Bao nhiêu người chuẩn bị tốt để thành công?
Theo nhận định tại Báo cáo thị trường Kinh doanh Ẩm thực tại Việt Nam của iPOS, một trong những xu hướng nổi bật năm 2025 đến từ "làn sóng" khởi nghiệp trong nhóm 100.000 người hưởng chế độ theo Nghị định 178, mà Bộ Nội vụ đang dự kiến triển khai. Nhóm này bao gồm cả công chức và viên chức, sau khi rời bộ máy nhà nước sẽ nhận được các khoản trợ cấp đáng kể, tạo ra nguồn vốn nhất định để khởi nghiệp. Trong đó, ngành F&B vẫn là một trong những lựa chọn ưu tiên vì đây là lĩnh vực dễ thâm nhập, có tỉ lệ thành công cao nếu vận hành bài bản.
Bên cạnh đó, làn sóng sa thải đầu năm 2025 trong khu vực tư nhân do áp lực kinh tế cũng sẽ tạo ra một lượng lớn nhân sự có xu hướng khởi nghiệp, tương tự như những gì đã diễn ra vào đầu năm 2024. "Khi doanh nghiệp tinh gọn bộ máy để tối ưu chi phí, nhiều nhân sự sẽ lựa chọn khởi nghiệp thay vì tiếp tục làm thuê", báo cáo cũng chỉ ra.
Theo ông Đỗ Duy Thanh - CEO FnB Director và Horeca Business School đánh giá, đây không đơn thuần là một dự báo, mà thực chất là bước chuyển mình của thị trường lao động. Công nghệ đang thay đổi cách doanh nghiệp vận hành, khiến bộ máy phải tinh gọn, tối ưu hơn.
Sự thay đổi này không chỉ diễn ra ở khu vực tư nhân mà cả trong các cơ quan Nhà nước, nơi mà cơ cấu tổ chức và nhân sự cũng đang được sắp xếp lại theo hướng hiệu quả hơn.
Ông Đỗ Duy Thanh - CEO FnB Director và Horeca Business School.
“Điều này đồng nghĩa với việc một bộ phận lớn nhân sự có kinh nghiệm, tư duy hệ thống và nền tảng quản lý bài bản sẽ có xu hướng tìm đến khởi nghiệp như một hướng đi mới. F&B trở thành một lựa chọn hấp dẫn bởi tính thiết yếu của ngành, nhu cầu thị trường luôn cao và khả năng vận hành mô hình linh hoạt”, ông Thanh cho biết.
Ông cũng bày tỏ đồng ý với dự báo này, vì thực tế, tỉ lệ nhân sự từ khu vực công và tư nhân bị tinh gọn chuyển sang F&B đã chiếm khoảng 20% trong các yêu cầu tư vấn và đào tạo mà doanh nghiệp nhận được trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không phải là có bao nhiêu người tham gia vào lĩnh vực này, mà là bao nhiêu người có sự chuẩn bị đủ tốt để thành công. “Vì vậy, bên cạnh những cơ hội rộng mở, điều quan trọng hơn cả là sự chuẩn bị về tư duy, kiến thức và chiến lược”, CEO nói.
Cũng từng làm việc tại khối tư nhân, nhưng chị Nguyễn Thị Hương - Founder/Manager SHAN - Trà Cổ Thụ nhận thấy không yêu thích công việc và quyết định ra khởi nghiệp ở lĩnh vực F&B. Chị cho biết đây cũng là ước mơ đã ấp ủ từ lâu, nhờ một người chị gái chị chơi cùng cũng làm trong ngành F&B này đã động viên, chị mạnh dạn bước ra khỏi vùng an toàn và tham gia vào lĩnh vực F&B.
Chị Nguyễn Thị Hương - Founder/Manager SHAN - Trà Cổ Thụ.
Khi bắt đầu khởi nghiệp, chị Hương chưa có chút kinh nghiệm nào về ngành F&B. Chị đã phải tìm đội ngũ thiết kế cửa hàng, đội ngũ setup rất kỹ lưỡng. "Sau gần một năm lên ý tưởng với bên setup Chủ quán Cà phê thì chị đã bắt đầu xây dựng đứa con tinh thần của mình", nữ Founder kể lại.
Không có gì là dễ dàng, chị Hương cho biết đã gặp khó khăn trong việc quản lý chất lượng đồ uống quản trị nhân sự. Tuy nhiên, sau nhiều lần thay đổi, cập nhật và học hỏi, nữ Founder đã mang đến cho người dùng một Shan thật chỉn chu, chuyên nghiệp và tận tâm.
"Câu nói mà chị hay trêu vui với mọi người đó là: "Chân thành đổi lấy chân tình” nên là mình cứ hết lòng với nhân viên đi thì các bạn ấy hết lòng nhiệt huyết với mình lắm!", đại diện SHAN- Trà Cổ Thụ kể.
Sau hơn một năm khởi nghiệp, "trái ngọt" đã đến với chị Hương, SHAN đã có tệp khách hàng, dấu ấn riêng và hiện có 3 cơ sở tại: Hà Nội, Bắc Ninh, Phú Thọ.
"Nhìn lại thấy mình lựa chọn quá đúng đắn khi theo đuổi ước mơ bước chân vào ngành F&B này. Mình được giao lưu với rất nhiều anh chị trong ngành nghề, được học hỏi, được biết nhiều thứ hay hơn mình nghĩ. Và đặc biệt là thấy bản thân mình năng động, trẻ trung hơn rất nhiều", chị Hương vui vẻ nói.
Không có con đường nào là dễ dàng
Nói riêng về nhân sự đến từ khu vực Nhà nước, CEO FnB Director và Horeca Business School nhấn mạnh đây là nhóm người có rất nhiều lợi thế khi khởi nghiệp, bởi họ có sự am hiểu sâu sắc về chính sách, quy trình quản lý và hệ thống vận hành. Đây là những yếu tố nền tảng quan trọng để một doanh nghiệp phát triển bền vững.
Tuy nhiên, sẽ có một số khác biệt lớn mà họ cần thích nghi, khi còn làm trong cơ quan Nhà nước, mọi quy trình, chính sách đã được thiết lập và vận hành theo một hệ thống chung. Nhưng khi khởi nghiệp, mỗi quyết định, mỗi chiến lược phải do chính mình tạo dựng, thử nghiệm và điều chỉnh liên tục.
Trong môi trường Nhà nước, mọi quyết định thường cần sự phê duyệt của nhiều cấp, nhiều bộ phận. “Nhưng trong kinh doanh, sự chậm trễ có thể đồng nghĩa với việc mất khách hàng, mất cơ hội. Người chủ doanh nghiệp phải học cách ra quyết định nhanh, linh hoạt nhưng vẫn giữ được tính kỷ luật và hệ thống”, ông Thanh nhấn mạnh.
Thương hiệu SHAN đã có tệp khách hàng, dấu ấn riêng và hiện có 3 cơ sở.
Nếu trước đây họ chỉ tập trung vào một lĩnh vực chuyên môn, thì nay họ phải quản lý tổng thể mọi khía cạnh: từ tài chính, marketing, nhân sự, vận hành đến dịch vụ khách hàng. Điều này đòi hỏi sự học hỏi liên tục và khả năng thích nghi cao.
Trong môi trường cũ, công việc có tính ổn định cao, lương thưởng rõ ràng. Nhưng khi khởi nghiệp, doanh thu mỗi ngày quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Người chủ phải học cách quản lý dòng tiền, tối ưu chi phí và điều chỉnh chiến lược kinh doanh kịp thời.
Nếu trước đây, lịch làm việc thường theo giờ hành chính, thì trong F&B, cuối tuần và dịp lễ mới là thời gian bận rộn nhất. Tư duy làm chủ cũng đồng nghĩa với việc không còn khái niệm hết giờ làm việc, mà thay vào đó là tư duy vận hành liên tục để tối ưu hiệu suất kinh doanh.
Theo đó, ông Thanh cho rằng thay đổi lớn nhất không phải là về mô hình kinh doanh, mà là về tư duy và cách làm việc. “Những ai chuẩn bị tốt, sẵn sàng học hỏi và thích nghi, chắc chắn sẽ có cơ hội thành công”, vị CEO nhấn mạnh.
Tuy nhiên, không có con đường nào là dễ dàng. Để khởi nghiệp thành công, ông Thanh cho rằng cần chuẩn bị 3 yếu tố quan trọng nhất: Chuyển đổi tư duy từ "ổn định" sang "sẵn sàng kiến tạo"; Trang bị kiến thức & kỹ năng bài bản và Kiểm soát tài chính & tối ưu dòng tiền.
Theo đó, những người tham gia khởi nghiệp cần chấp nhận rằng sẽ không còn sự bảo đảm nào, thay vào đó là tinh thần dấn thân, sáng tạo và thích nghi liên tục.
Đồng thời cần nắm rõ mô hình kinh doanh & quản lý vận hành để tránh mắc sai lầm cơ bản. Học về marketing & bán hàng, vì sản phẩm tốt chưa đủ, mà còn cần tiếp cận đúng khách hàng. Xây dựng mối quan hệ trong ngành, tham gia cộng đồng F&B để có nguồn lực hỗ trợ.
Lập kế hoạch tài chính rõ ràng, tránh bị động về vốn. Học cách tối ưu chi phí, đặc biệt là nguyên liệu, nhân sự và vận hành.
Bên cạnh đó, với những người đang cân nhắc rẽ hướng sang F&B sau khi nghỉ việc, nữ Founder SHAN cũng gửi gắm lời khuyên hãy dùng đam mê và không ngừng nỗ lực học hỏi để tham gia vào ngành F&B.
Phạm Thị Thanh Loan