Cần nghiên cứu phương án bố trí khu vực riêng cho xe điện như tách biệt hệ thống điện, lối đi, giải pháp phòng cháy chữa cháy. Ảnh: Đức Quang.
Chung cư cấm xe điện
Gần đây, người dân ở nhiều khu chung cư chia thành nhiều ý kiến ủng hộ và không ủng hộ về việc chung cư tạm dừng tiếp nhận trông giữ xe máy điện và xe đạp điện.
Cụ thể, theo thông báo gửi cư dân, từ ngày 20/12, bãi xe của khu nhà CT1 Thạch Bàn (phường Long Biên) sẽ không nhận thêm phương tiện điện mới. Những xe đã đăng ký trước đó chỉ được gửi tạm tại tầng 1, trong khi các yêu cầu bổ sung sẽ được xem xét tùy theo năng lực hạ tầng thực tế.
Trong thời gian này, các trưởng tầng, Ban Quản trị, Ban Quản lý tòa nhà đang thực hiện sắp xếp lại khu vực để xe máy điện, xe đạp nâng cấp hạ tầng điện để có thể phục vụ trông giữ xe điện của cư dân.
Đơn vị vận hành tòa nhà là Công ty CP Cung cấp dịch vụ và giải pháp (SASP) cho biết, khu vực bố trí cho xe điện vốn chỉ thiết kế khoảng 25 chỗ, nhưng thời gian gần đây số lượng đã tăng lên khoảng 60 xe, gấp đôi so với thiết kế. Việc quá tải khiến xe phải xếp chen chúc, gây khó khăn cho công tác quản lý và tiềm ẩn nhiều rủi ro, thiếu an toàn.
Trước CT1 Thạch Bàn, Ban quản lý chung cư HH Linh Đàm (phường Hoàng Liệt) thông báo tạm dừng tiếp nhận đăng ký mới xe máy điện, xe đạp điện từ tháng 12/2025 và tiến tới ngừng hoàn toàn dịch vụ trông giữ xe điện tại tầng hầm từ ngày 1/2/2026. Quyết định này ngay lập tức tạo ra nhiều ý kiến trái chiều, buộc UBND phường Hoàng Liệt phải yêu cầu dừng triển khai.
TS Huỳnh Thanh Điền (Trường Đại học Nguyễn Tất Thành) nhìn nhận, nhiều quan điểm nói rằng các chung cư đang hành động “quá cực đoan” khi cấm xe điện. “Nhưng theo tôi, góc nhìn này chưa thấu đáo. Trong một tòa nhà nơi hàng nghìn người sinh sống, chỉ một sự cố nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến mạng sống của hàng chục cư dân. Khi tiêu chuẩn kỹ thuật cho pin, trạm sạc và khu vực đỗ xe còn thiếu đồng bộ, sự thận trọng của các chung cư không chỉ hợp lý mà còn bắt buộc. Họ không cấm vì phản đối công nghệ mới, mà vì không có công cụ đảm bảo an toàn trong khi trách nhiệm pháp lý lại đặt lên vai họ” - ông Điền nêu quan điểm.
Vị chuyên gia này cho rằng, khi chuyển sang kiểm soát ô nhiễm từ nguồn, cần kiểm soát chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn, điều kiện lưu thông phù hợp, cơ chế thu hồi xe cũ, và quản lý chặt chẽ nơi bán xe. Song song đó, tạo ra lựa chọn thay thế là chìa khóa để thay đổi hành vi của người dân một cách tự nhiên. Khi giao thông công cộng đủ hấp dẫn, xe điện được đảm bảo an toàn nhờ chuẩn kỹ thuật rõ ràng, và hạ tầng đi bộ, xe đạp thuận tiện hơn, người dân sẽ tự chuyển sang phương tiện sạch và an toàn mà không cần bất kỳ lệnh cấm nào.
Thực ra, trong bối cảnh đô thị hóa và chuyển đổi năng lượng xanh đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam, sự gia tăng nhanh chóng của các phương tiện sử dụng năng lượng điện đã đặt ra yêu cầu mới đối với công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng. Sự phát triển này đồng thời đòi hỏi phải có một khung kỹ thuật rõ ràng để đảm bảo an toàn cho khu vực bố trí trạm sạc.
Nhiều người dân đang có ý định chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện ở chung cư cũng đã đặt ra những câu hỏi, liệu một tầng hầm chung cư chứa nhiều xe điện liệu có an toàn không? Mua xe điện sẽ gửi xe và sạc xe như thế nào?
Trước các vấn đề về cháy nổ, rõ ràng hệ thống hạ tầng trạm sạc, đặc biệt là tại các khu chung cư, cần được quy định với các tiêu chí kỹ thuật nghiêm ngặt, bao gồm giải pháp phòng, chống cháy nổ, thông gió - thoát khói, yêu cầu phân khoang cách ly, cũng như các yêu cầu về quy mô, bảo vệ hệ thống điện và chống quá tải.
Bên cạnh đó, việc sử dụng và bảo trì thiết bị sạc, pin cũng cần có hướng dẫn chi tiết nhằm ngăn ngừa sự cố, đảm bảo an toàn cho người sử dụng, thiết bị và công trình.
Hạ tầng trạm sạc xe điện - yêu cầu kỹ thuật mới cho nhà chung cư
Hiện nay, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư được tuân theo quy định QCVN 04:2021/BXD góp phần nâng cao mức độ an toàn cho các công trình nhà ở, đặc biệt là nhà chung cư và nhà chung cư hỗn hợp. Các yêu cầu về kết cấu, phòng cháy chữa cháy và thoát hiểm được cập nhật rõ ràng, nâng cao an toàn công trình giúp hạn chế rủi ro trong quá trình thiết kế, thi công và sử dụng. Tuy nhiên, để phù hợp với nhu cầu mới, cần bổ sung quy định về trạm sạc và trạm đổi pin.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh: Các cơ quan quản lý Nhà nước, từ chính quyền phường, xã, Sở Xây dựng các tỉnh, đến Bộ Xây dựng đều cho rằng liên quan đến việc bố trí hạ tầng cho xe điện trong chung cư còn nhiều bất cập và cần có giải pháp xử lý.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh giao Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản phối hợp với Viện Khoa học công nghệ xây dựng tiếp thu toàn diện nội dung thảo luận; đồng thời phối hợp với Sở Xây dựng Hà Nội khảo sát, đánh giá theo từng loại hình công trình.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nêu rõ: Các loại hình nhà ở đô thị, nhà liền kề, chung cư, nhất là chung cư xây trước năm 2020 hoặc 2010 có đặc điểm khác nhau, nên phải có cách tiếp cận phù hợp.
Về nội dung kỹ thuật, Ông Sinh yêu cầu làm rõ 3 nhóm chính đối với xe điện: khu vực đỗ xe, khu vực sạc điện (trạm sạc) và khu vực đổi pin (trạm đổi pin). Quy chuẩn cũng phải quy định riêng đối với ô tô và xe máy. Đồng thời kế thừa đầy đủ các quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành liên quan như phòng cháy chữa cháy, trạm sạc, trạm đổi pin.
Với công trình hiện hữu, nên để Ban quản trị quyết định tỷ lệ, quy mô bố trí khu vực xe điện theo thực tế sử dụng. Việc sửa chữa, cải tạo phải tuân thủ pháp luật về xây dựng.
Đồng thời, nghiên cứu phương án bố trí khu vực riêng cho xe điện như tách biệt hệ thống điện, lối đi, giải pháp phòng cháy chữa cháy để bảo đảm an toàn, hạn chế lan cháy và bảo vệ cư dân.
Ông Sinh cũng nhấn mạnh cần khuyến khích mô hình bố trí khu vực để xe điện, trạm sạc, trạm đổi pin tách khỏi tòa nhà đặt tại khuôn viên hoặc vị trí liền kề để tăng lựa chọn cho người dân, thay vì chỉ sử dụng không gian tầng hầm.
Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung yêu cầu đối với các thiết bị thu gom pin đã qua sử dụng tại các điểm sạc hoặc đổi pin để hỗ trợ quản lý (mặc dù nội dung này chưa thuộc quy chuẩn chuyên ngành).
Thứ trưởng giao Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Viện Khoa học công nghệ xây dựng khẩn trương tiếp thu, hoàn thiện dự thảo, bảo đảm tiến độ Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã giao, phải hoàn thành trong quý I/2026.
T.Hằng