Làng nghề mỳ Chũ Nam Dương: Nhộn nhịp mùa hàng Tết

3 giờ trướcBài gốc

Tất bật sản xuất

5 giờ sáng, ánh đèn trong sân nhà ông Nguyễn Văn Thức ở đầu thôn Thủ Dương đã sáng rực. Nồi hơi đỏ lửa, nóng hổi quyện mùi gạo thơm lừng. Trước khi đưa lên khuôn tráng, gạo được vo sạch, ngâm kỹ từ chiều hôm trước, lọc và ủ bột qua một đêm để đạt độ dẻo sánh đúng chuẩn. Căn nhà trở nên rộn ràng với ba thế hệ cùng làm: Người căn lửa tráng bánh, người cắt bánh theo kích cỡ từng đơn hàng, người mang phên ra sân chờ nắng. Cuối năm, đơn hàng của gia đình ông Thức tăng mạnh, có ngày gấp ba bốn lần bình thường. Từ đầu tháng 11 đến nay, đơn đặt từ Hà Nội, Hải Phòng đã đến cận Tết. Nếu ngày thường gia đình làm khoảng 1,8 tạ mỳ thì vào vụ tăng thêm 4-5 tạ mỗi ngày. Ngoài huy động người thân, gia đình ông còn thuê thêm gần chục lao động thời vụ, trả công khoảng 300 nghìn đồng/người/ngày.

Ông Nguyễn Văn Nam và cán bộ xã Nam Dương kiểm tra chất lượng mỳ tại hộ gia đình thành viên hợp tác xã.

Không khí khẩn trương cũng diễn ra tại cơ sở sản xuất của chị Nguyễn Thị Hậu ở giữa thôn. Sân phơi rộng gần 300 m² được phủ kín những phên bánh trắng tinh, xếp thành nhiều tầng đón nắng hanh cuối năm. Với gần 10 lao động thời vụ, đây là một trong những cơ sở có sản lượng lớn nhất làng nghề. Chị Hậu cho hay: “Mặc dù khách đặt quanh năm, nhưng vào dịp Tết thì gần như không ngày nào ngơi việc. Từ mỳ sợi nhỏ, sợi trung đến mỳ bản to hay mỳ đóng hộp làm quà biếu, chúng tôi phải làm liên tục 10 -12 tiếng mỗi ngày mới kịp tiến độ”. Với chị, mùa Tết không chỉ là cơ hội tăng thu nhập mà còn là dịp để giữ uy tín của gia đình với nghề truyền thống. “Sợi mỳ phải đều, thơm mùi gạo, không gãy, không cháy cạnh. Làm nghề này, chỉ cần sơ suất một khâu là ảnh hưởng cả mẻ gạo, nên không cho phép mình cẩu thả” - chị Hậu chia sẻ.

Là một trong những đơn vị có số lượng tiêu thụ lớn, Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ Mỳ Chũ Nam Thể đóng vai trò đầu mối quan trọng. Ông Nguyễn Văn Nam, Chủ nhiệm Hợp tác xã cho biết: Đơn vị hiện có 42 hộ thành viên, hơn 150 lao động thường xuyên và hàng chục nhân lực thời vụ, mỗi tháng cung ứng cho thị trường 40-50 tấn mỳ, thu nhập bình quân người lao động đạt từ 8,7 - 9,5 triệu đồng/người/tháng. Thời điểm này, cơ sở đã nhận được nhiều đơn hàng Tết từ Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và một số tỉnh miền Trung. Khu vực đóng gói của Hợp tác xã hoạt động liên tục cả ngày; mỳ được giám sát chặt chẽ về độ dai, độ trong và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Giữ hương vị, đa dạng sản phẩm

Để đáp ứng đơn hàng lớn nhưng vẫn giữ được “chất” của mỳ Chũ, người dân luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy trình truyền thống. Quy trình ấy tạo nên sợi mỳ trắng ngà, giòn dai tự nhiên, không dùng chất bảo quản hay hàn the. Khi nấu, mỳ không nát, để nguội vẫn dai.

Người dân chuẩn bị đồ để tráng mỳ từ sáng sớm.

Những năm gần đây, trước thị hiếu ngày càng cao của người tiêu dùng, các hộ sản xuất làng nghề không chỉ duy trì dòng mỳ truyền thống mà còn chủ động đa dạng hóa sản phẩm. Nhiều gia đình phát triển các loại mỳ rau củ như: Mỳ bí đỏ, mỳ cải bó xôi, mỳ gấc, mỳ nghệ… với màu sắc tự nhiên, phù hợp xu hướng ăn uống lành mạnh. Bên cạnh đó, mỳ gạo lứt giàu chất xơ và dinh dưỡng cũng trở thành mặt hàng được nhiều khách ưa chuộng, đặc biệt là nhóm khách ăn kiêng, người cao tuổi...

Với hơn 40 năm làm nghề, gia đình bà Bùi Thị Liên luôn chủ động bắt nhịp thị trường. Theo bà, gần Tết, đơn hàng mỳ rau củ và mỳ gạo lứt tăng khoảng 20 - 30%. Nhiều khách thích sản phẩm có màu đẹp, tốt cho sức khỏe và đóng hộp sang trọng để biếu. Gia đình phải chuẩn bị đơn hàng từ sớm để bảo đảm chất lượng và giữ giá ổn định. Nhưng việc sản xuất phụ thuộc nhiều vào thời tiết, có năm mưa nhiều, không thể đáp ứng đủ nhu cầu.

Hiện thôn Thủ Dương có 22 hợp tác xã sản xuất, tiêu thụ mỳ Chũ, trong đó khoảng 280 hộ tham gia các tổ liên kết. Để bảo đảm chất lượng sản phẩm, UBND xã phối hợp với các tổ thường xuyên tập huấn về vệ sinh an toàn thực phẩm, kinh nghiệm sản xuất. Các hộ còn được hỗ trợ vay vốn để nâng cấp máy móc, ứng dụng hệ thống máy sấy và lò hơi sử dụng năng lượng sạch vào sản xuất chế biến. Ông Lê Tuấn Anh, Chủ tịch UBND xã Nam Dương nhấn mạnh: “Chúng tôi định hướng phát triển bền vững, gìn giữ những ưu điểm của phương pháp chế biến truyền thống kết hợp với những ưu điểm của ứng dụng các công nghệ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất; đồng thời đẩy mạnh quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường”.

Nhờ sự đồng lòng của người dân và hoạt động liên kết hiệu quả, nhãn hiệu mỳ gạo Chũ hiện đã được bảo hộ độc quyền tại 5 quốc gia, có 18 sản phẩm OCOP. Sản lượng năm 2024 đạt 25 nghìn tấn, năm 2025 dự kiến vượt 30 nghìn tấn với doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Hàng trăm lao động địa phương có thu nhập ổn định ở mức cao, góp phần nâng cao đời sống người dân.

Mùa Tết năm nay, các hợp tác xã còn đẩy mạnh bán hàng qua nền tảng số, hoàn thiện bao bì theo hướng hiện đại, sang trọng; chú trọng sản phẩm mỳ đóng hộp để phục vụ khách trong nước và làm quà tặng cho các đơn vị đối tác. Làng nghề còn phối hợp với các đơn vị lữ hành xây dựng tour trải nghiệm “Một ngày làm thợ mỳ Chũ”, giúp du khách hiểu hơn về quy trình làm nghề, qua đó gia tăng giá trị văn hóa - du lịch cho địa phương.

Tết đang đến gần, những chuyến xe hàng nối nhau đi, đến làng nghề, mang theo niềm tự hào của người dân Nam Dương. “Dù thị trường thay đổi, điều quan trọng nhất vẫn là giữ chất lượng và giữ nghề. Mỗi sợi mỳ là niềm tự hào của người dân Nam Dương gửi gắm vào bữa ăn ngày Tết”, Chủ tịch UBND xã Lê Tuấn Anh khẳng định.

Bài, ảnh: Ngọc Anh

Nguồn Bắc Ninh : https://baobacninhtv.vn/lang-nghe-my-chu-nam-duong-nhon-nhip-mua-hang-tet-postid432094.bbg