Mira Murati, cựu Giám đốc công nghệ của OpenAI - Ảnh: Bloomberg.
Các đợt gọi vốn với quy mô lớn trong năm nay của Anthropic, Safe Superintelligence, OpenAI, Anysphere và các startup khác đã tạo ra những khối tài sản khổng lồ mới trên giấy tờ và đẩy định giá của các công ty này lên mức kỷ lục.
Hãng tin CNBC dẫn số liệu từ công ty nghiên cứu CB Insights cho biết thế giới hiện có 498 “kỳ lân” AI - các công ty AI tư nhân có định giá từ 1 tỷ USD trở lên - với tổng giá trị vốn hóa lên tới 2,7 nghìn tỷ USD. Có tới 100 công ty trong số đó được thành lập kể từ năm 2023. Cũng theo CB Insights, trên thế giới đang có hơn 1.300 công ty khởi nghiệp AI với định giá trên 100 triệu USD mỗi công ty.
Cùng với xu hướng tăng giá mạnh mẽ của cổ phiếu Nvidia, Meta, Microsoft và các công ty liên quan đến AI khác được niêm yết trên thị trường đại chúng, cũng như cổ phiếu các công ty cơ sở hạ tầng đang xây dựng trung tâm dữ liệu và năng lực tính toán, bên cạnh những khoản thù lao ấn tượng trả cho các kỹ sư AI, lĩnh vực này đang tạo ra của cải cá nhân ở quy mô khiến hai làn sóng công nghệ trước đó chỉ trông giống như một giai đoạn khởi động.
Ông Andrew McAfee, một nhà nghiên cứu chính tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), nhận xét: “Nhìn lại dữ liệu của hơn 100 năm qua, chưa bao giờ thấy của cải được tạo ra với quy mô và tốc độ như thế này. Đây là điều chưa từng có tiền lệ”.
Một lứa tỷ phú mới đang nổi lên nhờ định giá định giá của các startup AI tăng dữ dội. Vào tháng 3 năm nay, hãng tinh Bloomberg ước tính rằng 4 trong số các công ty AI tư nhân lớn nhất đã tạo ra ít nhất 15 tỷ phú với tổng giá trị tài sản ròng là 38 tỷ USD. Kể từ đó đến nay, đã có thêm hơn một chục kỳ lân AI mới xuất hiện.
Mira Murati, người rời OpenAI vào tháng 9 năm ngoái, đã thành lập Thinking Machines Lab vào tháng 2 năm nay. Đến tháng 7, cô đã huy động được 2 tỷ USD trong một vòng gọi vốn đưa định giá công ty này lên mức định giá 12 tỷ USD - theo các nguồn thạo tin.
Anthropic AI đang đàm phán để huy động 5 tỷ USD trong một thương vụ định giá công ty ở mức 170 tỷ USD, gần gấp 3 lần mức định giá của công ty vào tháng 3. Theo giới thạo tin, CEO Dario Amodei và 6 nhà sáng lập khác có thể đã trở thành tỷ phú.
Anysphere được định giá 9,9 tỷ USD trong đợt gọi vốn vào tháng 6 và chỉ vài tuần sau đó được cho là đã nhận được đề nghị định giá từ 18 đến 20 tỷ USD. Mức định giá này có khả năng đưa nhà sáng lập kiêm CEO 25 tuổi của công ty là Michael Truell trở thành một tỷ phú.
Cũng cần phải nói rằng phần lớn tài sản cá nhân được tạo ra trong cơn số AI đều nằm trong các công ty tư nhân, khiến các cổ đông và nhà sáng lập khó có thể rút vốn. Không giống như cơn sốt dot-com cuối những năm 1990, khi hàng loạt công ty đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán, các công ty khởi nghiệp AI ngày nay có thể duy trì trạng thái tư nhân lâu hơn nhờ nguồn đầu tư liên tục từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư quốc gia, văn phòng gia đình và các nhà đầu tư công nghệ khác.
Nhưng mặt khác, sự phát triển nhanh chóng của thị trường thứ cấp đang cho phép những người nắm giữ cổ phần trong các startup tư nhân có thể bán cổ phần của họ cho các nhà đầu tư khác. Các đợt bán thứ cấp có cấu trúc hoặc chào bán công khai đang trở nên phổ biến. Nhiều nhà sáng lập cũng có thể vay vốn bằng cách thế chấp cổ phần của họ.
Chẳng hạn, OpenAI đang tổ chức các cuộc đàm phán để chào bán cổ phần thứ cấp nhằm có tiền mặt phát cho nhân viên. Mức định giá đề xuất 500 tỷ USD của công ty được đưa ra sau đợt huy động vốn vào tháng 3 với mức định giá 300 tỷ USD.
Tuy nhiên, làn sóng AI đến nay chủ yếu tập trung ở khu vực Bay Area của Mỹ, khiến nhiều người liên tưởng đến thời kỳ bong bóng dot-com. Năm ngoái, các công ty ở Thung lũng Silicon đã huy động được hơn 35 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm - theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu Khu vực Thung lũng Silicon.
Còn theo New World Wealth và Henley & Partners, San Francisco hiện có nhiều tỷ phú hơn New York, với 82 tỷ phú ở vùng này so với 66 người đạt tới mức tài sản như vậy ở New York. Dân số triệu phú ở Bay Area cũng đã tăng gấp đôi trong thập kỷ qua, so với mức tăng trưởng 45% của New York trong cùng khoảng thời gian.
Theo công ty bất động sản Sotheby's International Realty, năm ngoái, số nhà bán có giá trên 20 triệu USD được chuyển nhượng thành công tại San Francisco là nhiều hơn bất kỳ năm nào khác trong lịch sử. Giá thuê nhà, giá nhà và nhu cầu tăng đều cao tại thành phố này, phần lớn là do cơn sốt AI.
Bình Minh