Liên minh Hoa Kỳ và UAE gây ảnh hưởng như thế nào đến cuộc đua AI toàn cầu?

2 ngày trướcBài gốc

Dù cách nửa vòng trái đất, hai quốc gia này lại đang xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Mỹ, sở hữu công nghệ bán dẫn tiên tiến nhất thế giới, là nơi sinh ra các mô hình AI đột phá. Còn UAE và các quốc gia vùng Vịnh láng giềng lại có thứ tài nguyên mà AI đang khát – năng lượng rẻ, đất đai rộng và khả năng chi tiêu không giới hạn cho hạ tầng dữ liệu.

Mới đây, Abu Dhabi đã trải thảm đỏ đón Tổng thống Donald Trump với loạt cam kết đầu tư, nhiều trong số đó xoay quanh AI và công nghệ. Trong mắt các nhà đầu tư, lãnh đạo chính sách và giới quyền lực từ Thung lũng Silicon đến Vịnh Ba Tư, liên minh AI giữa Mỹ và UAE không chỉ là một sự hợp tác kinh tế – nó đang trở thành một trục chiến lược mới có khả năng định hình lại cục diện công nghệ toàn cầu.

“Ngay khi hệ thống trung tâm dữ liệu tại Mỹ bắt đầu bị giới hạn phát triển, các quốc gia vùng Vịnh giàu năng lượng bước vào như những đối tác lý tưởng” Myron Xie, chuyên gia phân tích tại SemiAnalysis, nhận định trên CNBC.

UAE KHÔNG MUỐN CHỈ LÀ “MỎ DẦU KHÍ”

Không chỉ là “hậu phương” năng lượng, UAE còn theo đuổi tham vọng lâu dài hơn, đó là làm chủ AI, nghĩa là tự xây dựng năng lực nghiên cứu, siêu máy tính và đội ngũ kỹ sư AI. Với nguồn vốn khổng lồ, chính sách quyết liệt và khả năng thu hút chất xám toàn cầu, Trung Đông đang nổi lên như ứng viên sáng giá cho vai trò trung tâm AI kế tiếp của thế giới.

Đối với UAE, AI không chỉ là công nghệ, mà là chiến lược sinh tồn trong một kỷ nguyên hậu dầu mỏ. Tham vọng trở thành quốc gia dẫn đầu về AI là cách giới lãnh đạo vùng Vịnh mở rộng ảnh hưởng địa chính trị, tái định hình nền kinh tế, và gửi đi một thông điệp: Trung Đông không chỉ là mỏ dầu khí, mà còn là tâm điểm của đổi mới công nghệ trong thế kỷ 21.

Trong khi đó, mục tiêu của Mỹ cũng rất rõ ràng, đảm bảo dẫn đầu cuộc đua AI toàn cầu và mở rộng tầm ảnh hưởng công nghệ ra khắp thế giới.

Chuyến công du Trung Đông giữa tháng 5 của Tổng thống Donald Trump với các điểm dừng chân chiến lược tại Riyadh, Doha và Abu Dhabi đã đánh dấu một bước ngoặt lớn.

Hơn 200 tỷ USD giá trị thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và UAE đã được công bố, nâng tổng cam kết đầu tư của Mỹ tại khu vực Vùng Vịnh (bao gồm cả Ả Rập Saudi và Qatar) lên hơn 2.000 tỷ USD. Không chỉ là con số khổng lồ, đây là dấu hiệu cho thấy một trục liên minh công nghệ năng lượng mới đang hình thành, với AI là trọng tâm.

Một trong những thỏa thuận nổi bật là dự án Stargate UAE AI Campus, dự kiến ra mắt vào năm 2026. Được hỗ trợ bởi những tên tuổi lớn như OpenAI, Oracle, Nvidia và Cisco Systems, đây là một phần trong chương trình đầu tư AI trị giá 500 tỷ USD do khu vực tư nhân dẫn dắt, với sự hậu thuẫn của quỹ MGX (Abu Dhabi) và SoftBank (Nhật Bản).

Theo kế hoạch, một cụm siêu máy tính AI công suất 200 megawatt sẽ được triển khai tại Abu Dhabi từ năm 2025, sẽ sử dụng những con chip mới nhất của Nvidia và phần mềm do Mỹ phát triển.

UAE dứt khoát đặt cược hoàn toàn vào hệ sinh thái AI do Mỹ dẫn đầu, một quyết định không chỉ mang tính kinh tế, mà còn là tuyên bố địa chính trị giữa cuộc cạnh tranh Mỹ - Trung.

Cựu Tổng thống Joe Biden từng áp đặt kiểm soát nghiêm ngặt với việc xuất khẩu chip AI tiên tiến, ngay cả đối với các quốc gia đồng minh. Thế nên, kiểu thỏa thuận này vốn từng vấp phải phản đối dưới các chính quyền Mỹ trước đây, nhưng ông Trump đang định hình lại luật chơi.

Động thái này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Mỹ mở rộng thị phần, nhưng cũng làm dấy lên lo ngại trong giới lập pháp và chuyên gia an ninh quốc gia: nếu không kiểm soát kỹ, công nghệ nhạy cảm của Mỹ có thể rơi vào tay các đối thủ, đặc biệt là Trung Quốc.

Trong bối cảnh cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung ngày càng gay gắt, Trung Đông đang nổi lên như một điểm trung chuyển quan trọng, vừa là khách hàng chiến lược, vừa là đối tác địa chính trị tiềm năng của Mỹ.

Và UAE, với nguồn lực tài chính khổng lồ, sự chủ động chiến lược và khả năng kết nối Đông – Tây, có thể sẽ là nhân tố then chốt trong việc định hình trật tự công nghệ mới của thế giới.

ĐẶT CƯỢC VÀO DẪN DẮT CỦA MỸ

Mohammed Soliman, chuyên gia cấp cao tại Viện Trung Đông ở Washington D.C., nhận định rằng quan hệ Mỹ – Vùng Vịnh đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi mang tính chiến lược.

Nếu như trước đây, trụ cột của mối quan hệ này chủ yếu xoay quanh dầu mỏ và mua bán vũ khí, thì giờ đây, trung tâm của hợp tác đang chuyển sang “tính toán”.

Đây là loại tài nguyên mới, mang tính chiến lược không kém dầu mỏ hay khí đốt trong thế kỷ trước.

Công ty AI hàng đầu của UAE, G42, hiện đang hợp tác sâu rộng với OpenAI, Nvidia và Microsoft. Để tránh nguy cơ bị Bộ Thương mại Mỹ trừng phạt, G42 đã chủ động thoái toàn bộ vốn khỏi các công ty Trung Quốc, bao gồm cả khoản đầu tư trị giá 100 triệu USD vào ByteDance, chủ sở hữu TikTok.

Mục tiêu rất rõ ràng, đó là giữ quyền tiếp cận chip Nvidia và công nghệ Mỹ, vốn là “nhiên liệu” cho các hệ thống AI hiện đại.

Chiến lược của Hoa Kỳ tại UAE và khu vực Trung Đông không chỉ là câu chuyện hợp tác công nghệ mà còn là một phần trong nỗ lực định hình lại trật tự công nghệ toàn cầu, trong đó Mỹ muốn giữ vai trò thống lĩnh và giới hạn một số đối thủ trong cuộc chơi này, bằng cách siết chặt xuất khẩu đối với các công ty như Nvidia, để chặn dòng chảy chip AI tiên tiến.

Theo Baghdad Gherras, đối tác đầu tư tại Antler UAE, UAE hiểu rõ rằng nếu muốn ngồi vào hàng ngũ lãnh đạo AI toàn cầu, điều kiện tiên quyết là năng lực tính toán. “Không có năng lực tính toán, họ sẽ không có chỗ ngồi trong cuộc chơi AI”, Baghdad Gherras nói.

Và để làm điều đó, UAE đã dứt khoát nghiêng về phía Mỹ, bởi họ hiểu rằng Nvidia đang sở hữu những con chip AI tốt nhất thế giới và chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu vẫn phụ thuộc nặng nề vào Đài Loan, một đồng minh then chốt của Mỹ.

Tuy nhiên, Baghdad Gherras cũng cảnh báo: “Trung Quốc đang bám đuổi rất nhanh thậm chí là cực nhanh”.

Việc Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) phát triển Falcon AI, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) của riêng mình, không chỉ đánh dấu một bước tiến công nghệ quan trọng trong khu vực, mà còn mở ra cánh cửa cho những tham vọng sâu xa hơn: trở thành cường quốc dẫn dắt thị trường AI toàn cầu trong thập kỷ tới.

UAE không đơn thuần cạnh tranh về công nghệ. Họ đang xây dựng nền tảng để mở rộng ảnh hưởng địa chính trị và sức mạnh kinh tế trong thế giới đang vận hành ngày càng nhiều trên nền tảng thuật toán.

Mohammed Soliman, chuyên gia tại Viện Trung Đông, nhận định: “Nếu những tham vọng này thành hiện thực, vùng Vịnh có thể sẽ trở thành trung tâm cung cấp dịch vụ tính toán và AI cho phần còn lại của các thị trường mới nổi”.

CHIẾN LƯỢC CỦA MỸ: MỞ RỘNG MẶT TRẬN CÔNG NGHỆ

Nhìn chung, Mỹ đang chủ động mở rộng “mặt trận công nghệ” sang những thị trường chiến lược mới và Trung Đông đang nổi lên là một trọng điểm.

“Đây là một nước cờ mang tính địa chính trị sâu sắc. Vừa để củng cố chuỗi cung ứng tính toán của Mỹ, vừa khóa chân Trung Quốc khỏi các đối tác tiềm năng. Hoa Kỳ đang tìm cách đảm bảo vai trò dẫn đầu trong cuộc đua AI toàn cầu”, David Meier, nhà kinh tế tại Julius Baer, nhận định.

Trong khi các công ty công nghệ Trung Quốc tìm cách vươn ra toàn cầu, thì Mỹ lại đi trước một bước – xây dựng các liên minh, ký kết các thỏa thuận công nghệ cấp quốc gia, và gieo mầm cho một “trật tự AI” lấy giá trị phương Tây làm nền tảng.

Daniel Newman, CEO của Futurum Group, nhận định: “Cuộc đua hiện nay là đưa AI gốc Mỹ ra khắp thế giới và làm điều đó trước khi Trung Quốc kịp chen chân”.

Bạch Dương

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/lien-minh-hoa-ky-va-uae-gay-anh-huong-nhu-the-nao-den-cuoc-dua-ai-toan-cau.htm