Làm thế nào để Cửa Nam trở thành không gian hội tụ di sản và phát triển công nghiệp văn hóa?

5 giờ trướcBài gốc

Từvùng ký ức đô thị đến trung tâm văn hóa mới

Theo họa sĩ Nguyễn Thế Sơn – giảngviên ngành Nghệ thuật Thị giác, Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đạihọc Quốc gia Hà Nội, phường Cửa Nam là “cửa ngõ giao thoa Đông – Tây của HàNội”, nơi in đậm dấu ấn quy hoạch đô thị thời Đông Dương. Đây không chỉ làkhông gian kiến trúc mà còn là ký ức của một Hà Nội hiện đại đầu thế kỷ XX.

Họa sĩ Nguyễn Thế Sơn – giảng viên ngành Nghệ thuật Thị giác, Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: NVCC.

Từng giữ vai trò là cầu nối giưãtrung tâm hành chính và các vùng phía Nam Thủ đô, khu vực Cửa Nam tích hợpnhiều yếu tố đô thị đặc sắc như: các làng nghề truyền thống, ga Hàng Cỏ, trungtâm triển lãm quốc tế cũ… Những thành tố này góp phần tạo nên một cấu trúc đôthị mở, nơi hiện đại giao thoa với bản địa. Theo ông Thế Sơn, việc bảo tồn lớpký ức đô thị và linh hoạt chuyển đổi công năng các công trình kiến trúc di sảnchính là hướng đi phù hợp để kiến tạo một trung tâm văn hóa - thương mại mơíngay trong lòng phố cũ.

Trước tiềm năng đó, họa sĩ Thế Sơnđề xuất các công trình công quyền sau sắp xếp về chức năng hành chính có thểđược chuyển đổi thành không gian văn hóa cộng đồng, phù hợp với xu hướng pháttriển đô thị bền vững trên thế giới.

“Tại Singapore, Paris hay Berlin,các tòa nhà hành chính cũ thường được cải tạo thành bảo tàng, trung tâm sángtạo, trường đại học… Những công trình đó giữ ký ức đô thị, nhưng sống lại bằngchức năng mới”, họa sĩ Thế Sơn phân tích.

Cưảngõ sáng tạo xanh giữa lòng Thủ đô

Từ góc nhìn khônggian quy hoạch kiến trúc,TSKH.KTS. Ngô Viết Nam Sơn – Chủ tịch NgoViet Architects & Planners chorằng Cửa Nam hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành hạt nhân công nghiệp văn hoácủa Hà Nội. Đây là một phần quan trọng của khutrung tâm di sản, được quy hoạch bài bản từ thời Pháp, với nhiều công trình văn hóa kiến trúc có giá trị, cảnh quan hàihòa và không gian đô thị thân thiện với người đi bộ.

TSKH.KTS Ngô Viết Nam Sơn tại nơi có thể hình thành khu phố văn hóa Ga Hà Nội tương lai (Phường Cửa Nam). Ảnh: NVCC.

Theo KTS.Ngô Viết Nam Sơn, đây là khu vực nên định hướng quy hoạch cần tập trung chỉnh trang, bảo tồn vàkhai thác giá trị di sản. Cả phường có thể trở thành khu phố đi bộ quy mô lớn,kết hợp giao thông xanh như xe buýt điện, xe đạp công cộng, và hạn chế pháttriển công trình cao tầng. Bêncạnh đó, việc tổ chức lại các khu phố nghệ thuật, quán cà phêdi sản, không gian triển lãm… kết nối với các di tích như Bảo tàng Lịch sử Quốcgia, chùa Quán Sứ, Nhà thờ Hàm Long... sẽ không chỉ nâng tầm giá trị khu vực về mặt gìn giữdi sản, mà còn truyền cảm hứng sáng tạo để hình thành các sản phẩm và hoạt độngvăn hóa mới mang bản sắcthế kỷ XXI.

Trong đó, có thể tận dụng lợi thế các trườngđại học như ĐH Dược, ĐH Mỹ thuật để quy hoạch cả khu vực xung quanh để hình thành “khu phốđại học” – nơi giao lưu giữa sinh viên vàcộng đồng, tương tự mô hình các khu Latin ở Paris. Đây sẽ là không gian vừa họcthuật vừa sáng tạo, kết nối hiệu quả giữa tri thức và đời sống.

Sự pháttriển hệ thống đường sắt cũng là cơ hội, các khu vực xung quanh ga có thể pháttriển thành “khu phố vănhóa ga đường sắt” với các tổ hợp dịch vụ thương mại, khách sạn, giải trí, tạo ra điểm nhấn mangđậm bản sắc văn hóa Cửa Nam – Hoàn Kiếm.

Nhấn mạnh kiến trúc bền vững là yêútố then chốt, ông Nam Sơn cho rằng, việc trả lại vỉa hè cho người đi bộ, tổchức không gian đường phố thuận tiện hơn, thêm điểm thuê xe đạp, cải tạo cácgiao lộ bằng trồng hoa, lắp bảng giới thiệu di sản… là những giải pháp cụ thểđể cải thiện không gian đô thị và nâng cao trải nghiệm văn hóa cho cả cộng đồngcư dân cũng như du khách.

Tuy nhiên,theo KTS. Nam Sơn, để công nghiệp văn hóa không chỉ là khẩu hiệu mà trở thànhđộng lực thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Cần có sự quan tâm sâu sát từ Nhànước, sự chung tay của doanh nghiệp và ngươìdân và các chính sách thúc đẩy hợp tác công - tư một cách hiệu quả. Đầu tư hạtầng, tạo điều kiện cho các hoạt động sáng tạo, tổ chức lễ hội văn hóa nghệthuật thường xuyên, hợp tác với các bảo tàng, trường nghệ thuật, nghệ sĩ, sinhviên... là hướng đi cần thiết để biến Cửa Nam thành một khu vực kiểu mẫu vềphát triển công nghiệp văn hóa tại Việt Nam.

Khu phố văn hóa nghệ thuật đồi Montmartre, Paris là trung tâm của những hoạt động văn hóa của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng và các không gian sinh hoạt đặc trưng của cộng đồng các nghệ sĩ đường phố. Ảnh: NVCC.

Dự án chỉnh trang Khu cộng đồng văn hóa đô thị nổi tiếng SoHo, New York, với những đặc điểm độc đáo về hoạt động nghệ thuật, thời trang và năng lượng sáng tạo. Ảnh: NVCC

Cầnthiết chế văn hóa hiện đại, đương đại xứng tầm

Họa sĩ Phạm Hà Hải (Hội Mỹ thuậtViệt Nam) nhận định, một trong những thiếu hụt đáng kể của Hà Nội hiện nay làkhông gian dành cho nghệ thuật hiện đại, đương đại. Trong khi Bảo tàng Mỹ thuậtViệt Nam chủ yếu trưng bày di sản truyền thống, thì các tác phẩm thị giác mơíchưa có điểm đến chuyên biệt.

Họa sĩ Phạm Hà Hải đặc biệt ấn tượngvới cách tổ chức các chuyên đề tại Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Osaka. Môĩchuyên đề được chọn lọc kỹ lưỡng (gián tuyển), có chiều sâu nghiên cứu và đượctrưng bày theo từng mốc thời gian cụ thể của từng năm.

Họa sĩ Phạm Hà Hải (Hội Mỹ thuật Việt Nam) chụp ảnh lưu niệm tại Phòng Trưng bày Nghệ thuật Quốc gia Victoria (NGV) tại Melbourne, Úc.Ảnh: NVCC

Theo ông, phường Cửa Nam với vị trítrung tâm, mật độ dân cư ổn định và kết nối giao thông thuận tiện là nơi lýtưởng để xây dựng Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại và đương đại. Các địa điểm tiềmnăng như Ga Hà Nội, Cung Văn hóa Hữu nghị Việt – Xô có thể trở thành trung tâmtriển lãm- giao lưu nghệ thuật, tạo thành một vành đai kết nối từ Văn Miếu Quốctử giám đến Hoàng Thành Thăng Long.

“Không chỉ là nơi lưu trữ, bảo tàngnày còn cần là không gian giáo dục, trải nghiệm và tương tác, phục vụ học sinh,sinh viên và công chúng, đồng thời kết nối quốc tế qua các sự kiện, hội thảo,trưng bày”, họa sĩ Hà Hải nhấn mạnh.

Thanh Tâm –Hương Giang

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/lam-the-nao-de-cua-nam-tro-thanh-khong-gian-hoi-tu-di-san-va-phat-trien-cong-nghiep-van-hoa.html