Làm rõ hoạt động thương mại 'Chợ Nga' gần Đường Sách, Bưu điện TP.HCM

3 giờ trướcBài gốc

Khu vực "Chợ Nga", The Box Market nhìn từ lối vào cổng 125 Hai Bà Trưng, phường Sài Gòn, TP.HCM. Ảnh: Đỗ Khang.

Gần đây, biển hiệu “Chợ Nga” và hoạt động kinh doanh tại tòa nhà 125 Hai Bà Trưng, phường Sài Gòn, TP.HCM thu hút sự chú ý của dư luận. Dù công trình không nằm trong danh mục di tích, vị trí của nó sát bên các công trình văn hóa như Bưu điện Thành phố và Đường sách Nguyễn Văn Bình khiến dư luận lo ngại thương mại hóa có thể làm xói mòn tính biểu tượng và định danh văn hóa lâu đời ở khu vực trung tâm TP.HCM.

Sáng 6/10, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM đã tổ chức cuộc họp ghi nhận ý kiến từ các bên liên quan, bao gồm đại diện của Viễn thông TP.HCM (VNPT TP.HCM - đơn vị quản lý tòa nhà số 125 Hai Bà Trưng), Công ty Đường sách TP.HCM, chính quyền phường Sài Gòn và các bên liên quan.

Chợ Nga đặt cạnh Đường sách?

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, cho biết ngày 20/8, VNPT TP.HCM đã gửi văn bản đề nghị sửa chữa công trình với lý do xuống cấp, mong muốn cải tạo nội, ngoại thất. Ngày 27/8, Sở đã lập đoàn khảo sát hiện trạng và đến ngày 11/9 thì có văn bản phản hồi, đề nghị đơn vị chủ quản lưu ý màu sắc và thiết kế bên ngoài để tránh gây tương phản với các công trình văn hóa liền kề như Bưu điện Thành phố, Nhà thờ Đức Bà.

Dù tòa nhà chưa được xếp hạng di tích, nó nằm trong vùng lõi tiếp giáp di sản nên bất kỳ hoạt động nào cũng cần cân nhắc tác động đến cảnh quan văn hóa chung của khu vực.

Ông Nguyễn Minh Nhựt - Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM

Theo ông Nhựt, Luật Di sản văn hóa (có hiệu lực từ ngày 01/05/2025) bổ sung khái niệm “cảnh quan văn hóa”, yêu cầu bảo vệ cả không gian xung quanh di tích chứ không chỉ bản thân di tích. Mặt khác, tòa nhà Bưu điện Thành phố hiện nằm trong danh mục kiểm kê cũng được quản lý, bảo vệ và phát huy như một di tích cấp tỉnh.

“Dù tòa nhà chưa được xếp hạng di tích, nó nằm trong vùng lõi tiếp giáp di sản nên bất kỳ hoạt động nào cũng cần cân nhắc tác động đến cảnh quan văn hóa chung của khu vực”, ông nhấn mạnh.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, đại diện VNPT TP.HCM, khẳng định quá trình sửa chữa và cho thuê mặt bằng đều dựa trên cơ sở pháp lý. Đơn vị đã được Sở Quy hoạch Kiến trúc TP.HCM thông qua phương án kiến trúc. Ông Hưng nói thêm đã chủ động làm việc với Công ty Đường sách, hai bên thống nhất mở lại các cánh cửa cũ nhìn ra đường Nguyễn Văn Bình, vốn từng hoạt động chứ không phải “trổ cửa” mới.

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, chủ trì cuộc họp sáng 6/10.

Liên quan đến biển hiệu “Chợ Nga”, đại diện VNPT TP.HCM cho rằng đây là tên thương hiệu do đơn vị thuê sử dụng, không phản ánh bản chất hoạt động như một khu chợ truyền thống. Tuy nhiên, sau khi ghi nhận ý kiến từ dư luận, đơn vị đã yêu cầu đối tác tháo dỡ biển hiệu gây hiểu lầm.

Đại diện phường Sài Gòn cho biết VNPT TP.HCM có gửi văn bản xin sửa chữa nguyên trạng. Phường đã báo cáo với Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM về sự việc. Công trình hiện trong giai đoạn sửa chữa hiện trạng, phường chưa xử lý các hồ sơ liên quan đến đăng ký kinh doanh.

Tìm giải pháp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển

Ông Lê Hoàng, Giám đốc Công ty Đường sách TP.HCM, xác nhận các cửa ra Đường sách từ phía tòa nhà số 125 Hai Bà Trưng đã tồn tại và từng hoạt động trước đây. Việc mở lại 6 cánh cửa này đã được hai bên trao đổi từ đầu tháng 6 và thống nhất thực hiện. Công ty Đường sách TP.HCM cũng đã chủ động dỡ bỏ các rèm che, backdrop, đảm bảo thông thoáng để Viễn thông TP.HCM triển khai hoạt động hợp tác với đối tác thuê.

Việc xuất hiện chữ ‘Chợ’ khiến chúng tôi cảm thấy bất an vì nó không phù hợp với cảnh quan văn hóa.

Ông Lê Hoàng - Giám đốc Công ty Đường sách TP.HCM

Tuy nhiên, ông Lê Hoàng cũng nêu rõ những quan ngại khi chứng kiến sự xuất hiện của biển hiệu “Chợ Nga” và các gian hàng quần áo trong The Box Market. Theo ông, dù các gian hàng không trưng bày tràn ra Đường sách, hình ảnh bên trong với quần áo treo dày đặc và hoạt động phát tờ rơi spa tạo cảm giác không tương thích với không gian văn hóa, tri thức.

“Chúng tôi không bao giờ dám dùng chữ ‘chợ sách’, mà chỉ gọi là ‘hội sách’ hay ‘không gian trưng bày’. Việc xuất hiện chữ ‘Chợ Nga’ khiến chúng tôi cảm thấy bất an vì nó không phù hợp với cảnh quan văn hóa”, ông Lê Hoàng nói.

Ở góc nhìn bảo tồn, bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TP.HCM, nhấn mạnh vấn đề không chỉ nằm ở công trình 125 Hai Bà Trưng, mà là sự toàn vẹn của không gian gắn liền với di sản biểu tượng của TP.HCM như Bưu điện Thành phố.

Bà nói: "Người dân mặc định nơi đó là không gian thông tin - văn hóa. Nếu xây dựng hay kinh doanh trái ngành khiến người ta không còn nhận ra bản chất của không gian đó. Do đó, nhiều người lo ngại sẽ làm mất đi giá trị vô hình rất đáng quý".

Kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM đồng thời là Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP.HCM, cho rằng bản thân dự án cải tạo của VNPT TP.HCM đã được cơ quan chức năng duyệt theo hướng hạn chế ảnh hưởng đến kiến trúc di sản.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh: “Dư luận lần này chủ yếu bắt nguồn từ cái tên ‘Chợ Nga’. Chúng ta cần xử lý việc này trên nền luật quảng cáo, đặc biệt là yếu tố màu sắc, nội dung để tránh tác động thị giác và cảm quan của người dân đô thị”.

Phát biểu kết luận cuộc họp, ông Nguyễn Minh Nhựt cho biết Sở sẽ tổng hợp đầy đủ các ý kiến, lập báo cáo gửi UBND và Thành ủy TP.HCM. Đồng thời, Sở sẽ đưa ra khuyến nghị điều chỉnh về mặt hình thức hoạt động, quảng bá thương hiệu để không gian này trở lại đúng tinh thần văn hóa - thông tin vốn có.

Ông Nhựt nhấn mạnh Luật Di sản văn hóa mới sẽ là công cụ pháp lý quan trọng để quản lý tốt hơn những không gian nằm trong vùng lõi di sản, kể cả các công trình chưa được xếp hạng.

“Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước là bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Chúng ta không cấm các hoạt động hợp pháp nhưng nguyên tắc là phải hài hòa. Phải có phương án để kinh doanh và thương mại không đè văn hóa”, ông nói.

Đức An

Nguồn Znews : https://znews.vn/lam-ro-hoat-dong-thuong-mai-cho-nga-gan-duong-sach-buu-dien-tphcm-post1591215.html