Làm rõ các cơ chế để tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai

2 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng

Khơi thông nguồn lực đất đai cho phát triển

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết cơ quan soạn thảo nhận thức rõ tính chất đặc biệt quan trọng của nội dung thảo luận, thể hiện qua việc thời lượng dành cho chuyên đề được Chủ tịch Quốc hội chỉ đạo bổ sung thêm.

Về sự cần thiết và phạm vi điều chỉnh của nghị quyết, Bộ trưởng khẳng định, nhiều đại biểu đồng tình cao với việc ban hành nghị quyết nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Một số ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát để tận dụng tối đa dư địa chính sách, giải phóng mọi nguồn lực đất đai phục vụ phát triển, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Để chuẩn bị cho việc tiếp tục điều chỉnh Luật Đất đai 2024, Ban Chấp hành Trung ương và Chính phủ đã tổ chức đánh giá 3 năm triển khai Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương và 1 năm thi hành Luật Đất đai. Trên cơ sở đó, Ban Chấp hành Trung ương đã cho ý kiến thống nhất tại Nghị quyết 69 đối với các vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo nghị quyết lần này với 3 nhóm nội dung: thể chế hóa Nghị quyết 69; tháo gỡ điểm nghẽn được Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế pháp luật nêu tại Thông báo số 08; và xử lý các khó khăn trong thi hành Luật Đất đai 2024.

Đối với các nội dung đại biểu góp ý nhưng chưa thể tiếp thu ngay trong nghị quyết hiện tại, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá toàn diện để đưa vào sửa đổi Luật Đất đai một cách căn cơ và dự kiến trình Quốc hội vào năm 2027.

Giải trình sâu từng nhóm vấn đề

Về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Bộ trưởng ghi nhận nhiều ý kiến đề nghị làm rõ sự cần thiết bổ sung các trường hợp nhà nước thu hồi đất. Tại Điều 79 Luật Đất đai đã quy định 31 trường hợp nhà nước thu hồi vì lợi ích quốc gia, công cộng; tuy nhiên trong bối cảnh mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội ở mức hai con số, cần bổ sung các trường hợp mới: dự án trong khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế; thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán hợp đồng BT, tạo quỹ đất cho thuê tiếp tục sản xuất kinh doanh đối với tổ chức bị thu hồi; và thu hồi phần diện tích còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và đạt trên 75% số người sử dụng đất.

Bộ trưởng cho biết, nhiều đại biểu đồng tình với cơ chế cho phép thu hồi phần diện tích còn lại khi vượt ngưỡng 75% về diện tích và người sử dụng đất; trong khi một số ý kiến đề nghị tăng tỉ lệ đồng thuận để hạn chế tranh chấp; ngược lại cũng có ý kiến đề nghị ngưỡng thấp hơn hoặc chỉ yêu cầu đáp ứng một trong hai điều kiện. Cơ quan soạn thảo xác định đây là vấn đề đặc biệt nhạy cảm, cần đánh giá toàn diện trên các góc độ kinh tế – xã hội – an ninh – trật tự và quyền lợi hợp pháp của người dân. Do đó, dự thảo trao thẩm quyền quyết định cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh – cơ quan đại diện cho ý chí và quyền làm chủ của nhân dân – xem xét việc thu hồi phần diện tích còn lại.

Về phương án bồi thường đối với diện tích thu hồi còn lại, Bộ trưởng nêu rõ dự thảo đã đưa ra hai phương án: Phương án một áp dụng bồi thường theo cơ chế thu hồi đất của Nhà nước; Phương án hai bảo đảm người dân nhận mức bồi thường không thấp hơn trung bình giá đã thỏa thuận, phần chênh lệch do nhà đầu tư chi trả và được tính vào chi phí của dự án. Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan thẩm tra để lựa chọn phương án trình Quốc hội.

Đối với kiến nghị liên quan thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, Bộ trưởng khẳng định cơ chế này chỉ áp dụng cho dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp và các dự án có sự đồng thuận của đa số người dân. Chính phủ sẽ quy định chi tiết trình tự, thủ tục để bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị thu hồi đất.

Liên quan giao đất – cho thuê đất – chuyển mục đích sử dụng đất, Bộ trưởng cho biết một số đại biểu đề nghị quy định chặt chẽ điều kiện giao đất không qua đấu giá để tránh thất thoát ngân sách và trục lợi chính sách. Dự thảo hiện quy định ba nhóm trường hợp giao đất – cho thuê đất không qua đấu giá: diện tích đất thanh toán BT; dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì lợi ích quốc gia – công cộng; và dự án năng lượng và du lịch gắn với thương mại dịch vụ tại vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.

Về tài chính đất đai và giá đất, Bộ trưởng thẳng thắn cho biết đây là nội dung được các đại biểu quan tâm nhiều nhất. Ý kiến đại biểu tập trung vào yêu cầu định giá sát giá thị trường, cập nhật hệ số điều chỉnh thường xuyên để hạn chế khiếu kiện và đảm bảo quyền lợi của người dân; đồng thời đề nghị tăng cường vai trò nhà nước trong quyết định giá đất. Cơ quan soạn thảo cho rằng việc áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh là giải pháp minh bạch và giúp đẩy nhanh tiến độ định giá, khắc phục những vướng mắc tồn tại hiện nay. Chính phủ sẽ quy định cụ thể cơ chế xây dựng bảng giá, hệ số điều chỉnh và phương pháp tính chi phí hạ tầng được trừ để đảm bảo công bằng và thuận lợi triển khai. Dự thảo cũng đã xử lý nội dung chuyển tiếp với các trường hợp đang xác định giá đất tại thời điểm nghị quyết có hiệu lực.

Trong lĩnh vực đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tách thửa và hợp thửa, Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã tiếp thu thực tiễn nhiều địa phương phản ánh vướng mắc đối với tách thửa nông nghiệp. Dự thảo được chỉnh lý theo hướng: khi chuyển mục đích một phần thửa đất thì không bắt buộc phải tách thửa; hợp thửa không yêu cầu cùng mục đích sử dụng; đồng thời tiếp tục kiểm soát chặt các trường hợp đất có nguồn gốc vi phạm để tránh hợp thức hóa hành vi lấn chiếm.

Tiếp thu tối đa để bảo đảm nghị quyết đi vào cuộc sống

Kết thúc phần giải trình, Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định Chính phủ trân trọng tiếp thu các ý kiến tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu Quốc hội. Bộ trưởng nhấn mạnh cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa để thể chế hóa ngay trong dự thảo nghị quyết và các văn bản hướng dẫn thi hành sau khi nghị quyết được ban hành, với mục tiêu đảm bảo nghị quyết triển khai hiệu quả, đồng bộ và thực chất.

“Chính phủ sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra tiếp thu tối đa các ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để thể hiện ngay trong dự thảo nghị quyết này, cũng như các văn bản hướng dẫn thực hiện nghị quyết khi được ban hành” – Bộ trưởng kết luận.

Trần Hương

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/lam-ro-cac-co-che-de-thao-go-vuong-mac-trong-thi-hanh-luat-dat-dai-174476.html