Ở Trung Đông, chim ưng không chỉ đơn thuần là loài chim săn mồi. Từ lâu, chúng đã trở thành biểu tượng của quyền lực, địa vị và sự vương giả trong xã hội. Trong nền văn hóa giàu truyền thống của người Ả Rập, chim ưng không chỉ là một thú chơi mà còn là niềm tự hào dân tộc, được truyền từ đời này sang đời khác. Tới năm 2010, UNESCO đã chính thức ghi nhận nghệ thuật săn bắn bằng chim ưng là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, khẳng định vai trò đặc biệt của loài chim này trong lịch sử và đời sống khu vực Trung Đông.
Ảnh: Google.
Từ chỗ từng được sử dụng để hỗ trợ con người săn bắn, chim ưng ngày nay trở thành thú cưng xa xỉ của giới nhà giàu Ả Rập. Những con chim được huấn luyện bài bản, phục vụ cho các hoạt động thể thao, thi đấu và thậm chí cả… trình diễn nhan sắc.
Giá trị của mỗi con chim ưng không hề nhỏ. Trên thị trường, một chú chim có thể được định giá từ 2.000 đến 70.000 dirham, tương đương khoảng 14 đến hơn 490 triệu đồng. Mức giá này phụ thuộc vào giống loài, khả năng bay và kỹ năng săn mồi của từng con. Những dòng chim nổi bật có thể đạt tốc độ bay đáng kinh ngạc hoặc sở hữu sức bền vượt trội, sẵn sàng cho những cuộc săn kéo dài hàng giờ.
Không dừng lại ở giá trị cá nhân, chim ưng còn là “đấu sĩ” trong những giải đấu quy mô quốc tế. Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất hàng năm tổ chức các cuộc thi đấu cho chim ưng với phần thưởng khiến nhiều người choáng ngợp: lên đến 7 triệu USD cùng hàng chục xe hơi sang trọng. Với giới đại gia vùng Trung Đông, sở hữu một chú chim ưng quý không khác gì sở hữu một siêu xe hay một chiếc đồng hồ xa xỉ – đó là tuyên ngôn đẳng cấp.
Ảnh: Google.
Văn hóa chơi chim ưng ở Trung Đông còn thể hiện ở những điều tưởng như không tưởng. Những chú chim này được cấp… hộ chiếu riêng, có thể ngồi hạng nhất trên máy bay thương mại, và được đối xử như những thượng khách. Một bức ảnh từng gây “bão mạng” ghi lại khoảnh khắc 80 con chim ưng ngồi kín khoang máy bay Boeing 767 của Qatar Airways. Chủ nhân của đàn chim không ai khác ngoài một hoàng tử Saudi, người sẵn lòng chi tiền mua 80 vé hạng nhất cho “đội hình” của mình. Các chú chim được cố định vào ghế ngồi để đảm bảo an toàn suốt chuyến bay. Dù việc chim ưng đi máy bay là chuyện không còn lạ ở Trung Đông, nhưng quy mô lớn như vậy vẫn khiến nhiều người ngỡ ngàng.
Đằng sau vẻ hào nhoáng ấy là cả một hệ sinh thái được xây dựng bài bản cho chim ưng. Trung Đông hiện có các bệnh viện chuyên biệt dành cho loài chim này – nơi được trang bị phòng khám, phòng mổ, khoa mắt và cả hiệu thuốc riêng. Các bác sĩ thú y tại đây đều là chuyên gia trong lĩnh vực chăm sóc chim ưng, từ điều trị các chấn thương đến kiểm tra sức khỏe định kỳ cho chim quý.
Ảnh: Google.
Thậm chí, khu vực này còn tổ chức các cuộc thi… sắc đẹp dành cho chim ưng. Không đơn thuần là thi đấu thể lực, đây là dịp để các chuyên gia, huấn luyện viên và người chơi đánh giá ngoại hình, màu lông, hình thể, cánh và chân của từng chú chim. Những con chim chiến thắng không chỉ nhận được phần thưởng giá trị mà còn được săn đón như “ngôi sao” trong làng chim ưng quốc tế.
Ảnh: Google.
Từ biểu tượng truyền thống đến thú chơi hiện đại, chim ưng đã, đang và sẽ tiếp tục là một phần không thể thiếu trong văn hóa giới thượng lưu Trung Đông. Không phải ngẫu nhiên mà giữa những siêu xe, biệt thự dát vàng và du thuyền triệu đô, hình ảnh một chú chim ưng đậu trên vai chủ nhân vẫn là thứ khẳng định đẳng cấp khác biệt – đẳng cấp của những người không chỉ giàu, mà còn thấm đẫm tinh thần văn hóa dân tộc.
Minh Quân