Làm chủ công nghệ giám định hài cốt liệt sĩ

2 giờ trướcBài gốc

Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát biểu tại sự kiện.

Sự kiện diễn ra trong không khí đặc biệt, hướng tới kỷ niệm 50 năm thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, đồng thời chào mừng 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây cũng là hoạt động tri ân sâu sắc đối với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc và gửi lời biết ơn tới thân nhân của họ.

Phát biểu tại sự kiện, Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết: Đây là sự kiện mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc, không chỉ thể hiện sự tri ân của chúng ta đối với những anh hùng đã hy sinh vì Tổ quốc, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực ứng dụng các công nghệ hiện đại phục vụ nhiệm vụ cao cả và nhân văn. Những tiến bộ khoa học và công nghệ được triển khai không chỉ với tinh thần trách nhiệm mà còn bằng tình cảm trân trọng đối với những người đã ngã xuống và những gia đình đã chờ đợi suốt hàng chục năm qua.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, trong nhiều năm qua Việt Nam đã nỗ lực áp dụng các phương pháp giám định ADN, trong đó giám định ADN ti thể là công nghệ quan trọng góp phần xác định được danh tính cho nhiều liệt sĩ. Tuy nhiên cùng với thời gian, các hạn chế kỹ thuật của phương pháp này dần bộc lộ nhiều yếu tố như: dữ liệu di truyền thu được ít và độ phân ly không đủ cao, xác suất trùng hợp ngẫu nhiên trong quần thể lớn; nhiều trường hợp thân nhân gần với liệt sĩ không còn, thiếu các thông tin thực chứng hỗ trợ… Những yếu tố này khiến việc xác định danh tính các liệt sĩ gặp nhiều khó khăn.

Với trách nhiệm của cơ quan nghiên cứu hàng đầu của cả nước, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ đã chủ động tiếp cận, nghiên cứu và triển khai các công nghệ giám định ADN tiên tiến nhất trên thế giới.

Quy trình công nghệ giám định ADN mới là kết quả của sự nỗ lực bền bỉ của đội ngũ cán bộ Trung tâm Giám định ADN - Viện Sinh học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, phối hợp với các chuyên gia và nhà khoa học di truyền-pháp y quốc tế thuộc Ủy ban quốc tế về Người mất tích (ICMP).

Tập thể các nhà khoa học hai bên đã cùng nghiên cứu, lựa chọn và hoàn thiện quy trình công nghệ giám định phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam. Hoạt động này nằm trong khuôn khổ Dự án hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ về “Nâng cao năng lực giám định nhận dạng người mất tích trong chiến tranh”, do Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì.

Quy trình công nghệ giám định ADN mới là sự kết hợp của việc tối ưu phương pháp tách chiết ADN, sử dụng bộ chỉ thị đa hình nucleotide đơn (SNP) của hệ gen nhân, kỹ thuật giải trình tự gen thế hệ mới (Next Generation Sequencing - NGS), hệ thống phần mềm quản lý và khớp nối dữ liệu.

Quy trình công nghệ này cho phép xác định chính xác quan hệ huyết thống theo cả dòng cha và dòng mẹ tới 4-5 thế hệ, đặc biệt phù hợp với các mẫu hài cốt liệt sĩ đã chôn cất lâu năm, chỉ có khả năng thu hồi ADN chất lượng kém và bị đứt gãy nhiều (kích thước trung bình khoảng 50-70 bp), thường không thành công với các phương pháp giám định đang sử dụng.

Quy trình công nghệ giám định mới được áp dụng tại Nghĩa trang Liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng) trên 58 mẫu hài cốt. Gần 90% trên tổng số mẫu đã thu được dữ liệu chỉ thị SNP đủ tiêu chuẩn để so sánh, đối khớp phục vụ định danh.

Trao kết quả giám định ADN xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Trong đợt phân tích đối khớp đầu tiên đã xác định chính xác danh tính của hai liệt sĩ là Liệt sĩ Hoàng Văn Hòa và Liệt sĩ Trần Văn Can. Việc làm chủ và áp dụng thành công quy trình công nghệ mới giúp giải quyết các hạn chế của quy trình giám định nhận dạng hài cốt liệt sĩ bằng ADN ti thể, mở ra hướng giải quyết triệt để “các nút thắt kỹ thuật” tồn tại nhiều năm trong công tác xác định danh tính hài cốt liệt sĩ tại Việt Nam (các mẫu hài cốt phân hủy nặng, thiếu thông tin thực chứng, hoặc không còn thân nhân gần).

Theo Ban Chỉ đạo quốc gia 515, hiện nay cả nước còn hơn 300 nghìn hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính và gần 200 nghìn liệt sĩ chưa được quy tập và Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn thành giám định ADN cho khoảng 20 nghìn mẫu hài cốt liệt sĩ.

Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện và chuẩn hóa quy trình giám định ADN; phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nội vụ, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan để mở rộng ứng dụng công nghệ mới tại nhiều nghĩa trang trên toàn quốc nhằm góp phần hoàn thành mục tiêu của Đảng và Chính phủ về công tác định danh liệt sĩ còn thiếu thông tin.

BÍCH LIÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/lam-chu-cong-nghe-giam-dinh-hai-cot-liet-si-post929579.html