Liệu Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu với Nga khi không có gói viện trợ mới từ Mỹ

Liệu Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu với Nga khi không có gói viện trợ mới từ Mỹ
13 giờ trướcBài gốc
Binh sĩ Lữ đoàn Tấn công số 59 thuộc quân đội Ukraine tác chiến. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Báo The Kyiv Independent ngày 15/6 dẫn lời nhà phân tích quân sự Emil Kastehelmi, người Phần Lan và là thành viên của nhóm tình báo mã nguồn mở Black Bird Group, cho biết: “Mặc dù sự phụ thuộc của Ukraine vào Mỹ đã giảm bớt, nhưng viện trợ của Mỹ vẫn đóng vai trò then chốt để duy trì hiệu quả chiến đấu trên chiến trường”.
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, ông Donald Trump đã chọn một chiến lược khác thường để chấm dứt xung đột Nga-Ukraine, chủ yếu kỳ vọng rằng Moskva (Moscow) sẽ tự ngừng lại.
Trong khi đó, các kho dự trữ vũ khí của Mỹ, chiếm gần 30% tổng nguồn cung từ phương Tây, đang cạn kiệt trong các kho của Ukraine, và tuyên bố gần đây của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, người thông báo rằng viện trợ quân sự cho Ukraine sẽ bị cắt vào năm 2026, càng đẩy Ukraine vào tình trạng hỗn loạn hơn.
“Tổng thống và chính quyền hiện tại (của Mỹ) quan tâm đến ‘hòa bình’, nhưng điều đó không nhất thiết đồng nghĩa với công lý”, chuyên gia Federico Borsari tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (CEPA), nói.
Theo ông Borsari, lập trường này rõ ràng làm suy yếu vị thế đàm phán của Ukraine và đồng thời khuyến khích Moskva tiếp tục cuộc chiến mà không gặp hậu quả thực sự nào, ít nhất là hiện tại.
Viện trợ của Mỹ quan trọng đến mức nào đối với Ukraine?
Tổng thống Volodymyr Zelensky từng tiết lộ trong suốt cuộc xung đột Nga-Ukraine, Washington đã cung cấp cho Kiev những vũ khí và thiết bị then chốt, chiếm 30% tổng số vũ khí được các lực lượng Ukraine sử dụng ở tiền tuyến.
Các loại vũ khí này bao gồm hệ thống phóng rocket đa nòng như HIMARS và tên lửa dẫn đường GMLRS, giúp Ukraine giành lợi thế trên chiến trường vào mùa hè năm 2022.
Washington cũng đã cung cấp cho Kiev hệ thống phòng không tiên tiến nhất hiện nay – Patriot – cùng với tên lửa tầm xa ATACMS, mà lực lượng Ukraine đã dùng để tấn công sâu vào lãnh thổ Liên bang Nga.
Về giá trị, theo Dự án Theo dõi Hỗ trợ Ukraine do Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW Kiel) thực hiện, trong hơn ba năm xung đột Nga-Ukraine, Washington đã cung cấp cho Kiev gần 74 tỷ USD viện trợ quân sự.
Ngoài ra, vẫn còn 3,8 tỷ USD chưa được sử dụng từ chương trình Rút vốn Tổng thống (Presidential Drawdown Authority – PDA).
Tuy nhiên, xét tới những động thái trước đây của ông Trump, không chắc chắn rằng Ukraine sẽ nhận được đầy đủ và đúng hạn khoản viện trợ còn lại đã được chính quyền Joe Biden cam kết.
Đầu tháng 6, Washington đã chuyển hướng 20.000 tên lửa chống thiết bị bay không nguời lái (UAV) vốn dành cho Ukraine sang Trung Đông, và vào tháng 3, Mỹ tạm thời đình chỉ mọi lô hàng quân sự cho Ukraine cũng như chia sẻ tình báo, sau một cuộc tranh cãi gay gắt tại Phòng Bầu dục giữa ông Trump, ông Zelensky và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance.
Ukraine không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuẩn bị cho kịch bản tồi tệ nhất nếu Mỹ ngừng hỗ trợ.
Theo nhà phân tích quân sự Kastehelmi, nếu viện trợ quân sự của Mỹ dừng lại, khả năng chiến đấu của Ukraine sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng tác động sẽ diễn ra dần dần chứ không tức thì, vì vẫn còn dự trữ và sẽ có những nỗ lực để giải quyết bằng các cách thay thế.
“Tác động sẽ là sự suy giảm năng lực liên tục, nhưng kết quả cuối cùng sẽ phụ thuộc vào phản ứng của châu Âu và nỗ lực khắc phục những vấn đề cấp thiết nhất”, ông Kastehelmi nhận định.
Xem video một đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh miền Tây của quân đội Ukraine triển khai hệ thống tên lửa IRIS-T. Nguồn: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Tìm kiếm giải pháp thay thế
Sau khi Mỹ tạm ngừng viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo với Ukraine, các đối tác châu Âu của Kiev tuyên bố sẵn sàng làm nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu chiến tranh của nước này.
Trước mối đe dọa ngày càng tăng từ Liên bang Nga, vào ngày 4/3, Ủy ban châu Âu đã công bố kế hoạch Tái Vũ trang châu Âu (ReArm Europe) nhằm củng cố năng lực quốc phòng của châu lục.
Kế hoạch này kéo dài 10 năm với tổng giá trị 800 tỷ euro (842 tỷ USD) chi tiêu quốc phòng, bao gồm 150 tỷ euro (158 tỷ USD) cho các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) vay để đầu tư vào lĩnh vực quốc phòng.
Theo Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen, sáng kiến này cũng sẽ cho phép các quốc gia EU tăng cường hỗ trợ Ukraine một cách “đáng kể”.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Viện Kiel, vào mùa xuân này, châu Âu vẫn chưa sẵn sàng để thay thế hoàn toàn viện trợ từ Mỹ.
Viện Kiel ước tính rằng để đạt mức hỗ trợ mục tiêu, Đức cần tăng chi tiêu hàng năm từ 6,7 tỷ USD lên 10,2 tỷ USD, Pháp từ 1,7 tỷ USD lên 6,7 tỷ USD, Italy từ 905 triệu USD lên 5,1 tỷ USD, Tây Ban Nha từ 565 triệu USD lên 3,4 tỷ USD mỗi năm, và Anh từ 5,6 tỷ USD lên 7,3 tỷ USD.
“Dữ liệu của chúng tôi cho thấy châu Âu có thể bù đắp phần lớn viện trợ của Mỹ – nhưng chỉ khi các nhà hoạch định chính sách hành động quyết đoán. Cho đến nay, châu Âu vẫn đang hành động quá chậm trong lĩnh vực này”, ông Christoph Trebesch, Giám đốc nghiên cứu tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel, cho biết.
Ukraine cũng đang cố gắng tổ chức việc mua vũ khí trực tiếp từ Mỹ
Vào tháng 4 vừa qua, ông Zelensky nói rằng Kiev sẵn sàng chi 50 tỷ USD để mua vũ khí, nhưng đến đầu tháng 6, chưa có hợp đồng nào được công bố công khai.
“Chúng ta có thể sẽ sớm thấy các hợp đồng mua vũ khí trực tiếp được ký, có thể sử dụng từ tài sản Liên bang Nga bị phong tỏa hoặc từ quỹ của các đối tác châu Âu. Cách tiếp cận mang tính giao dịch và kinh doanh này rất phù hợp với tầm nhìn của ông Trump, vì vậy có thể sẽ sớm xuất hiện”, chuyên gia quân sự Borsari nhận định.
Tuy nhiên, theo chuyên gia quân sự Borsari, điều này cuối cùng vẫn phụ thuộc vào quyết định chính trị từ chính quyền mới, vốn nổi tiếng là chậm trễ trong việc mở khóa hỗ trợ mới cho Ukraine.
Sự phụ thuộc vào Mỹ và các đối tác châu Âu cũng đang dần được khắc phục nhờ tăng cường sản xuất quân sự trong nước và đầu tư từ nước ngoài vào ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine.
Vào tháng 2 vừa qua, Tổng thống Zelensky tuyên bố rằng vào năm 2025, Ukraine dự kiến sẽ tăng tỷ lệ vũ khí tự sản xuất cung cấp cho quân đội từ 40% lên 50%.
Sang tháng 3, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal thông báo rằng Ukraine sẽ có khả năng tự cung cấp 100% pháo binh trong năm nay.
Ukraine cũng đã cải thiện đáng kể khả năng sản xuất thiết bị bay không người lái. Việc này được thấy rõ qua việc Chiến dịch Mạng Nhện (Operation Spiderweb) đã sử dụng 100% thiết bị bay không người lái sản xuất trong nước, được giấu trong xe tải trong lãnh thổ Liên bang Nga và đã phá hủy nhiều máy bay quân sự của Liên bang Nga.
Xem video Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) công bố ngày 11/6/2025 về quá trình sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) sản xuất trong nước để tấn công 4 sân bay quân sự của Liên bang Nga ngày 1/6/2025.
Ông Mykhailo Samus, chuyên gia quân sự và Giám đốc Mạng lưới Nghiên cứu Địa chính trị mới cho biết các kỹ sư Ukraine cũng đã học được cách sửa chữa vũ khí Mỹ mà không cần chuyên gia nước ngoài, giúp tái sử dụng nhanh chóng mà không phụ thuộc vào bên thứ ba.
Theo chuyên gia này, việc Mỹ chấm dứt viện trợ quân sự sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến các sự kiện ở tiền tuyến. Tuy nhiên, vẫn còn một loại vũ khí mà Ukraine không thể thay thế, dù là tự sản xuất hay dựa vào đồng minh châu Âu.
“Thứ duy nhất khiến chúng ta phụ thuộc nghiêm trọng vào Mỹ là hệ thống phòng không Patriot”, ông Samus cho biết.
Thư ký Ủy ban Quốc phòng của Quốc hội Ukraine, ông Roman Kostenko, cho biết thêm rằng Mỹ đã hợp tác sâu rộng với các cơ quan đặc biệt và quân đội Ukraine trong nhiều năm qua, và “rất nhiều điều phụ thuộc vào họ”
Theo ông Kostenko, nếu không có sự hỗ trợ từ các đồng minh, quân đội Ukraine sẽ không thể theo dõi việc triển khai và phóng tên lửa đạn đạo, điều này sẽ làm giảm đáng kể thời gian Kiev có để phản ứng trước các đòn tấn công tiềm tàng.
Việc chấm dứt chia sẻ tình báo của Mỹ cũng có thể ảnh hưởng đến các cuộc tấn công tầm xa sâu vào Liên bang Nga, vì lực lượng Ukraine sử dụng dữ liệu vệ tinh của Mỹ để xác định vị trí thiết bị và binh lính Liên bang Nga. Tuy nhiên, các đối tác châu Âu vẫn có thể cung cấp hỗ trợ.
“Thông tin tình báo của Mỹ có thể được thay thế”, ông Samus nói. “Nhưng điều đó sẽ cần tiền, thời gian và ý chí chính trị”, chuyên gia quân sự này nhấn mạnh.
Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc
Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/lieu-ukraine-co-the-tiep-tuc-chien-dau-voi-nga-khi-khong-co-goi-vien-tro-moi-tu-my-20250616085302660.htm