Làn sóng lập startup ở tuổi 20: 'Với AI, bạn đã có tấm bằng tiến sĩ'

5 giờ trướcBài gốc

Đây là thời kỳ hoàng kim của AI và có một "chân lý" mới tại Thung lũng Silicon (Mỹ): Xây dựng công ty khởi nghiệp không chỉ dành cho vài người được chọn, mà đó là nghi thức mới để bước vào tuổi trưởng thành, theo trang Insider.

Nhiều nhà sáng lập trẻ tuổi từ lâu đã trở thành biểu tượng trong cộng đồng công nghệ. Bill Gates, Steve Jobs, Mark Zuckerberg cùng nhiều người khác đều bỏ học khi còn ở tuổi thiếu niên và 20 để xây dựng các đế chế công nghệ, truyền cảm hứng cho những nhà sáng lập thế hệ Z (sinh từ năm 1997 đến 2012) làm điều tương tự.

Do được thúc đẩy bởi làn sóng cường điệu về AI, sự trợ giúp từ vibe coding (công cụ AI hỗ trợ lập trình theo cảm hứng) và cảm giác thời gian đang cạn kiệt, một số thanh thiếu niên và những người ở độ tuổi 20 đang xây dựng công ty khởi nghiệp (startup) thay vì đi theo con đường truyền thống là học đại học hoặc làm việc cho một hãng công nghệ lớn.

Vibe coding là khái niệm mới trong cộng đồng AI, mô tả cách viết mã kết hợp với AI một cách linh hoạt, thay vì thực hiện thủ công. Nói cách khác, thay vì ngồi suy nghĩ rồi gõ từng dòng mã, kỹ sư sẽ trao đổi với AI để thử nhiều hướng tiếp cận khác nhau, tinh chỉnh và xây dựng dự án theo kiểu “đi theo cảm hứng”, giống làm việc song hành cùng cộng tác viên thông minh.

Roy Lee (21 tuổi) chia sẻ với trang Insider: "Trong suốt lịch sử nhân loại, những người trẻ tuổi luôn tham vọng và muốn làm nên điều gì đó cho bản thân ở độ tuổi 20". Roy Lee nổi tiếng với việc bị đuổi học khỏi Đại học Columbia (Mỹ), sau đó đồng sáng lập Cluely - công ty cung cấp trợ lý AI giúp người dùng "gian lận mọi thứ" trong các cuộc phỏng vấn, thi cử và trò chuyện trực tiếp.

Cluely là trợ lý AI chạy trên máy tính dưới dạng “công cụ tàng hình”, có thể lắng nghe âm thanh và phân tích nội dung hiển thị trên màn hình trong các cuộc họp, phỏng vấn, bài thi trực tuyến hoặc cuộc gọi bán hàng, rồi đưa ra gợi ý, câu trả lời theo thời gian thực mà không bị người khác phát hiện.

Startup này đã huy động được 15 triệu USD trong vòng gọi vốn Series A vào tháng 6, dẫn đầu bởi quỹ đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz.

Roy Lee nói: "Tôi coi điều này cũng giống việc những người ngày xưa đi thuyền ra biển với 20% cơ hội sống sót để đổi lấy vinh quang và thay đổi thế giới một cách có ý nghĩa".

Các nhà đầu tư mạo hiểm tại Andreessen Horowitz tuyên bố rằng hiện tại là "thời điểm tốt nhất trong một thập kỷ để những người bỏ học và mới tốt nghiệp thành lập công ty".

Roy Lee đồng sáng lập Cluely khi 20 tuổi - Ảnh: Internet

Làn sóng lập startup ở tuổi 20

Vào năm 2022, 10% nhà sáng lập startup trong chương trình cố vấn Y Combinator ở độ tuổi 20. Hai năm sau, con số này đã tăng lên 30%. Đó là là các sinh viên đại học hoặc mới tốt nghiệp, theo bài đăng trên mạng xã hội X từ một đối tác của Y Combinator.

Y Combinator là vườn ươm và chương trình tăng tốc khởi nghiệp nổi tiếng có trụ sở tại thành phố Mountain View, bang California, Mỹ. Được thành lập năm 2005, Y Combinator chuyên đầu tư hạt giống cho các công ty khởi nghiệp công nghệ, cung cấp vốn ban đầu (thường từ 125.000 USD), cố vấn, mạng lưới quan hệ và chương trình đào tạo kéo dài khoảng 3 tháng.

Nhiều hãng công nghệ nổi tiếng từng xuất thân từ Y Combinator, chẳng hạn Airbnb, Dropbox, Stripe, Reddit, Coinbase và OpenAI. Y Combinator thường được coi là một trong những “cái nôi” sản sinh startup thành công nhất ở Thung lũng Silicon.

Marvin von Hagen (25 tuổi), đồng sáng lập công ty khởi nghiệp tác tử AI mang tên Interaction Company of California, kể rằng khi tham gia các chương trình cố vấn khởi nghiệp, anh nghĩ mình là người già nhất trong phòng. Dù đã tốt nghiệp đại học ở Đức, Marvin von Hagen tự hỏi liệu sự dễ dàng trong việc học nhờ AI có làm giảm giá trị bằng đại học không.

“Rào cản để làm một điều gì đó ngày càng thấp. Bạn có thể tìm hiểu về bất kỳ chủ đề nào trên thế giới nhanh hơn nhiều nhờ các mô hình ngôn ngữ (công nghệ nền tảng cho chatbot AI - PV)”, Marvin von Hagen nói.

Marvin von Hagen đồng sáng lập Interaction Company of California vào năm 2024 - Ảnh: Insider

Trước khi AI trở thành mối đe dọa với nhiều vị trí công nghệ dành cho những người mới vào nghề, cú suy thoái của ngành này sau đại dịch COVID-19 năm 2022 cùng làn sóng sa thải nhân sự kéo dài đến nay, khiến nhiều người trẻ không còn tin tưởng con đường sự nghiệp ổn định.

Roy Lee cho biết: "Với tôi, rõ ràng là nếu muốn tương lai ổn định, điều tồi tệ nhất bạn có thể thực hiện là đến làm việc tại một hãng công nghệ lớn đang sa thải hàng loạt. Những gì tôi đang làm có lẽ là điều ít rủi ro nhất mà bất kỳ ai có thể thực hiện. Khi xã hội đang thay đổi sâu sắc, đó là lúc để chấp nhận rủi ro lớn".

Jake Adler (21 tuổi), nhà sáng lập Pilgrim - startup đang phát triển loạt sản phẩm công nghệ sinh học, gồm cả một giải pháp chữa lành vết thương, nói các công cụ AI như ChatGPT giúp anh học hỏi về các chủ đề tầm cao học, chẳng hạn vật lý năng lượng cao.

Dù các nhà sáng lập trẻ tuổi đã xuất hiện từ nhiều thập kỷ trước, Jake Adler nghĩ rằng những tiến bộ trong AI đã khuyến khích nhiều thanh thiếu niên và người ở độ tuổi 20 xây dựng các sản phẩm phần cứng phức tạp thay vì các startup tiền mã hóa hoặc mạng xã hội.

Jake Adler tốt nghiệp trung học vào năm 2022 và không có kế hoạch vào đại học. Anh nói: "Với AI, bạn có một tấm bằng tiến sĩ trong túi".

Jake Adler thành lập Pilgrim vào năm 2023 - Ảnh: Insider

Đầu tư vào người trẻ

Y Combinator cùng các chương trình tương tự từ lâu đã cung cấp tiền mặt và uy tín để nuôi dưỡng thế hệ tài năng tiếp theo của Thung lũng Silicon. Tại Dorm Room Fund - quỹ được tách ra từ First Round Capital vào năm 2012, các sinh viên đại học đầu tư vào startup do những người cùng tuổi sáng lập.

First Round Capital là quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ, được thành lập năm 2004.

Thiel Fellowship trao 200.000 USD cho "những người trẻ muốn xây dựng những điều mới thay vì ngồi trong lớp học". Đây là chương trình học bổng/đầu tư do tỷ phú Peter Thiel (đồng sáng lập PayPal, Palantir và là nhà đầu tư sớm vào Facebook) sáng lập vào năm 2011.

Quỹ Z Fellows thì cung cấp 10.000 USD và một tuần cố vấn cho các nhà sáng lập giai đoạn đầu.

Cory Levy, người sáng lập Z Fellows, đã tổ chức buổi lễ tốt nghiệp mùa hè vừa qua cho các doanh nhân chưa bao giờ hoàn thành việc học. Các nhà sáng lập cuối cùng sẽ rời Thiel Fellowship, Quỹ Z Fellows và bắt đầu huy động vốn từ nhà đầu tư mạo hiểm truyền thống hơn.

Những sáng kiến học bổng/đầu tư này đã sản sinh ra công ty như Figma và Airbnb, dần làm giảm sự hoài nghi khi hậu thuẫn những người chưa có sự nghiệp.

Không bị hỏi tuổi khi gọi vốn

Nhiều nhà đầu tư dường như không bận tâm đến tuổi tác của những thanh thiếu niên và những người ở độ tuổi 20 bất chấp việc họ thiếu kinh nghiệm làm việc.

Thomas Laffont, đồng sáng lập công ty đầu tư Coatue Management, không nghĩ về tuổi tác mà thay vào đó tìm kiếm các đội ngũ tinh gọn. Ông chia sẻ với trang Insider: “Điều gì xảy ra nếu quy mô lớn gây tác động ngược? Quy mô lớn càng lớn, bạn càng khó áp dụng công nghệ mới”.

Roy Lee cho biết các nhà đầu tư mạo hiểm không hỏi anh bao nhiêu tuổi khi đồng sáng lập Cluely gọi vốn. Bản thân Roy Lee cũng không coi tuổi tác ứng viên là yếu tố quan trọng khi tuyển dụng, mà chú trọng đến sự hòa hợp văn hóa. Hầu hết nhân viên Cluely đều đang trong độ tuổi sinh viên đại học.

Michael Gibson và Danielle Strachman, hai nhà đầu tư xây dựng Thiel Fellowship, từ lâu đã đặt cược vào các nhà sáng lập trẻ. Bộ đôi này đã đồng sáng lập quỹ đầu tư mạo hiểm 1517 vào năm 2015 để hỗ trợ những người "đặc biệt hoài nghi về các thể chế (không tin tưởng vào hệ thống truyền thống, muốn đi con đường khác – PV)", Danielle Strachman nói.

Michael Gibson cho biết khoảng 85% danh mục đầu tư của họ là những nhà sáng lập trẻ tuổi, không có bằng cấp. Họ nói thêm rằng "các trường đại học đang thất bại" và những công cụ AI chỉ "thúc đẩy người tự học".

Theo thông tin trên LinkedIn, Michael Gibson có bằng cử nhân của Đại học New York (Mỹ), bằng thạc sĩ của Đại học Chicago (Mỹ) và cũng từng học triết học tại Đại học Oxford (Anh). Danielle Strachman thì tốt nghiệp Đại học Simmons (Mỹ).

Với Michael Gibson và nhiều nhà sáng lập, các công việc sau đại học truyền thống “không còn thú vị như xưa nữa”.

“Tư vấn quản lý, ngân hàng đầu tư - tất cả giờ đây trông quá bình thường”, ông nói.

Chọn công ty hay việc học?

Những nhà sáng lập trẻ chắc chắn phải đối mặt với sự đánh đổi khó khăn: Chọn công ty hay việc học của họ? Rahul Sonwalkar (28 tuổi), người sáng lập và Giám đốc điều hành Julius AI, từng tốt nghiệp Đại học Texas tại Dallas vào 2019 - sớm hơn một năm vì anh "không thể chờ đợi để đến San Francisco".

San Francisco (vùng lân cận Thung lũng Silicon) là trung tâm khởi nghiệp công nghệ lớn nhất thế giới, nơi tập trung vốn đầu tư mạo hiểm, các quỹ như Y Combinator, Andreessen Horowitz cũng như cộng đồng nhà sáng lập và kỹ sư tài năng. Với nhiều bạn trẻ, “đến San Francisco” gần như đồng nghĩa bước vào thế giới khởi nghiệp thực thụ.

Rahul Sonwalkar thành lập Julius vào năm 2023 - Ảnh: Insider

Tốt nghiệp đại học vẫn giúp tăng thu nhập

Trên thực tế, tốt nghiệp đại học vẫn giúp tăng thu nhập. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco, mức chênh lệch thu nhập giữa người có bằng đại học và người chỉ tốt nghiệp phổ thông dao động khoảng 70% đến 80% trong thập kỷ qua.

Nhà kinh tế học David Deming từng nói trang Insider rằng lợi tức đầu tư vào đại học, gồm cả thời gian học và học phí, cao hơn lợi nhuận hàng năm từ đầu tư chứng khoán, mua nhà hay khởi nghiệp.

Lợi tức đầu tư là mức lợi nhuận mà một khoản đầu tư mang lại so với chi phí bỏ ra cho khoản đầu tư đó. Nói đơn giản, đây là thước đo hiệu quả đầu tư, cho biết bạn kiếm được bao nhiêu lời (hoặc lỗ) từ số vốn đã bỏ ra.

Hơn nữa, việc sáng lập một công ty không phải lúc nào cũng dẫn đến thu nhập cao. Hơn 2/3 số startup không bao giờ tạo ra lợi nhuận, tạp chí Harvard Business Review báo cáo vào năm 2021.

Rahul Sonwalkar nói rằng trải nghiệm xã hội ở đại học là một điểm cộng. Paul Graham, nhà đầu tư và đồng sáng lập Y Combinator, dường như cũng đồng tình với điều này.

"Đừng bỏ học đại học để thành lập hoặc làm việc cho một startup. Sẽ có những cơ hội với startup khác (có thể tốt hơn), nhưng bạn không thể lấy lại những năm đại học của mình", Paul Graham viết trên X vào tháng 7.

Song theo quan điểm của Paul Graham cùng nhiều nhà sáng lập và nhà đầu tư khác, đại học không phải nơi để chuẩn bị cho thành công nghề nghiệp.

"Đại học là nơi để cải thiện tư duy của bạn", Paul Graham cho biết trên X. Rất nhiều người bình luận phản bác Paul Graham. Trong đó, ông Keith Rabois, Giám đốc điều hành quỹ đầu tư mạo hiểm Khosla Ventures, viết: "Mọi học viên Thiel Fellowship (chương trình khuyến khích bỏ học để khởi nghiệp – PV) có lẽ sẽ không đồng tình với Paul Graham".

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/lan-song-lap-startup-o-tuoi-20-voi-ai-ban-da-co-tam-bang-tien-si-237303.html