Làm sao để bảo quản và rã đông sữa mẹ đúng chuẩn?

4 giờ trướcBài gốc

Nguyên tắc cốt lõi trong bảo quản sữa mẹ

TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: "Sữa mẹ chứa kháng thể và những phân tử đặc biệt giúp bảo vệ bé khỏi nhiễm trùng, giúp ruột và hệ miễn dịch phát triển đúng. Điều này làm giảm viêm và tổn thương lâu dài, đồng thời giúp thiết lập hệ vi khuẩn tốt trong ruột, tất cả đều góp phần giảm nguy cơ bị một số bệnh như dị ứng hoặc rối loạn chuyển hóa sau này".

TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn - Viện Dinh dưỡng Quốc gia.

Trước khi vắt/hút sữa, người mẹ cần rửa tay sạch bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây. Các dụng cụ trữ sữa phải là túi trữ sữa chuyên dụng hoặc bình thủy tinh/nhựa an toàn, không chứa BPA (tránh ký hiệu tái chế số 7), và phải được tiệt trùng kỹ lưỡng. Tuyệt đối không dùng túi nhựa thông thường hoặc chai dùng một lần để trữ sữa.

Để tránh lãng phí và đảm bảo an toàn, sữa nên được chia thành từng phần nhỏ, vừa đủ cho một cữ bú của trẻ (khoảng 60–120ml). Khi trữ đông, cần chừa một khoảng trống trong túi/bình vì sữa sẽ nở ra khi đóng băng. Quy tắc tối quan trọng là ghi rõ ngày và giờ vắt sữa lên nhãn. Nguyên tắc sử dụng luôn là "cũ trước - mới sau" (first in, first out).

Thời gian bảo quản sữa mẹ phụ thuộc vào nhiệt độ ổn định của môi trường:

Nhiệt độ phòng mát <26 độ C, tối đa 4 giờ.
Ngăn mát tủ lạnh từ 0 độ C đến 4 độ C, tối đa 4 ngày.
Ngăn đá tủ lạnh thường -18 độ C, tốt nhất là 6 tháng, có thể lên đến 12 tháng nếu điều kiện nhiệt độ ổn định.

Sữa phải được đặt ở sâu bên trong tủ lạnh/ tủ đông, nơi có nhiệt độ ổn định nhất, tránh xa cánh cửa tủ.

Không dùng sữa để quá 4 tiếng ở nhiệt độ phòng khoảng 26 độ C.

Kỹ thuật rã đông sữa mẹ an toàn và khoa học

Mục tiêu của rã đông là làm tan sữa từ từ, tránh sốc nhiệt để bảo toàn cấu trúc protein, chất béo và kháng thể. Phương pháp rã đông an toàn cha mẹ có thể tham khảo như sau:

Rã đông chậm: Chuyển sữa từ ngăn đá xuống ngăn mát tủ lạnh trước 12–24 giờ. Đây là cách rã đông từ từ, an toàn và giữ chất lượng sữa tốt nhất. Sữa sau khi tan hoàn toàn có thể tiếp tục bảo quản trong ngăn mát thêm tối đa 24 giờ.
Rã đông nhanh: Ngâm túi/bình sữa trong chậu nước lạnh hoặc dưới vòi nước lạnh đang chảy. Sau khi sữa tan hoàn toàn, mẹ có thể chuyển sang làm ấm sữa ngay.
Làm ấm sữa (từ ngăn mát): Đặt bình sữa vào chậu nước ấm hoặc sử dụng máy hâm sữa chuyên dụng để đạt đến nhiệt độ phòng hoặc nhiệt độ cơ thể khoảng 37 độ trước khi cho bé dùng.

Những điều cấm kỵ tuyệt đối khi rã đông

Nhiều trường hợp mẹ vì mong muốn tiết kiệm thời gian hoặc thiếu thông tin chuẩn xác đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng trong khâu rã đông sữa mẹ, vô tình làm giảm giá trị dinh dưỡng và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn cho trẻ. Theo bác sĩ Ngàn, sữa mẹ sau khi trữ đông vẫn là nguồn dinh dưỡng quý giá, nhưng quá trình rã đông cần tuân thủ nguyên tắc chậm rãi, ổn định và tránh tác động nhiệt đột ngột để bảo toàn các thành phần sinh học mỏng manh.

Dưới đây là những điều cấm kỵ tuyệt đối mà các mẹ bỉm sữa cần lưu ý:

Không đun sôi hoặc dùng lò vi sóng

Nhiệt độ cao đột ngột từ việc đun sôi trực tiếp hoặc sử dụng lò vi sóng sẽ phá hủy các protein miễn dịch quan trọng, các enzyme tiêu hóa và nhiều vitamin tan trong nước. Khi cấu trúc protein bị biến tính do nhiệt, khả năng kháng khuẩn và hỗ trợ tiêu hóa của sữa mẹ sẽ bị suy giảm đáng kể. Hơn nữa, lò vi sóng có thể tạo ra các "điểm nóng" cục bộ trong sữa, tiềm ẩn nguy cơ gây bỏng niêm mạc miệng và thực quản non nớt của trẻ.

Không dùng lò vi sóng rã đông sữa

Không rã đông ở nhiệt độ phòng

Việc để sữa đông tan chảy ở nhiệt độ phòng là sai lầm phổ biến nhưng vô cùng nguy hiểm. Môi trường nhiệt độ thường tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn có hại sinh sôi và phát triển nhanh chóng, đặc biệt là khi sữa tan chảy kéo dài hàng giờ. Thay vào đó, sữa cần được rã đông từ từ trong môi trường lạnh, an toàn nhất là chuyển xuống ngăn mát tủ lạnh.

Không lắc mạnh bình sữa đã rã đông

Sau khi rã đông, sữa mẹ thường phân tách thành lớp váng chất béo màu vàng nhạt nổi lên và lớp nước sữa trong bên dưới. Hiện tượng này hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu mẹ lắc mạnh bình sữa để hòa tan hai lớp này, lực rung lắc mạnh sẽ làm đứt gãy các chuỗi kháng thể và các liên kết phân tử của sữa, làm mất đi giá trị sinh học và khả năng miễn dịch vốn có. Mẹ chỉ nên lắc nhẹ nhàng hoặc khuấy bằng thìa sạch để chất béo và nước sữa hòa quyện trở lại.

Không tái cấp đông lại sữa đã rã đông

Đây là nguyên tắc vàng. Sữa đã rã đông, dù chỉ một phần, tuyệt đối không được cấp đông lại. Quá trình làm đông và rã đông lặp lại không chỉ làm giảm đáng kể chất lượng dinh dưỡng của sữa mà còn làm tăng số lượng vi khuẩn lên mức không an toàn, đe dọa trực tiếp đến hệ tiêu hóa của trẻ.

Không trộn sữa rã đông với sữa mới vắt

Không được trộn sữa đã rã đông hoặc sữa lạnh từ ngăn mát với sữa mới vắt còn nóng. Sự chênh lệch nhiệt độ đột ngột này có thể gây "sốc nhiệt" cho các thành phần enzyme và kháng thể, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển mạnh mẽ. Nếu cần tăng lượng sữa cho bé, mẹ nên hâm nóng riêng từng loại sữa đến nhiệt độ phòng rồi mới hòa trộn.

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc trên giúp đảm bảo nguồn sữa mẹ dự trữ luôn sạch khuẩn, giữ trọn vẹn dinh dưỡng và kháng thể, mang lại sự bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Sử dụng và xử lý sữa sau rã đông

Sau khi rã đông và làm ấm, sữa mẹ cần được sử dụng theo quy tắc nghiêm ngặt:

Thời gian sử dụng: Sữa đã rã đông và làm ấm nên cho bé dùng ngay lập tức và tối đa trong vòng 1-2 giờ sau khi hâm.
Vứt bỏ sữa thừa: Sữa bé bú còn thừa lại trong bình sau cữ bú phải được loại bỏ. Nước bọt của bé đã làm nhiễm khuẩn sữa và không được tiếp tục bảo quản.
Không tái cấp đông: Đây là quy tắc bất di bất dịch. Sữa đã rã đông tuyệt đối không được cấp đông lại vì sẽ làm tăng sinh vi khuẩn và biến chất nghiêm trọng.
Kiểm tra chất lượng: Sữa mẹ đã trữ đông có thể có mùi "xà phòng" nhẹ nhưng vẫn an toàn. Tuy nhiên, nếu sữa có mùi chua, hôi, hoặc xuất hiện kết tủa vón cục bất thường điều đó cho thấy sữa đã hỏng và cần loại bỏ ngay lập tức.

Việc tuân thủ quy trình bảo quản và rã đông sữa mẹ chuẩn y khoa là cách tốt nhất để đảm bảo bé yêu nhận được nguồn dinh dưỡng tinh túy và an toàn, hỗ trợ tối ưu cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Phan Ngân

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/lam-sao-de-bao-quan-va-ra-dong-sua-me-dung-chuan-16925110819405227.htm