Lịch sử đối đầu thương mại Mỹ - EU

6 giờ trướcBài gốc

Khi áp thuế 25% đối với nhôm và thép của EU vào giữa tháng 3, Mỹ đã khai hỏa loạt đạn mở màn cho cuộc chiến thương mại với các đồng minh lâu năm. Các quan chức EU, bị kẹt giữa sự phẫn nộ về mặt ngoại giao và thực tế kinh tế của việc bảo vệ các ngành công nghiệp EU, đã công bố một loạt các biện pháp đối phó. Nhưng đây không phải là lần đầu tiên EU và Hoa Kỳ bất đồng quan điểm về thương mại.

Tuy nhiên, cuộc chiến lần này cho thấy dấu hiệu có thể leo thang vượt xa các cuộc xung đột thương mại trước đây, khi các dịch vụ, đặc biệt là công nghệ, sẽ tham gia vào cuộc chiến do thặng dư thương mại dịch vụ mà Mỹ được hưởng so với EU.

Cuộc chiến gà

Vào năm 1962, trước làn sóng nhập khẩu thịt gà giá rẻ từ Mỹ, Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC) - khi đó bao gồm Pháp, Tây Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan và Luxembourg - đã có hành động quyết liệt bằng cách áp thuế đối với gia cầm của Mỹ.

Động thái này có tác động ngay lập tức: xuất khẩu thịt gà của Mỹ sang châu Âu, đặc biệt là sang Tây Đức, một thị trường mục tiêu quan trọng, đã giảm mạnh.

Mỹ ước tính thiệt hại của mình là 46 triệu đô la mỗi năm, trong khi EEC lập luận con số này gần 19 triệu đô la. GATT, tiền thân của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cuối cùng đã đưa ra một con số thỏa hiệp: 26 triệu đô la thiệt hại.

Khi các cuộc đàm phán bế tắc, Washington đã chọn cách trả đũa. Họ áp thuế trị giá khoảng 26 triệu đô la đối với một loạt hàng hóa của châu Âu, bao gồm xe tải, rượu mạnh và dextrine.

Cuộc chiến chuối

“Cuộc chiến chuối” đánh dấu một trong những tranh chấp thương mại kéo dài nhất giữa Brussels và Washington, kéo dài hơn 15 năm.

Năm 1993, EU đã áp dụng chế độ thương mại ưu đãi có lợi cho xuất khẩu chuối từ các nước ACP - một nhóm bao gồm các thuộc địa cũ của châu Âu ở châu Phi, vùng Caribe và Thái Bình Dương - như một phần của chiến lược nhằm hỗ trợ các nền kinh tế mong manh.

Tuy nhiên, Mỹ phản đối quyết định này, cho rằng nó gây bất lợi cho một số công ty đa quốc gia của mình, vốn là những đơn vị đóng vai trò chính trong hoạt động buôn bán chuối toàn cầu.

Vụ việc đã được Mỹ đưa ra WTO, sau đó WTO đã lên án EU vào năm 1997. Năm 1998, EU sửa đổi hệ thống nhập khẩu của mình, nhưng Mỹ cảm thấy điều này là chưa đủ. Mỹ đã trả đũa bằng cách áp thuế đối với hàng xuất khẩu của EU như túi xách của Pháp và pho mát Pecorino của Ý, với mức thuế lên tới 191 triệu đô la.

Phải đến năm 2009, EU mới đồng ý giảm thuế hải quan đối với chuối từ 176 euro xuống còn 114 euro/tấn.

Cuộc chiến hormone thịt bò

Bắt đầu vào năm 1989 như một biện pháp y tế công cộng, hormone thịt bò đã nhanh chóng leo thang thành một tranh chấp thương mại xuyên Đại Tây Dương. Năm đó, EEC đã áp đặt lệnh cấm nhập khẩu thịt bò được xử lý bằng hormone tăng trưởng nhân tạo, với lý do lo ngại về an toàn cho người tiêu dùng. Quyết định này ngăn chặn việc xuất khẩu thịt bò từ Úc, Canada và Mỹ.

Washington và Ottawa đã khiếu nại biện pháp này tại WTO. Một thập kỷ sau, vào năm 1999, WTO đã đứng về phía những người khiếu nại, trao cho Mỹ quyền áp đặt thuế quan trả đũa đối với hàng hóa từ EEC - khi đó đã chuyển thành Liên minh châu Âu (EU) - trị giá 116,8 triệu đô la mỗi năm.

Các lệnh trừng phạt ảnh hưởng đến một số mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của châu Âu bao gồm pho mát Roquefort của Pháp, giăm bông Ý và Tây Ban Nha, sôcôla Bỉ.

Sau hơn hai thập kỷ tranh cãi, tranh chấp cuối cùng đã được giải quyết vào năm 2011. EU đã đồng ý mở rộng dần hạn ngạch đối với thịt bò chất lượng cao, không dùng hormone từ Mỹ; đổi lại, Washington dỡ bỏ thuế quan trừng phạt.

Boeing - Airbus

Trong 17 năm, EU và Mỹ đã vướng vào cuộc chiến gay gắt về trợ cấp nhà nước cho các hãng hàng không vũ trụ khổng lồ của mình, Airbus và Boeing.

Câu chuyện bắt đầu với một thỏa thuận năm 1992 được thiết kế để điều chỉnh hỗ trợ của chính phủ cho hai gã khổng lồ sản xuất máy bay. Nhưng đến năm 2004, Washington đã trở nên bất mãn, cáo buộc EU trợ cấp không công bằng cho Airbus. Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận và đưa ra khiếu nại chính thức tại WTO.

Tiếp theo là một cuộc đối đầu pháp lý và ngoại giao kéo dài, đạt đến đỉnh điểm trong nhiệm kỳ đầu của chính quyền Donald Trump. Năm 2019, WTO đã cho phép Mỹ áp thuế đối với hàng hóa và dịch vụ của EU trị giá gần 7,5 tỷ đô la mỗi năm.

Một năm sau, vào năm 2020, con lắc đã chuyển hướng có lợi cho EU. WTO trao cho Brussels quyền áp thuế đối với hàng nhập khẩu của Mỹ để đáp trả các khoản trợ cấp mà Boeing nhận được.

Năm 2021, một bước đột phá đã được công bố: cả hai bên đồng ý đình chỉ thuế quan, đánh dấu một thỏa thuận tạm thời. Tuy nhiên, sự hòa hoãn này chỉ kéo dài đến năm 2026.

Cuộc chiến nhôm và thép

Tranh chấp bắt đầu vào năm 2018, khi chính quyền Donald Trump áp thuế toàn diện đối với thép và nhôm nhập khẩu, viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia như hiện nay. EU đã phản ứng nhanh chóng, nộp đơn khiếu nại lên WTO và áp dụng các biện pháp đối phó đối với hàng hóa trị giá 2,8 tỷ euro của Mỹ, bao gồm các sản phẩm mang tính biểu tượng như rượu bourbon, xe máy và nước cam.

Sự bế tắc kéo dài cho đến năm 2021, khi cả hai bên - dưới thời chính quyền Biden - đồng ý đình chỉ thuế quan trong một động thái được ca ngợi là bước tiến tới khôi phục lòng tin xuyên Đại Tây Dương.

Tuy nhiên, lòng tin mong manh đó giờ đã tan vỡ. Với mức thuế 25% của Mỹ có hiệu lực trở lại kể từ tháng 3/2025.

Sự khác biệt

Điều khiến cho cuộc chiến thương mại hiện tại trở nên khác biệt - ngoài mức độ căng thẳng của tranh chấp - là sự rời xa của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) với vai trò là trọng tài.

Theo truyền thống, như các ví dụ trên cho thấy, các tranh chấp sẽ được giải quyết thông qua WTO, một tổ chức đa phương được thiết kế để quản lý và làm trung gian cho các căng thẳng thương mại toàn cầu.

Nhưng Mỹ đang cản trở việc bổ nhiệm vào hội đồng giải quyết tranh chấp của WTO và đã tuyên bố áp dụng thuế quan đối ứng với hơn một nửa số thành viên của cơ quan này.

Những ví dụ trong quá khứ cũng cho thấy, ngay cả khi có người chiến thắng trên lý thuyết, thì không ai thực sự là người chiến thắng thực sự trong một cuộc chiến thương mại.

TD (theo Euronews)

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/lich-su-doi-dau-thuong-mai-my-eu-246589.htm