Màn trống hội trong Lễ công bố Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội truyền thống “Hội làng La Phù”. Ảnh: H.N
Trong không khí trang nghiêm, Đảng ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam xã An Khánh, Hà Nội đã long trọng tổ chức Lễ công bố Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội truyền thống “Hội làng La Phù”. Các nghi lễ tế Thần, cáo yết Thành hoàng làng, cùng nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật dân gian đặc sắc đã tái hiện sinh động không gian lễ hội truyền thống của vùng quê La Phù - vùng đất cổ giàu bản sắc văn hiến.
Dưới mái đình cổ La Phù, nơi được xem là linh hồn của làng, Hát Cửa đình mang tên “Xướng thái bình ca” đã được tái hiện với đầy đủ nghi thức, thể cách và trình tự cổ truyền. Các ca nương, kép đàn của Câu lạc bộ Ca trù Long Thành, Phú Thị cùng một số nghệ nhân từ Hải Phòng đã thể hiện xuất sắc không gian âm nhạc linh thiêng, sâu lắng, đưa người nghe trở về với hồn cốt văn hóa xưa.
Các ca nương, kép đàn biểu diễn Hát Cửa đình với đầy đủ nghi thức truyền thống. Ảnh: Giang Nam
Trước năm 1954, Hát Cửa đình - một hình thức diễn xướng ca trù thờ Thánh từng được tổ chức trang trọng trong dịp hội làng, nhằm tôn vinh công đức Đức Thành hoàng Tĩnh Quốc Tam Lang Đại Vương, vị Lạc tướng thời Hùng Duệ Vương. Tuy nhiên, do biến động lịch sử, nghi thức này bị gián đoạn và chỉ còn lưu giữ trong ký ức của các cụ cao niên trong làng.
Tại lễ công bố, Chủ tịch UBND xã An Khánh Hồ Trung Nghĩa cho biết: “An Khánh là vùng đất cổ, giàu truyền thống cách mạng và văn hiến, nổi bật với hệ thống làng nghề, lễ hội dân gian cùng mạng lưới đình, chùa, miếu mang đậm dấu ấn lịch sử. Hiện trên địa bàn xã lưu giữ 81 di tích lịch sử - văn hóa, trong đó 21 di tích cấp quốc gia, 12 di tích cấp thành phố và 48 di tích đã được đưa vào danh mục kiểm kê.
Cùng với kho tàng di sản văn hóa vật thể phong phú, xã An Khánh còn là địa danh lưu giữ hệ thống di sản văn hóa phi vật thể đa dạng, gồm 18 di sản tiêu biểu như: Nghệ thuật ca trù Ngãi Cầu, nghề làm bánh đa nem thôn Ngự Câu, nghề chữa bệnh xương dòng họ Nguyễn Thế, cùng 11 lễ hội truyền thống được công nhận là Di sản Văn hóa cấp TP.
Trong nhiều năm qua, chính quyền địa phương đã phối hợp với các câu lạc bộ ca trù, nghệ nhân cao tuổi và nhà nghiên cứu dân gian để sưu tầm, biên soạn, khôi phục các làn điệu cổ, từng bước tái hiện nghi thức hát thờ tại đình. Việc phục dựng thành công năm nay được coi là cột mốc quan trọng trong hành trình khôi phục không gian văn hóa truyền thống La Phù.
Theo các nhà nghiên cứu, Hát Cửa đình không chỉ là nghi thức tâm linh, mà còn là một loại hình nghệ thuật tổng hợp, mang đậm giá trị nhân văn, thẩm mỹ và triết lý sống của người Việt. Trong dòng chảy hiện đại hóa, việc khôi phục đầy đủ nghi thức này cho thấy sức sống bền bỉ của di sản phi vật thể, đồng thời khẳng định vai trò chủ thể của cộng đồng trong gìn giữ “hồn cốt” văn hóa giữa đời sống đương đại.
Mộc Miên