,1%/năm trong năm 2024, các ngân hàng đã tích cực tiết giảm chi phí để có điều kiện hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân trong 2 tháng đầu năm 2025.
Ông Vương Thành Long, Phó Trưởng Khối Kinh doanh vốn và tiền tệ, BIDV cho biết: “Lãi suất BIDV cung ứng trên thị trường bám sát lãi suất điều hành của NHNN, hiện vào khoảng 4%. BIDV sẽ tiếp tục có điều chỉnh kịp thời theo thực tế điều hành của NHNN. Nguồn vốn đổ vào các lĩnh vực phục vụ sản xuất kinh doanh, đầu tư cho tiêu dùng, xuất nhập khẩu”.
Lãi suất thấp có thể duy trì hết năm nay
Các ngân hàng đang duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ổn định trong 2 tháng đầu năm. Song mới đây, Thủ tướng đặt “bài toán” cho ngành ngân hàng là giảm hơn nữa lãi suất cho vay nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt 8% trở lên.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho hay: "Việc các ngân hàng thương mại lớn hỗ trợ các ngân hàng nhỏ giảm lãi suất cho vay qua đêm kỳ hạn ngắn là động thái rất tốt, nên khuyến khích, có một lộ trình để làm sao quá trình kéo dài, các ngân hàng không phải lo nhiều về vấn đề thanh khoản cũng như nguồn lực để cho vay đối với nền kinh tế. Như vậy sẽ không nâng lãi suất huy động đầu vào và là điều kiện để giảm lãi suất cho vay ra hoặc ít nhất giữ nguyên mặt bằng lãi suất cho vay".
Trong khi đó, một số chuyên gia đánh giá mặt bằng lãi suất thấp hiện nay sẽ còn duy trì ít nhất đến hết năm 2025 nhờ nhiều yếu tố hỗ trợ. Đó là: NHNN vẫn duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để kích thích tín dụng, nhưng dư địa giảm thêm không còn nhiều; Kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá. Đồng thời, “sức khỏe” hệ thống ngân hàng đã cải thiện rất nhiều.
TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho rằng, với tình hình kinh tế hiện nay, lãi suất năm 2025 khó có sự thay đổi, kể cả lãi suất điều hành lẫn lãi suất trên thị trường.
Ông Nghĩa phân tích, mặc bằng lãi suất không thể tăng vì Chính phủ muốn duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng. Hơn nữa, lãi suất không tăng vì hiện nay không có kênh đầu tư nào đủ mạnh để đe dọa tiền gửi ngân hàng. Thông thường, có 4 nguồn cạnh tranh với tiền gửi ngân hàng là: vàng, chứng khoán, bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, song hiện cả 4 kênh này đều đang gặp khó và không đủ sức cạnh tranh với tiền gửi, không đủ sức để làm thay đổi mặt bằng lãi suất huy động. Vì vậy, lãi suất năm 2025 sẽ tương đối ổn định.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng khẳng định, NHNN tiếp tục giữ ổn định lãi suất theo hướng ổn định, hướng tới giảm khi có điều kiện.
Với định hướng như vậy, trước mắt, mặt bằng lãi điều hành hay các loại lãi suất trên thị trường sẽ được giữ ở mức ổn định trong năm nay.
Tuy nhiên, giới phân tích dự báo từ năm 2026 trở đi, xu hướng lãi suất sẽ phụ thuộc vào các yếu tố vĩ mô toàn cầu: Chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), ECB và các ngân hàng trung ương lớn; xung đột địa chính trị (Nga-Ukraine, Trung Đông…) ảnh hưởng đến giá năng lượng và lạm phát; sự phục hồi kinh tế toàn cầu và chu kỳ tăng trưởng của Việt Nam.
Nếu các yếu tố này không gây áp lực quá lớn, Việt Nam vẫn có thể duy trì mặt bằng lãi suất ổn định. Nhưng nếu lạm phát quay trở lại hoặc thị trường tài chính có biến động mạnh, NHNN có thể sẽ tính tới phương án điều chỉnh lãi suất để kiểm soát rủi ro.
Huyền Anh