Bổ sung cơ chế kiểm soát các phiên livestream
Chiều 13/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thương mại điện tử. Vấn đề livestream bán hàng, quy định cấp phép livestream hay bảo vệ trẻ em trong các hoạt động livestream được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm.
Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (đoàn Tây Ninh) đề cập vấn đề mà dư luận rất lo lắng là tình trạng người livestream, đặc biệt là người nổi tiếng, bán hàng qua phiên livestream với doanh thu lớn nhưng quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả, hàng kém chất lượng và né tránh trách nhiệm khi người tiêu dùng phản ánh.
Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy. Ảnh: Như Ý
Dự thảo luật đã xác định trách nhiệm của ba chủ thể chính trong hoạt động livestream bán hàng gồm: Người bán, người livestream và nền tảng. Dù vậy, theo đại biểu, khi đối chiếu với một số tình huống thực tế, chẳng hạn như các vụ việc người nổi tiếng livestream bán hàng kém chất lượng, thổi phồng công dụng của thực phẩm chức năng, hoặc sử dụng kỹ thuật "seeding ảo" để thao túng niềm tin người mua, thì vẫn còn một số "khoảng trống" cần được làm rõ để tăng tính khả thi của luật.
Bên cạnh đó, trường hợp người livestream đưa thông tin vượt quá nội dung quảng cáo đã được xác nhận, cũng chưa có cơ chế xử lý riêng, nhất là vấn đề trách nhiệm liên đới với người bán. Đối với nền tảng, hiện mới chỉ có nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung vi phạm, nhưng chưa có quy định liên quan đến kiểm soát thuật toán đề xuất, ưu tiên hiển thị livestream, trong khi đây là yếu tố bị cho là có thể tạo hiệu ứng "đám đông", kéo khách mua theo trào lưu.
Từ những lý do trên, đại biểu Thúy đề nghị bổ sung cơ chế kiểm soát trước khi phát trực tiếp đối với các phiên livestream quảng cáo công dụng, đặc biệt với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm theo hướng người bán, người livestream phải cung cấp hồ sơ sản phẩm cho nền tảng thương mại điện tử để rà soát có điều kiện.
Bên cạnh đó, cần làm rõ trách nhiệm liên đới của người livestream trong trường hợp đưa thông tin vượt quá hoặc sai lệch so với hồ sơ hàng hóa do người bán cung cấp, đồng thời bổ sung biện pháp xử lý như cấm livestream trong thời gian nhất định.
"Cần xem xét, phân loại người livestream có doanh thu lớn để áp dụng cơ chế kiểm soát chặt hơn, tương tự cách một số quốc gia đang thực hiện", nữ đại biểu Quốc hội đề nghị.
Phân loại độ tuổi đối với các phiên livestream
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cho rằng, cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể, như: Người bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa; người livestream chịu trách nhiệm trong phạm vi nội dung mà họ trình bày hoặc khẳng định, quảng cáo; tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi dịch vụ kỹ thuật…
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga. Ảnh: Như Ý
"Việc thiếu các quy định cụ thể sẽ dẫn tới thực hiện không thống nhất trên thực tế, gây khó khăn cho cả cơ quan quản lý và các bên trong hoạt động livestream", Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nói và đề nghị bổ sung hình thức yêu cầu gỡ bỏ, ngăn chặn của cơ quan có thẩm quyền bằng văn bản thông thường hoặc xác thực điện tử; bổ sung thời hạn thực hiện ngăn chặn, gỡ bỏ trong trường hợp cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.
Liên quan bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên trước những livestream có nội dung không phù hợp, bà Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định nền tảng thương mại điện tử phải kiểm soát, phân loại nội dung livestream theo độ tuổi, hiển thị cảnh báo khi nội dung có yếu tố nhạy cảm, nguy hiểm hoặc không phù hợp với trẻ em; yêu cầu người livestream và người bán lựa chọn chế độ phân loại độ tuổi đối với các phiên livestream bán sản phẩm không phù hợp với từng độ tuổi.
Đồng thời, khi phát hiện các livestream có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục, văn hóa, quy định pháp luật, gây hại cho trẻ em cần có cơ chế báo cáo, phối hợp giữa nền tảng và cơ quan quản lý để gỡ bỏ nhanh đối với nội dung livestream đó.
Luân Dũng