Biểu hiện ban đầu thường là đau rát, tê bì một bên mặt hoặc vùng tai. Sau đó, người bệnh có thể xuất hiện mụn nước ở ống tai ngoài, vành tai, miệng hoặc lưỡi. Trong vòng vài ngày, các triệu chứng liệt mặt bắt đầu rõ rệt: lệch miệng khi nói, không nhăn được trán, không nhắm kín mắt, rối loạn vị giác, khó ăn nhai, chảy nước dãi. Nếu dây thần kinh số VIII cùng bị tổn thương, người bệnh có thể kèm theo chóng mặt, ù tai, giảm thính lực.
Liệt mặt do zona nếu không điều trị kịp thời có thể để lại di chứng vĩnh viễn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và khả năng giao tiếp. Vì vậy, điều trị sớm – đặc biệt trong 72 giờ đầu – có vai trò then chốt. Phác đồ thường kết hợp thuốc kháng virus, corticosteroid, thuốc giảm đau và chăm sóc tại chỗ vùng da tổn thương. Với bệnh nhân khô mắt, cần nhỏ nước mắt nhân tạo, tra mỡ mắt và bảo vệ giác mạc. Trong giai đoạn hồi phục, các bài tập vật lý trị liệu, châm cứu, phối hợp Đông – Tây y có thể giúp cải thiện chức năng vận động cơ mặt.
Bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng vaccine zona. Hai loại vaccine hiện có là vaccine sống giảm độc lực và vaccine bất hoạt tái tổ hợp, được khuyến cáo cho người từ 50 tuổi trở lên hoặc người trưởng thành có nguy cơ cao. Ngoài ra, lối sống lành mạnh, dinh dưỡng đầy đủ, ngủ đúng giờ và kiểm soát căng thẳng cũng là yếu tố quan trọng giúp phòng bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân xuất hiện mụn nước vùng tai – mặt, đau giật vùng đầu, hoặc bất ngờ liệt nửa mặt, đừng chủ quan. Hãy đến cơ sở chuyên khoa Da liễu hoặc Thần kinh để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, hạn chế tối đa biến chứng lâu dài.
ThS. Nguyễn Thị Quỳnh Trang (Khoa Da liễu, Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện TWQĐ 108)