Lãi suất tiền gửi đồng loạt tăng
Theo ghi nhận trên thị trường tài chính, áp lực tăng lãi suất huy động tiền gửi đã lan nhanh trong hệ thống ngân hàng kể từ tháng 10 tới nay, và dồn dập hơn trong tháng 11. Từ đầu tháng 11 đến nay đã có 21 ngân hàng tăng lãi suất huy động, với mức tăng phổ biến trong khoảng 0,1–0,5 điểm %. Có thể điểm danh một loạt ngân hàng đã tăng lãi suất gửi tiết kiệm ở nhiều kỳ hạn như Nam A Bank, Techcombank, Vikki Bank, Cake by VPBank, BVBank, NCB, OCB, LPBank, Kienlongbank…
Nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động để thu hút tiền gửi. Ảnh minh họa.
Một trong những ngân hàng tăng mạnh lãi suất là VPBank. Theo đó, từ ngày 28/11, với mức tăng 0,25%/năm cho tiền gửi kỳ hạn 3-5 tháng, VPBank đưa lãi suất kỳ hạn này chạm mức tối đa theo quy định đối với tiền gửi có kỳ hạn dưới 6 tháng là 4,75%/năm. Đây là lần thứ hai VPBank tăng lãi suất huy động trong chưa đầy một tuần. Trước đó, VPBank đã tăng 0,1%/năm với tiền gửi kỳ hạn 1-5 tháng và tăng 0,3%/năm kỳ hạn 6-36 tháng vào 24/11. Một nhà băng khác, đó là Techcombank cũng đã nâng lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức tối đa được phép là 4,75%/năm - dành cho khách hàng Private gửi tiền qua kênh trực tuyến.
Trong nhóm quốc doanh, VietinBank cũng vừa nâng lãi suất tiền gửi trực tuyến ở loạt kỳ hạn ngắn, trở thành ngân hàng Big4 đầu tiên tham gia đợt điều chỉnh của tháng 11, với mức tăng 0,4% ở kỳ hạn dưới 3 tháng; các kỳ hạn 3 - 5 tháng tăng 0,5%; kỳ hạn 6-11 tháng tăng 0,6%. Ngoài ra, các ngân hàng khác không trực tiếp tăng lãi suất huy động, song đã tung ra một loạt các chương trình ưu đãi nhằm thu hút tiền gửi khách hàng. Agribank triển khai chương trình “Tiết kiệm hôm nay - Rinh ngay quà tặng” với hơn 3.300 giải thưởng, tổng giá trị gần 9,7 tỷ đồng. Vietcombank cũng áp dụng chương trình quay số trúng thưởng đến ngày 16/1/2026 cho khách gửi từ 30 triệu đồng ở các kỳ hạn 6-13 tháng, với tổng giá trị giải thưởng 4,4 tỷ đồng, trong đó giải đặc biệt trị giá 1 tỷ đồng…
Lãi suất tăng, lượng tiền gửi vào ngân hàng cũng liên tục lập kỷ lục mới. Theo số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố, đến cuối tháng 9, tiền gửi cả khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế các tổ chức tín dụng đạt gần 16,18 triệu tỷ đồng, tăng gần 3% so với số liệu công bố gần nhất cuối tháng 7 (15,73 triệu tỷ đồng). Trong đó, tiền gửi của dân cư tiếp tục lập đỉnh mới với hơn 7,83 triệu tỷ đồng, tăng 10,86% so với đầu năm. Tiền gửi của doanh nghiệp đạt hơn 8,35 triệu tỷ đồng, tăng 8,91% so với cuối năm 2024. Ngoài ra, NHNN cho biết tổng phương tiện thanh toán tính đến cuối tháng 9 đạt gần 20 triệu tỷ đồng, tăng 11,53% so với đầu năm.
Ghi nhận dữ liệu từ NHNN, trong tháng 9, lãi suất tiền gửi bằng Việt Nam đồng bình quân của ngân hàng thương mại trong nước ở mức 0,1-0,2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 3,4-4,1%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng. Mức 4,6 - 5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; 4,9-6,1%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và 6,7-7,5%/năm đối với kỳ hạn trên 24 tháng.
Nhà máy nông sản xuất khẩu hàng trăm container mỗi năm nhưng công suất khó mở rộng do hạn chế dòng vốn. Ảnh minh họa: CTV.
Doanh nghiệp chủ động chi phí vốn
Theo các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân chính khiến lãi suất huy động tăng đồng loạt là yếu tố mùa vụ. Phó GS.TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cho biết nguyên nhân khiến các ngân hàng đồng loạt tăng lãi suất huy động chủ yếu xuất phát từ nhu cầu vốn vào những tháng cuối năm luôn ở mức cao, trong khi các ngân hàng cũng muốn thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để hoàn thành chỉ tiêu cả năm.
Trong khi đó, chia sẻ từ thực tế của “người trong cuộc”, ông Vũ Minh Trường, Giám đốc Khối Nguồn vốn và Thị trường Tài chính VPBank cho biết tình trạng tín dụng tăng nhanh hơn huy động kéo dài, gây áp lực lên thanh khoản và lãi suất trong thời gian tới. Cụ thể, tăng trưởng tín dụng của hệ thống đạt khoảng 13,5%, trong khi đó tăng trưởng huy động là 9,6%. Tương tự, so với cùng kỳ tháng 9 năm trước, tín dụng tăng gần 19%, trong khi huy động tăng khoảng 16%, chênh lệch giữa hai con số này khoảng 3%.
"Các chỉ số này đã liên tục tăng trong thời gian gần đây, dẫn đến tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) của hệ thống ở mức tương đối cao, hiện khoảng 98% nếu chỉ tính thị trường 1. Đây là những yếu tố cho thấy áp lực tăng lãi suất hiện nay là rất rõ ràng", ông Trường cho hay.
TS Cấn Văn Lực, Ủy viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng, lãi suất huy động có xu hướng nhích lên thời gian gần đây trong bối cảnh NHNN tiếp tục giữ lãi suất điều hành ổn định khoảng 4,5% để thúc đẩy tăng trưởng. Lãi suất huy động tăng ngoài yếu tố mùa vụ, còn do các kênh đầu tư khác hấp dẫn khiến dòng tiền nhàn rỗi vào ngân hàng không nhanh, mạnh như kỳ vọng, trong khi ngành ngân hàng đang thúc đẩy tăng trưởng tín dụng tăng khoảng 16-17% trong năm nay. Và thực tế trong 10 tháng qua, tăng trưởng tín dụng đã xấp xỉ 15%, nhu cầu vốn là rất lớn. "Dù vậy, Chính phủ và NHNN yêu cầu không được tăng lãi suất cho vay nên bài toán của các ngân hàng sẽ phải tiết giảm chi phí, giảm biên lợi nhuận ròng", TS. Lực nói.
Về triển vọng mặt bằng lãi suất huy động từ nay đến cuối năm, chuyên gia ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu dự báo áp lực tăng huy động sẽ duy trì. Tương tự, các chuyên gia đến từ Công ty Chứng khoán Vietcombank cũng cho rằng dư địa giảm lãi suất gần như không còn khi tín dụng được dự báo có thể bứt tốc mạnh vào cuối năm, đặc biệt sau khi NHNN nới chỉ tiêu cho nhiều ngân hàng thương mại. Áp lực tỷ giá tiếp tục hiện hữu, trong khi thị trường bất động sản và tài sản tài chính tăng nóng đã tạo thêm nhu cầu tín dụng lớn, đồng thời buộc ngân hàng phải điều chỉnh lãi suất huy động lên mức hợp lý nhằm kiểm soát dòng vốn và đảm bảo an toàn hệ thống.
Lãi suất huy động tăng, tất yếu lãi cho vay cũng sẽ tăng theo. Dù vậy, theo các chuyên gia, mức tăng lãi suất hiện tại chưa gây tác động lớn đến lãi vay các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh - nhóm được ưu tiên trong điều hành. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Độ nhận định việc giảm thêm lãi suất cho vay trên diện rộng là khó khả thi trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh và nhu cầu vốn cuối năm ở mức cao. Để đảm bảo thanh khoản, các ngân hàng buộc phải duy trì lãi suất huy động ở mức đủ hấp dẫn, khiến khả năng giảm lãi vay bị hạn chế. Còn với doanh nghiệp, câu chuyện lãi suất tăng cuối năm theo mùa vụ là điều đã được dự báo trong kế hoạch kinh doanh.
Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến nghị để đối phó với lãi suất tăng, doanh nghiệpnênđiều chỉnh kế hoạch tài chínhbằng cách cắt giảm chi phí, tái cấu trúc nợ và tìm kiếm các kênh đầu tư đa dạng hơn. Ngoài ra, việctối ưu hóa chi phí hoạt độngthông qua công nghệ và cải thiện quy trình sản xuất cũng rất quan trọng, giúp duy trì sự ổn định trong bối cảnh chi phí vay vốn tăng cao…
Hà An